VUB-wetenschapper zoekt proefdiervrije methoden voor testen van chemische stoffen

Dokter Mathieu Vinken, apotheker-toxicoloog verbonden aan het departement Farmaceutische en Farmacologische Wetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel, gaat vanaf mei op zoek naar innovatieve methoden om de veiligheid van chemische stoffen te evalueren zonder gebruik te maken van proefdieren. De VUB-professor leidt in de komende vijf jaar het "ONTOX"-project en krijgt daarvoor een Europese subsidie van 17 miljoen euro.

De kritiek op dierproeven groeit al jaren, maar in de praktijk en in de farmaceutische wereld hangt hier nog veel van af. De huidige test- en veiligheidsprotocollen voor chemische stoffen, zoals geneesmiddelen, voedingsadditieven, cosmetische ingrediënten en pesticiden, maken nog steeds gebruik van grote aantallen proefdieren.

In de cosmeticasector zijn dierproeven al verboden. Om hun testen uit te voeren, maken zij nu gebruik van menselijke cellen en computergestuurde modellen, respectievelijk aangeduid als in vitro en in silico methoden. Het "ONTOX"-project, dat staat voor "ontology-driven and artificial intelligence-based repeated dose toxicity testing of chemicals for next generation risk assessment" gebruikt diezelfde dierproefvrije methoden. Het berust hiervoor op twee pijlers: ontologie en artificiële intelligentie.

De ontologie probeert alle aanwezige informatie omtrent chemische stoffen van diverse aard en van allerlei bronnen te verzamelen en rationeel weer te geven. Met behulp van artificiële intelligentie probeert men de veiligheid van chemische stoffen voor de mens accuraat te kunnen voorspellen. Het "ONTOX"-project zal zich hierbij specifiek toeleggen op toxische effecten teweeggebracht door een breed gamma aan chemische stoffen ter hoogte van de lever, nieren en hersenen.