Vertigo-slakken: vang ze met bier, knoflook, kippen en vogels

Wie een tuintje bezit, heeft het al gemerkt: het is volop slakkenseizoen. Het lijkt wel of er meer slijmerige beestjes rondkruipen dan andere jaren. Gelukkig bestaan er natuurlijke manieren om planten te beschermen tegen de veelvraten.

“Het klopt dat de omstandigheden ideaal zijn voor slakken,” zegt Thierry Backeljau, slakken­expert bij het Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen. “We hebben een zachte winter gehad en het is erg vochtig weer, met temperaturen die niet te hoog en niet te laag zijn.” Dat de plaag erger is dan andere jaren, wil hij niet gezegd hebben. “Dit is een jaarlijks weerkerend fenomeen.”

Je kan in steden zoals Brussel best veel verschillende soorten spotten door de diversiteit aan verschillende habitats. Denk aan de vele tuintjes, natuurgebieden, parken, serres, botanische tuinen … Een bepaalde soort durft zelfs binnen in huis te komen, de toepasselijk genaamde keldernaaktslak. Verschillende uitheemse soorten zijn in opmars, waarvan de Spaanse wegslak de meest invasieve is.

“Specifiek voor het Brusselse is het interessant dat het niet minder dan zes soorten van Vertigo-slakkensoorten telt, minuscule slakjes met een grote natuurbeschermingswaarde,” zegt de slakkenexpert. “Daarmee herbergt het Brussels gewest en zijn nabije omgeving alle in België levende Vertigo-­soorten.”

Slakken hebben een belangrijke ecologische functie als 'opruimers' van plantaardig afval en ze zorgen voor verrijking van de bodem. Maar ze hebben het ook op de groeiende plantjes in (moes)tuintjes gemunt. “Veel van onze klassieke groenten, zoals komkommer en sla, vinden ze heel smakelijk.” Knoflook lusten ze helemaal niet en die planten kunnen zo een eerste afweersysteem vormen, maar er is meer nodig om de slijmerige beestjes op afstand te houden.

IJzerfosfaatkorrels zijn een efficiënte én ecologisch manier om hen te bestrijden. Veel slakkenbestrijders zijn daarmee al aan de slag, zoveel zelfs dat er tekorten zijn in tuincentra. Er bestaan andere chemische korrels, maar die zijn slecht voor de natuur en kunnen giftig zijn voor huisdieren. Ook met een barrière van grind, kiezelzand en fijngemalen eier- of mossel­schelpen kun je hen de toegang tot je planten proberen te ontzeggen.
Als oplossing kan je natuurlijke vijanden in je tuin uitnodigen. Kippen houden is ideaal, maar door vogels aan te trekken kom je ook een heel eind. Daarnaast kun je ook zogenoemde aaltjes inzetten, microscopisch kleine wormen die de slakken bacterieel vergiftigen.

Nog een optie is de slakken zelf verzamelen. Ze leven vaak op vochtige plekjes, onder potten, houten planken, karton of stenen. Of je kan vallen opzetten, in de vorm van ingegraven bekertjes of potjes. Slakken zijn verrassend verzot op bier, of toch op de gist erin, bekertjes met bier en extra gist ingraven is een goede methode om ze te lokken en doden. Zout op de beestjes strooien doe je beter niet, dan sterven ze een wrede dood en wordt het lokale ecosysteem vervuild.
Na het vangen, kan je ze eventueel levend wegbrengen naar een wild stuk grond in de buurt, maar dan best wel ver genoeg en niet in een beschermd natuurgebied, om te vermijden dat het natuurlijke evenwicht er verstoord wordt. Of je doodt ze, in kokend water of in een gesloten zak in de diepvriezer, waarna de lijkjes op de composthoop kunnen. “Je kan ze zelfs opeten,” geeft Backeljau nog mee. “In principe zijn de Belgische soorten zowat allemaal eetbaar, als je ze correct klaarmaakt welteverstaan. Onder meer de segrijnslak is een echte delicatesse.”