Meer en armere Roma-bedelaars in Brussel, 40 procent is dakloos

Drie op de vier* bedelaars in Brussel is Roma en afkomstig uit Roemenië. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de KU Leuven.

De onderzoekers bevroegen de afgelopen jaren zo'n 350 mensen die bedelen in de straten van Brussel. Uit de studie blijkt ook dat de dakloosheid flink is toegenomen onder Roma-bedelaars: 40 procent zegt geen huisvesting te hebben.

Over Roma is er niet zo heel veel kennis of onderzoek. Toch bestaan er wel veel hardnekkige vooroordelen over hen. Met hun studie willen de onderzoekers daar nu meer duidelijkheid over scheppen.

Een opmerkelijk cijfer uit het onderzoek: 1 op de 7 bevraagden bedelt met kinderen, een praktijk die sinds vorig jaar eigenlijk niet meer is toegelaten in Brussel. Bovendien zijn de bedelende kinderen erg jong. "Tachtig procent is jonger dan 6 jaar, op het randje van schoolplichtig", aldus Stef Adriaenssens, professor sociologie aan de KUL en een van de onderzoekers. "Roma willen kinderen dicht in de buurt houden en hebben quasi geen netwerk van kinderopvang."

'Geefpraktijken'

Het onderzoek bestond enerzijds uit een survey, die peilde naar de levenskwaliteit van de bedelaars. Zo kwamen hun gezondheidstoestand, veiligheidssituatie en -gevoel, en dagelijkse activiteiten onder meer aan bod.

Anderzijds werden ook mensen uit de Brusselse straten bevraagd over hun 'geefpraktijken': deze groep, van 310 mensen, kreeg zes keer twee prenten van twee bedelaars te zien, met een korte uitleg erbij. De bedelaars op de prenten verschilden op vlak van geslacht, etniciteit (Roma, zwart of blank), hadden wel of geen zichtbare handicap, en waren wel of niet vergezeld van een baby.

Aan de deelnemers werd gevraagd of ze iets zouden geven aan de bedelaars op de prenten, en zo ja, aan welke van de twee profielen. Zo konden de onderzoekers nagaan welke etnische verschillen de bereidheid om te geven beïnvloeden.

Uit het onderzoek bleek dat mensen minder geneigd waren om geld te geven aan Roma-bedelaars, in vergelijking met de andere groepen. "Enerzijds is het te wijten aan een raciaal vooroordeel", vertelt Adriaenssens. "Anderzijds speelt ook het gevoel bij mensen dat Roma-bedelaars de steun niet verdienen."

Zwarte bedelaar

Tegenover zwarte bedelaars hanteerden de respondenten deze discriminatie niet, blijkt uit het onderzoek. Proefpersonen toonden een even grote of zelfs grotere bereidheid tot solidariteit met een zwarte bedelaar. "Dat is enigszins merkwaardig, aangezien zwarte bedelaars als groep in de realiteit van het Brusselse straatbeeld nauwelijks of niet voorkomen", zegt Adriaenssens. "Niet-blanke respondenten hadden ongeveer dezelfde voorkeuren."

* Correctie: in een eerdere versie van dit artikel stond geschreven dat twee derden van de bedelaars in Brussel de Roemeense nationaliteit hebben, maar het is drie vierden.