Esinam Dogbatse: 'Het hele systeem is verantwoordelijk voor de dood van George Floyd'

Op 25 mei overleed in de VS de zwarte Amerikaan George Floyd nadat een politieagent ruim acht minuten lang met zijn knie op diens nek leunde en zo de luchttoevoer afsneed. Floyds dood deed in de VS protesten ontvlammen, en ook in de rest van de wereld is de hashtag #BlackLivesMatter springlevend. Drie Brusselse artiesten getuigen over dagelijks racisme en hun hoop op fundamentele veranderingen. Vandaag: muzikante Esinam Dogbatse.

Natuurlijk was de Brusselse muzikante Esinam gechoqueerd en triest door de dood van George Floyd. Als dochter van een Belgische moeder en een Ghanese vader leerde ze fierheid te putten uit haar dubbele culturele identiteit, ondanks het onbegrip en de pesterijen uit haar kindertijd.

Op haar Facebook-pagina deelde ze een tekening waarin een zwarte man de nek wordt omgewrongen door een witte vuist. Op de vingerknokkels staat ‘Racism’. Als laatste ademsnik weerklinkt: ‘I can’t breathe.’ De livebeelden van George Floyds laatste minuten gingen viraal, maar Esinam heeft de originele video nooit bekeken. “Ik hoef het niet in het echt te zien om te weten waar het over gaat. Ik wil niet nog meer nachtmerries dan ik nu al heb.”

Volgens de artieste, wier eclectische afrojazz een antigif aanreikt voor onverdraagzaamheid, was de dood van Floyd voor de Afro-Amerikaanse gemeenschap de druppel die de emmer deed overlopen.“Het is een wake-upcall dat racisme anno 2020 nog altijd bestaat. Natuurlijk is de politieagent die de moord beging verantwoordelijk voor zijn daden, maar niet alleen hij. Daarom vond ik de tekening zo krachtig. De witte vuist symboliseert niet één individuele dader, maar een systeem. Dat de protesten ook elders ter wereld mensen doen stilstaan bij samenlevingsproblemen in hun eigen land, kan ik alleen maar toejuichen.”

Nu ze in een van de meest multiculturele buurten van Brussel woont en zowel privé als professioneel een tolerante artistieke bubbel heeft gecreëerd, wordt ze zelf nog zelden geconfronteerd met flagrant racisme, maar vroeger was dat anders. “Als men mij samen met mijn moeder zag, dacht men vaak dat we geen familie waren of dat ik geadopteerd was. Mijn moeder probeerde die ongemakkelijke situaties altijd weg te lachen, want ze wilde de sfeer voor mij niet verpesten, maar we leden er allebei onder.”

“Ik herinner me ook de spot van andere kinderen. Ik kreeg altijd veel opmerkingen over mijn haar. Als kind was ik gek op The Jackson 5, maar om niet uitgelachen te worden wilde ik niet meer met een afrokapsel naar school. Ik zette mijn eigen identiteit opzij en ging me kleden zoals iedereen. Pestkoppen beseffen vaak niet dat ze racistische opmerkingen maken, omdat ze niet met een open geest zijn opgevoed. Maar het gevolg was wel dat ik daarna, uit zelfbescherming, een levensroute heb uitgestippeld die racisme heel bewust uit de weg ging. Ik wilde er niet meer mee geconfronteerd worden. Met racistische familieleden heb ik sowieso geen contact meer.”

Dat de emoties en de energie die nu opborrelen op termijn ook in haar muziek zullen weerklinken, is voor Esinam vanzelfsprekend. Zondag gaat ze alvast mee manifesteren. “Het is het moment om te verenigen in plaats van te verdelen, pacifistisch én met respect voor de regels van social distancing. Dat mensen van verschillende horizonten samenkomen, is altijd positief, zeker in België, waar er met al zijn identiteiten en regio’s al verdeeldheid genoeg is.”

“In positieve zin zie ik tussen witte en gekleurde mensen een eenheid ontstaan die er voordien niet was. Diversiteit uitdragen als een rijkdom, niet als iets dat schrik aanjaagt: dat blijft de uitdaging. De pandemie heeft problematieken die al lang bestonden uitvergroot. Laten we daar gebruik van maken om te transformeren naar een bewustere en rechtvaardigere wereld. Voor België is het een goede gelegenheid om meer verantwoordelijkheid te nemen voor zijn koloniale verleden.”