Buurt verbijsterd na vernielingen: ‘Relschoppers geven munitie aan extreemrechts’

24 uur na het laatste fluitsignaal in de WK-wedstrijd tussen België en Marokko blijft de buurt met veel vragen achter. Van de aangerichte ravage tussen Kuregem en het Anneessensplein zijn nog maar weinig sporen zichtbaar, maar handelaars en buurtbewoners moeten opnieuw een klap incasseren. “Waar komt die pure vernietingsdrang vandaan?”

Maandagochtend, 9 uur. Tegenover het gehavende premetrostation Lemonnier veegt een werkman scherven bijeen van een gebroken reclamebord. Op een team oranjehemden van de Brusselse stadsdiensten na, dat straatmeubilair herstelt, doet weinig vermoeden dat de Anspach- en Lemonnierlaan nog geen vierentwintig uur eerder het schouwtoneel was van een kleine veldslag met grote gevolgen.

Hicham Achraya, uitbater van het Marokkaans eethuis Café Tetouan, moest zondagnamiddag met lede ogen aanzien hoe honderden jongeren een spoor van vernieling trokken tussen het Zuidstation en de Beurs. Met alle negatieve pers die nadien volgde.

Nochtans had Hicham net daarvoor in een “geweldige sfeer” in zijn restaurant naar de wedstrijd tussen de Rode Duivels en de Leeuwen van de Atlas gekeken, vergezeld van veelal Marokkaanse fans, net zoals er ook na de wedstrijd op verschillende plaatsen in Brussel enthousiast maar vreedzaam gereageerd werd op de verrassende zege van het Marokkaanse elftal.

“Tijdens de match hing er geen vuiltje aan de lucht”, zucht Hicham. “Mijn zaak was tot de nok gevuld en iedereen ging volledig op in de match. Een Arabische tv-ploeg, speciaal afgezakt naar Brussel, maakte een reportage. Helaas sloeg de feestvreugde snel om door wat zich buiten op straat afspeelde.”

‘Dieptepunt’

Uitgebrande wagens, ingegooide ruiten, vernielde deelsteps, gesloopt straatmeubilair, het rokerige parfum en het geknal van voetzoekers en vuurwerk: de ravage aan de Lemonnierlaan en aan het Anneessensplein was aanzienlijk.

De massaal opgetrommelde oproerpolitie had urenlang haar handen vol met de verzamelde relschoppers, die zich – zoals het script het voorschrijft – in de zijstraten verschansten nadat de ordediensten met hulp van traangas en het waterkanon hadden gepoogd om ze op afstand te houden.

“Du jamais vu”, vat Nora van eethuis Ice L’escapade op de Lemonnierlaan de situatie samen.

“De wijk moet opnieuw een serieuze klap incasseren. Er waren al de werken (aan het toekomstig metrostation Toots Thielemans in de Stalingradlaan, red.), de coronacrisis, het circulatieplan, en nu komt de buurt weer in een slecht daglicht. Waarom ze dit gedaan hebben? Ik weet het niet. Ik weet wel dat er jongeren bij waren die niet eens in Brussel wonen. En ik weet ook dat ik mijn zaak tijdens de volgende match van de Marokkanen ga sluiten. Gisteren hoopte ik om een mooie omzet te draaien, maar het viel helemaal anders uit.”

Hicham van Café Tetouan zegt op zijn beurt dat hij de wedstrijd van Marokko tegen Canada komende donderdag niet zal uitzenden. "Ik maakt de afgelopen jaren genoeg incidenten mee: zondag was voor mij een dieptepunt. Ik ga natuurlijk mijn voorzorgen nemen.”

Hicham: “Dé vraag is: waarom gebeurt dit? Waar komt die pure vernietigingsdrang vandaan? Want daar lijkt het toch sterk op, dat deze jongeren – die ik en mijn buren niet eens kennen – er gewoon op uit zijn om te vernielen, waarbij het niet uitmaakt of het om een wagen van een Belg of een Marokaan gaat. Maar ondertussen beschadigt die groep onherroepelijk de gemeenschap, de omgeving, de buurt.”

Ouders

Sommige handelaars en buurtbewoners op straat kijken voor verklaringen naar de frustratie die voortvloeit uit de moeilijke economische realiteit, maar aan de andere kant van de Kleine Ring, in Kuregem, weerklinkt een ander geluid.

“Ik wou zondag na de wedstrijd iets gaan eten in het stadscentrum, maar aan het Zuidstation zei de politie tegen mij en mijn vrienden dat ze geen Marokkanen meer doorlieten”, vertelt de Marokkaans-Belgische Sissi.

“Het is betreurenswaardig dat een kleine minderheid de wedstrijd aangrijpt om keet te schoppen en te vernielen. Wat helemaal niets met voetbal te maken heeft. Maar anderzijds: de politie viseerde Marokkanen, terwijl de relschoppers niet enkel uit Marokkanen bestonden", klinkt het.

Volgens Sissi bestonden de onruststokers vooral uit jonge mensen. “Sommigen gecamoufleerd of gemaskerd. Ze waren al tijdens de match met van alles en nog wat aan het gooien en duidelijk met andere dingen bezig dan de wedstrijd”, zag ze via sociale media en hoorde ze toen ze na affluiten van de partij aan het Zuidstation vastzat.

“En dan gaat de bal aan het rollen en stoken jongeren andere jongeren aan. Het viel mij vooral op hoe jong sommigen waren: nog niet eens zestien. Aan een jongen die zelfs nog een pak jonger leek zei ik: ga toch naar huis. Je vraagt je ook af waar hun ouders zaten.”

In Kuregem is er vooral schade aan een nachtwinkel en een Louis Delhaize-vestiging op de Brogniezstraat. Volgens lokale handelaars was de politie in de wijk minder talrijk aanwezig dan in de Zuidlaan, Lemonnierlaan en Anspachlaan, terwijl de relschoppers er volgens ooggetuigen minstens even bruusk tekeergingen.

‘Ideale voedingsbodem’

Terug in de Vijfhoek bespreken handelaars de gebeurtenissen van zondagnamiddag. Ayoub El Bachiri ging zijn vader een handje helpen in zijn Marokkaanse meubelwinkel toen het tumult losbarstte.

“Ik heb er eigenlijk weinig woorden voor. Ik vraag me vooral af: waarom? Oké, sommige van die jongeren leven niet in de meest geweldige omstandigheden. Maar je hebt je hele leven nog voor je. Miljoenen jongeren wereldwijd zouden hun leven zo willen inruilen met dat van jou.”

“En het ergste van al: dit is de ideale voedingsbodem voor extreemrechts. De extremen gebruiken de beelden van gisteren om hun gedachtegoed over gemeenschappen zoals de Marokkaanse te verspreiden en bevestigd te zien.”

Ook Ayoub spreekt over een nieuwe klap voor de wijk. “Het houdt helaas niet op.”