Congolezen trekken naar de stembus: ‘President Tshisekedi heeft meer tijd nodig’

Voor het eerst kunnen ook Congolezen in de diaspora hun stem uitbrengen bij de presidentsverkiezingen. In Brussel lijkt zittend president Félix Tshisekedi de gunfactor te hebben ondanks de moeizame wateren waarin Congo blijft verkeren.

Terwijl de verkiezingen in Congo geplaagd worden door organisatorische perikelen, verloopt de presidentiële stembusslag aan de ambassade in Brussel erg vlot.

BRUZZ zag tussen 8 en 9 uur woensdagochtend hoe tientallen Congolezen voor het eerst in de geschiedenis van het land ook in (delen van) de ‘diaspora’ hun stem konden gaan uitbrengen. Die kans is immers enkel weggelegd voor Congolezen die geen dubbele nationaliteit hebben en in België, Frankrijk, de Verenigde Staten, Canada of Zuid-Afrika wonen.

Ondermaatse oorlogsreactie

In Congo dreigen de verkiezingen niet zonder slag of stoot af te lopen, getuige de recente oprichting van een nieuwe rebellenalliantie waarvan gevreesd wordt dat ze de de stembusslag zal verstoren.

In het oosten van het land zijn al miljoenen mensen op de vlucht moeten slaan door de bloedige oorlog tussen de door Rwanda gesteunde M23-rebellen en Congolese strijdkrachten. De regio kreunt onder gruweldaden – met name seksueel geweld – waarbij burgers het te vaak moeten ontgelden.

Ondertussen hint zittend president Tshisekedi zonder franjes op een open oorlog met buurland Rwanda als hij straks in het zadel blijft, terwijl zijn reactie op de oorlog op veel niveaus tekortschoot. Zowel een staat van beleg als alliantiepogingen leverde nauwelijks resultaat op, de beschieting van oppositiebetogers met 48 dodelijke slachtoffers in Goma was de trieste exponent van zijn aanpak in Oost-Congo.

Toch is de verwachting dat Tshisekedi – ‘Fatshi’ voor de vrienden – weinig in de weg gelegd zal worden. Het Congolese staatshoofd toonde tijdens de kiescampagne weinig genade voor opposanten die op straat kwamen, maar hoeft zich net door de brede waaier aan tegenkandidaten wellicht niet al te veel zorgen te maken om een herverkiezing. Bovendien is zijn greep op het staatsapparaat (en de media) niet te onderschatten.

Steun

Aan de ambassade in de schaduw van het Europees parlement blijkt alvast dat Tshisekedi duidelijk op heel wat steun kan rekenen vanuit zijn ex-thuisland – de Congolese president woonde een tijdlang in onder meer Elsene en Kessel-Lo.

“Ik wil Tshisekedi een nieuw mandaat geven omdat hij eigenlijk te weinig tijd heeft gehad om zijn plannen uit te rollen”, vertelt Freddy. Hij doelt op de eerste twee jaar van de ambtstermijn van Tshisekedi, toen de president nog geen meerderheid had in het parlement.

“En toch heeft hij bijvoorbeeld het basisonderwijs gratis gemaakt en ziekenhuizen geopend. Ja, natuurlijk zijn er nog veel sociale problemen. Maar we hebben redenen om optimistisch te zijn over een toekomst met Tshisekedi aan het roer”, klinkt het. “Hij strijdt voor zijn land”, vult Louise aan. “Hij wil het verder moderniseren, iets waar hij tot dusver onvoldoende tijd voor heeft gehad.”

Lees verder onder de foto

Doorwinterde corruptie

Kenners onderstrepen de vooruitgang op het vlak van onderwijs, maar wijzen er tegelijkertijd op dat de doorwinterde corruptie steeds om de hoek blijft loeren. Zo lijkt de gewone Congolees nauwelijks iets te merken van de economische groei die het land onder Tshisekedi oorspronkelijk doormaakte, maar die door de hoge dollarkoers en inflatie alweer vervloog. Ook de werkloosheidsgraad blijft met 80 procent waanzinnig hoog.

Toch geloven de Congolese stemmers Henri en Maurice in hun president. “Ja, er zijn twijfels over zijn track record. Op sociaal vlak zijn er stappen in de goede richting gezet, al blijft de weg enorm lang. Maar hij heeft wel de ambitie om het land te vernieuwen en de armoede te bestrijden”, zeggen ze.

Stemrecht

Toch ziet niet iedereen aan de Congolese ambassade een tweede termijn van Tshisekedi zitten. “De afgelopen vijf jaar waren rampzalig”, zegt Raphaël onverbloemd. “Verandering is nodig. Ik ben niet per se tegen de president zelf, maar wel tegen zijn beleid. Er heerst te veel geweld tegen opposanten en de onveiligheid in het oosten van Congo is alleen maar gegroeid.”

Zelf stemde Raphaël op Moïse Katumbi, die samen met Nobelprijswinnaar voor de Vrede Denis Mukwege en Martin Fayulu – die de vorige verkiezingen de facto won – gezien wordt als belangrijkste uitdagers van Tshisekedi.

Pro of contra 'Fatshi': voor sommige Congolezen die vandaag gaan stemmen in Brussel is de belangrijkste overwinning hun verworven stemrecht in de diaspora. “Het is een eer en dit toont aan dat onze democratie groeit”, klinkt het bijvoorbeeld. Germaine: “We zijn hier allemaal voor verandering, om ons mooie land verder te doen ontwikkelen.” Israël vult aan: “Iedereen is vandaag vrij om te kiezen. Op wie ik ga stemmen? Dat hou ik voor mezelf.”