Olivier Maingain (Défi): ‘Ik ken weinig burgemeesters die verder willen met de groenen'

Olivier Maingain is al vier jaar geen voorzitter meer van Défi, maar het debat schuwen doet hij niet. “Aan Nederlandstaligen vraag ik: kies niet het slechtste voor Brussel. Kies niet de N-VA.”

Over zijn ambities kan de vroegere Défi-voorzitter kort zijn: het enige wat hij wil is nog eens zes jaar burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe zijn. Zijn naam zal niet te vinden zijn op een gewestelijke of federale lijst. “Ik wil de kiezers niet misleiden,” zegt Olivier Maingain (65). “Die willen geen politieke stoelendans. De kwestie rond Charles Michel (MR) was daarin heel onthullend. De bevolking smaakte het niet dat hij de erg belangrijke functie (voorzitter van de Europese Raad, red.) niet eert die hem was toevertrouwd.”

U had vorige maand vergelijkbare kritiek op Bernard Clerfayt, lijsttrekker voor de gewestverkiezingen en tegelijk kandidaat-burgemeester voor Schaarbeek.
Olivier Maingain: “Je moet nu een duidelijke keuze maken,” zei ik tegen Bernard. “Als je gewestelijk wil opkomen, prima. Maar laat dan Cécile Jodogne, die nota bene waarnemend burgemeester is, de gemeentelijst trekken.” Duidelijke keuzes maken onze partij sterker.

Hoeveel geeft u de huidige gewestregering? Op 10.
Maingain: 6,5. Met de gezondheidscrisis, het conflict in Oekraïne, de energiecrisis en de aanslag op de Zweedse voetbalsupporters hebben we een moeilijke periode gekend. In die context besturen is niet makkelijk, maar Brussel heeft zich laten gelden.
Wat moeilijker liep, is de samenwerking met de groenen. Ecolo en Groen volgen niet de logica van een verzoenend bestuur. Ze zijn radicaal in hun doelen en vinden dat je die enkel op hun manier kan bereiken. Zo ontstaan er blokkades, gewestelijk én lokaal. Ik ken weinig burgemeesters die nog willen besturen met de groenen. Als ze kunnen, doen ze verder zonder.

Kunt u een voorbeeld geven van dat radicalisme?
Maingain: Als je een fietsbox wil plaatsen, moet dat van Groen per definitie in de plaats van een parkeerplaats komen. Anders krijg je geen gewestelijke subsidies. Maar als je erg brede stoepen of vrije ruimte hebt, dan moet je mensen toch niet lastigvallen om ze lastig te vallen? Het zijn die kleine dingen die na verloop van tijd de samenhang van een bestuursploeg ondermijnen.

Wat is nu het unieke verkoopargument van Défi? Destijds waren het de spanningen tussen Frans- en Nederlandstaligen waarop de partij zich profileerde. Maar die zijn nu minder sterk.
Maingain: En daar ben ik blij om. De vorming van het Gewest heeft rust gebracht in de relaties tussen Brusselaars. De meeste partijen aan Vlaamse kant hebben vandaag begrepen dat het ook in hun belang is om Brussel te verdedigen.

Is dat geen probleem voor uw partij? Hoe profileert u zich bijvoorbeeld ten opzichte van de MR?
Maingain: Kijk naar wie op de lijst van MR of Défi komt te staan. Bij MR: Olivier Willocx, de baas van de Brusselse werkgevers, iemand die zich bekommert om de grote bedrijven, maar minder om kleine zelfstandigen en handelaars. Op onze lijst: Ludivine de Magnanville, voormalig voorzitter van de Federatie Horeca Brussel. Dát is het hele verschil. MR is meer bezorgd om het imago van Brussel dan om haar burgers. Terwijl dat bij mij net omgekeerd is.

Staan ook op de MR-lijst: Ariane de Lobkowicz, Sadik Köksal, Filiz Güles ...
Maingain: (Knikt) Voormalige leden van onze partij. Dat hoort bij de politiek. Mocht ik nu opnieuw partijvoorzitter zijn, dan zou ik geen leden meer aanvaarden die op minder dan zes maanden voor de verkiezingen van andere partijen komen. Of leden die twee, drie of zelfs vier keer veranderen van partij. Dat zijn mensen die altijd het laatste paard zoeken dat hen aan een zitje kan helpen. Eh bien, dat moeten we verbieden.

De reden waarom mevrouw De Lobkowicz van partij veranderde, is wel interessant. Ze zei dat Défi, in tegenstelling tot de MR, niet strikt genoeg was in het verbieden van het onverdoofd slachten. En ze zei dat u het was die de parlementsleden instrueerde om tegen zo’n verbod te stemmen.
Maingain: De echte reden van haar overstap is dat ze niet langer geloofde bij ons een kans te maken om verkozen te worden. En over de inhoud: ik heb toen gezegd dat het dierenleed bij onverdoofd slachten ondraaglijk is, en dat we daar uiteraard een einde aan moeten maken. Maar dan samen met de vertegenwoordigers van de geloofsgemeenschappen, net omdat die traditie daar heel sterk staat. Nu: het probleem is opgelost. Vanaf 2028 is er geen slachthuis meer in Brussel.

Een ander discussiepunt is een hoofddoek toelaten aan het loket, waar nu in Anderlecht veel rond te doen is.
Maingain: (Snel) Daar moeten we standvastig in zijn, maar dat is iets helemaal anders dan het ritueel slachten, wat een religieuze aangelegenheid is waarbij de staat zich niet te moeien heeft. Argumenten tegen zijn argumenten van dierenwelzijn, niet die van ‘laïcité’.

Daartegenover staat dat religie zich ook niet moet moeien met de overheid. Religie moet niet eisen dat we, zoals in Canada, zogenaamde ‘redelijke aanpassingen’ doorvoeren, aanpassingen die ik onredelijk noem. Want zo accepteren we stukje bij beetje dat het geloof het openbaar bestuur binnenkomt. Tot men op een bepaald moment niet langer abortus wil accepteren of geen darwinisme wil onderwijzen.

Hoeveel zetels hoopt u met Défi in het Brussels parlement te halen? Bij de laatste verkiezingen waren dat er tien.
Maingain: Opnieuw tien zetels halen zou niet slecht zijn. Misschien worden het er meer, minder zou een mislukking zijn.
Het is niet meer aan mij om te bepalen met welke campagne we dat resultaat moeten proberen te behalen. Maar wat ik merk, is dat heel veel mensen het gezag van de staat willen herstellen.
Mensen hebben het gevoel dat er tegenwoordig krachten zijn die verband houden met misdaad, met nationalisme, met de maffia, met radicale religieuze krachten ... die het gezag van de staat ondermijnen. Dat gezag herstellen, is prioritair. Als ik een slogan voor mijn partij zou moeten bedenken dan is dat ‘La volonté de l’État juste’, de wil van de rechtvaardige staat.

Aan de Nederlandstalige kant is het niet ondenkbaar ...
Maingain: ...dat de N-VA in de regering komt. Dat zou de regering verlammen en permanente spanning veroorzaken. Omdat de N-VA, wat men er ook van zegt, niet in het belang van Brussel werkt. Dat is mijn diepste overtuiging. De N-VA erkent Brussel niet als volwaardig gewest. Ze willen het confederalisme, dat Brussel door Vlaanderen en Wallonië bestuurd wordt. Exact het tegenovergestelde dus van Brussel als volwaardig gewest. Daarbij stelt de N-VA het belang van de Brusselaars niet voorop.

De wet verbiedt ons niet om in het parlement of in de regering via meerderheid te stemmen, dus zonder de N-VA. Maar ik geef toe dat het niet eenvoudig is, en dat er soms een dubbele meerderheid nodig is. Al geloof ik dat de Vlaamse partijen die al meebestuurd hebben er alles aan zullen doen om te voorkomen dat de N-VA Brussel verlamt. Dat is in ieder geval de oproep die ik aan hen doe én aan de Nederlandstalige kiezers: kies niet het slechtste voor Brussel.

U bent de verbindingsofficier tussen Brussel en Wallonië. Het rapport wordt medio maart gepubliceerd. Wat is de belangrijkste conclusie?
Maingain: De uitgesproken wens van het middenveld om de sterke band tussen Brussel en Wallonië te behouden. Het België van de vier regio’s (met een kleinere of onbestaande rol voor de gemeenschappen, red.) is geen geliefd scenario. Een splitsing van onderwijs, crèches, cultuur enzovoort, zou erg kostelijk zijn én de arbeidsmobiliteit tussen Brussel en Wallonië beperken. Zo’n ‘ultraregionalisering’ zou dom zijn.

Tegelijk wil Défi Brussel versterken?
Maingain: Natuurlijk. Door een betere taakverdeling tussen gemeenten en Gewest. Vandaag is het soms onduidelijk wie wat doet. Neem bijvoorbeeld stedenbouw. Nu ondermijnt het gependel tussen gemeenten en Gewest een efficiënt beleid. Wel, laat de grote projecten bij het Gewest, dat dan ook alles op zich neemt, en niet zoals nu het praktische beheer half op de gemeente afschuift. Omgekeerd moet de gedelegeerd ambtenaar van het Gewest zich niet bezighouden met een veranda van een rijwoning. Laat de gemeente dat doen.

Is het niet nog makkelijker als stedenbouw volledig onder het Gewest valt? Dat is simpel en duidelijk, iedereen weet waarnaartoe.
Maingain: Het Gewest is niet in staat om al die vergunningsaanvragen af te handelen. Het zal ook nooit kunnen wat lokale mandatarissen doen: de betrokken bewoners ontmoeten. Mensen willen met een politiek mandataris praten. Niet met een ambtenaar die nog honderden andere dossiers beheert.

Hetzelfde met netheid. Dat moet gemeentepolitiek zijn. Als een burger mij aanspreekt op een sluikstort op de (gewestelijke) De Broquevillelaan, dan moet ik naar Net Brussel bellen en krijg ik te horen: “Ja, meneer de burgemeester. We hebben een planning, maar we hebben niet voldoende personeel. We bekijken nog wanneer we kunnen langsgaan.” Dat is het. Als een gemeentelijke straat er vuil bij ligt, gaan we langs en maken we die schoon.

En mobiliteit?
Maingain: Hetzelfde. Het Gewest wil dropzones. Wel, de gemeenten weten waar ze die moeten plaatsen. De dagelijkse concrete zaken worden door de gemeente afgehandeld. De grote doelstellingen zijn gewestelijk.

Zoals met het fietspad op de Tervurenlaan? Door verzet van Etterbeek en Sint-Pieters-Woluwe, is het fietspad er na vijf jaar nog altijd niet. Dat is toch ontmoedigend?
Maingain: Ja en nee. Het is niet dat die gemeenten géén fietspad willen. Ze willen het in een andere vorm. Dat is participatieve democratie.

Tot slot: u wordt weleens verweten een schoonmoeder te zijn voor uw partij en in het bijzonder voor huidig voorzitter François De Smet. Hoe is uw relatie met hem?
Maingain: François is iemand die een frisse blik op de politiek meebracht, wat erg nuttig is. Maar ik zeg hem altijd: luister naar onze lokale vertegenwoordigers. Daar heeft hij geen ervaring mee. En dat moet hij leren. Hij is meteen federaal parlementslid geworden, maar moet zo dicht mogelijk bij de burgers staan, hun verhalen aanhoren over het einde van de maand en wat hen dagelijks bezighoudt. Want we moeten niet alleen maar grote toespraken houden. We moeten die ook vertalen in precieze en concrete maatregelen die de burgers aanspreken. Dat maakt dat mensen ons vertrouwen.