In zijn onlangs verschenen De doodgravers van België beweert Wouter Verschelden dat N-VA-voorzitter Bart De Wever bereid zou zijn om de Vlaamse Gemeenschap uit Brussel terug te trekken en dat alle Vlaamse bevoegdheden zouden worden overgeheveld naar het Gewest. Bij Luckas Vander Taelen in A La Carte kan De Wever zich die uitspraak niet herinneren.
Meer zelfs: “Dat lijkt mij ongeveer het domste dat je kan doen,” zegt hij. “Iedereen weet dat de gewestvorming een fait accompli is. Dat is onomkeerbaar.” Maar De Wever vindt diezelfde gewestvorming wel een vergissing in het Belgische federalisme. Het Brussels Gewest is een grote stad die ook zo zou moeten worden bestuurd. “Brussel is een grootstad net als Antwerpen. Daar heb je een krachtig stadsbestuur voor nodig. Dan volstaat het om dat met tien schepenen te doen en een krachtige bovenliggende regering, zoals de Vlaamse regering er toch eentje is. Men heeft Brussel geen diensten bewezen met die gewestvorming."
De Wever kijkt met enige jaloezie naar de manier waarop de Franstalige minderheid op federaal vlak er toch in slaagt om de agenda te bepalen. “Ze zijn met minder dan de Vlamingen, maar in de regering zijn ze even groot en aan de onderhandelingstafel staan ze even sterk. Theoretisch hebben de Vlamingen in Brussel diezelfde macht. Maar zij gebruiken ze niet." Door mee te stappen in het idee van een vierde gewest dreigen de Brusselse Vlamingen hun eigen ondergang te bewerkstelligen. Of om het met een flinke scheut cynisme te stellen: “Zijn ze nu echt de guillotine aan het timmeren waar ze zelf als eerste onder zullen verdwijnen?”
Als het Vlaams Belang na de volgende verkiezingen in 2024 samen met de N-VA een meerderheid behaalt in Vlaanderen, zal het de Vlamse onafhankelijkheid uitroepen. Maar volgens De Wever zal dat zonder hem zijn: “Ik heb altijd heel duidelijk gezegd dat het rechts-extremisme de ziekte van Vlaanderen en de Vlaamse Beweging is. Een beetje zoals het islamisme de ziekte is van de islam. Twee virussen die elkaar dan nog eens versterken. Het is jammer dat extreemrechts in heel Europa weer in opmars is. Maar dat zijn geen partijen waar ik mij verwant mee voel. En nog minder partijen waarmee ik revoluties wil plegen die mijn eigen gemeenschap in chaos zullen storten en die Brussel van Vlaanderen zullen losbreken.”
Blijft de vraag wat de plannen van de N-VA en De Wever zijn voor Brussel: het confederale model dat de N-VA uitwerkte op een congres in 2014? “Dat is geen gemakkelijk model, dat hoor je mij niet vertellen,” zegt De Wever, “want ik moet het zelf ook altijd nog eens helemaal uitzoeken en helemaal nalezen vooraleer ik een interview geef over Brussel. Ik geef dat grif toe. Het is ongelooflijk ingewikkeld, maar het is nu ook niet dat je met het bestuur van Brussel van vandaag een schoonheidsprijs zal winnen.”
De basis van het N-VA-model? “Je concentreert je op plaatsgebonden bevoegdheden, stedelijke bevoegdheden. Je fusioneert de gemeenten en liefst de gemeenten met het Gewest. Ook de politiezones worden gefuseerd. En je laat de gemeenschappen vol hun rol spelen. Dat is een ingewikkeld model. Ik geef dat grif toe, maar het is wel een model dat de ambities van iedereen kan verzoenen. Want ik kan er natuurlijk niet omheen dat de grote meerderheid van de bevolking in Brussel niet Nederlandstalig is. Dus je moet naar een model waar ieder eigenlijk het zijne kan doen en de connectie kan bewaard blijven met Vlaanderen, maar aan de andere kant ook met Wallonië. Daar heb ik geen enkele moeite mee.
Intussen stelt men in Brussel met lede ogen vast dat steeds meer Vlamingen de hoofdstad de rug toekeren. Er was zelfs één partijvoorzitter – Conner Rousseau van Vooruit – die openlijk toegaf dat hij nog niet over Brussel had nagedacht. Ook De Wever heeft dat interview gehoord. “Laat ons zeggen dat die mensen nog jong zijn en ook de stiel nog moeten leren. Je moet daar eerlijk in zijn. Ik zeg dat niet met veel plezier. Er is een soort vervreemding bezig, waarbij ook de Brusselse Vlamingen zich in toenemende mate als Vlaamse Brusselaars opstellen.”
“Degenen die hier politieke verantwoordelijkheid dragen, kijken vaak naar Vlaanderen als het is om geld binnen te trekken,” zegt De Wever. “Maar zo gauw ze hier in Brussel zijn, vermijden ze het woord Vlaanderen angstvallig. Dan zijn ze Brusselaar. Ja, als je Brusselaar wil worden en je droomt van een Brusselse identiteit, besef dan goed dat je de volgende dag een politieke dwerg bent.
Volgens De Wever spreken de Vlaams-Brusselse politici ook alsof ze in een ander land leven. De discussie over de stadstol is op dat vlak tekenend. “Een stadstol of rekeningrijden, daar kan je heel lang over discussiëren. Echt waar. Maar het idee om daar Vlaanderen mee te overvallen? Op die manier? Ja, dat voedt natuurlijk de perceptie waarbij mensen denken: dat is eigenlijk een ander land. En zelfs de Nederlandstaligen die daar wonen gedragen zich niet meer als landgenoten van de Vlamingen, maar als Brusselaars. Die vervreemding, die voel je in alle partijen. Dat zouden we moeten kunnen doorbreken.”
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.