Israëlische bezettingskogels

Tom Peeters is journalist en geeft Nederlandse les aan nieuwe en anderstalige Brusselaars in het volwassenenonderwijs. Tweewekelijks schrijft hij over hoe in zijn klas de wereld samenkomt.

Een maandagnamiddag in het grootste leslokaal op de vierde verdieping, achterkant Rouppe. De klas is nog leeg, in mijn hoofd begint de avondles vorm te krijgen. Bijna vier uur performen betekent niet alleen de cursus grondig bestuderen, maar ook voor optimale klasomstandigheden zorgen. Ik tel de stoelen, verschuif een paar tafels en vergeet opnieuw de afwasemmer aan het krijtbord met proper water te vullen. Vuil water laat witte strepen achter op het groene bord: sommige collega's houden niet van zoveel slordigheid.

Ik let niet echt op dat soort zaken. Zie ze simpelweg niet. Wat ik wel zie vanmiddag, is een bericht van mijn Palestijnse cursist Mahmoud in de whatsappgroepschat: “Ik kan niet komen vandaag, mijn neef werd gedood door Israëlische bezettingskogels.” Zo onverbloemd staat het er, in het Nederlands, hoogstwaarschijnlijk uit het Engels of Arabisch omgezet door een vertaalapp. Mahmoud spreekt prima Nederlands voor iemand die maar elf maanden in België woont, maar zó goed: neen.

Mijn hart zakt voor een seconde. In de groep komt een stoet aan ondersteunende rouwberichten op gang. Ik stuur ook iets bemoedigends en vlucht de gang op, op zoek naar advies bij collega's. Wat doe je met een cursist die oorlogstrauma's meeneemt naar de klas? De meeste collega's herkennen de situatie. De kans is groot, zegt iemand, dat ik Mahmoud nooit meer terugzie. De stress bij cursisten uit conflictgebieden over het lot van achtergelaten geliefden maakt de bandbreedte in het hoofd zo klein dat de ruimte om nieuwe dingen te leren gevoelig inkrimpt.

Dialecten in de kampen

Mahmoud keert ook niet meer terug. Sinds 7 oktober maakten collega's hetzelfde mee met cursisten uit Palestijns gebied. Ik denk aan Seraj. Hij zat vorige zomer in mijn klas en kwam uit het Gaza van vóór 7 oktober, toen het gebied een openluchtgevangenis was, maar nog geen massagraf. Ook Seraj stopte met school. Een paar weken na 7 oktober mailde ik hem. Hij schreef terug: “Mijn kind doet elke dag een beroep op mij om het te redden. Bid alstublieft voor hem.”

Vandaag laat Seraj mijn mails en whatsappberichten onbeantwoord. Mahmoud wil wel praten. Aan de telefoon vertelt hij dat hij onze cursus is herbegonnen op een andere campus, maar hoe lastig het is om zijn aandacht erbij te houden. Hij is bang voor de toekomst van zijn ouders. Zijn neef werd vermoord in de straten van het dorp op de Westelijke Jordaanoever waar Mahmoud zijn kindertijd doorbracht. Zijn ouders kregen thuis bezoek van de politie omdat een ander familielid gevangen zit vanwege betrokkenheid bij Hamas. De bezetter houdt zijn familie daarom extra in de gaten. Zijn vader moest stoppen met werken, hij durft niet meer over straat. Terwijl, strijdvaardig: “Ons gezin is vierkant tegen Hamas.”

Mahmoud hoopt dat het hem lukt om zijn diploma Nederlands te behalen en hij in Vlaanderen een vaste job kan vinden als vrachtwagenchauffeur. Hij vindt het Nederlands niet zo ingewikkeld. Het vertoont sterke overeenkomsten met het Palestijns dat hij leerde en hoorde in de vluchtelingenkampen, waar zijn familie vandaan komt. “Er zijn ook veel dialecten, net als in de kampen.”
Ik denk aan de relativiteit van witte strepen op een groen klasbord.