De Brusselse stephervorming hapert: wat nu?

Lime en Voi trokken naar de rechter, nadat de regering besliste dat ze hun steps in Brussel niet meer mogen aanbieden. De rechter gaf hen gelijk, maar hoe moet het nu verder?

Vorige week woensdag sprak de kortdingrechter zich uit over de licenties voor Lime en Voi, twee deelstepoperatoren die van de Brusselse regering niet langer in Brussel mochten rondrijden. Het Gewest wil enkel verder doen met Bolt en Dott, die eind december als winnaars uit de bus zijn gekomen van een oproep tot kandidaatstelling.

De rechter gaf Lime en Voi gelijk: zij mogen hun deelsteps voorlopig blijven aanbieden. BRUZZ kon de vonnissen van de rechter inkijken, en geeft antwoord op vier prangende vragen over de toekomst van de Brusselse stephervorming.

1. Wat is er precies beslist?

De kortgedingrechter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel oordeelde in essentie dat een passage in de openbare aanbesteding niet rechtsgeldig is. Het gaat om het gedeelte dat claimt dat je oude licentie vervalt als je meedingt naar een nieuwe.

De Brusselse regering dacht dit te kunnen doen door zich te beroepen op het veranderlijkheidsbeginsel: dat je in functie van het algemeen belang de regels van een dienst mag veranderen.

Dat de oude licentie zou vervallen, stond echter uitgewerkt in een regeringsbesluit. Zo'n besluit van de uitvoerende macht kan de ordonnantie van 2018 die de duur van een licentie regelt niet overrulen, zo oordeelde de rechter. Dus blijven de licenties van kracht die Voi en Lime al hadden. De licentie van Voi loopt nog tot augustus 2024, die van Lime tot juli 2025.

Ook de Brusselse deelstepaanbieder Gliize had vorig jaar trouwens al bij de Raad van State beroep aangetekend tegen de nieuwe ordonnantie van de Brusselse regering, net omdat ze niet akkoord gingen met de passage waarin staat dat hun oude licentie vervalt bij de toekenning van nieuwe licenties. Die uitspraak wordt binnenkort verwacht.

2. Hoe reageren de deelstepaanbieders?

Voi is blij de activiteiten te kunnen behouden. "Vooral voor de mensen die voor ons werken en een contract van onbepaalde duur hebben," zegt Country Manager Yessin Aatache. "Dat is een contract dat geregeld is via Actiris, wij moeten die mensen aan het werk houden."

Voi heeft de helft van z'n vloot binnengehaald en is vragende partij voor een gesprek met minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen). "We staan zeker open voor discussie en om na te gaan wat de gulden middenweg is," zegt Aatache. "Om te zien tot welk aantal we onze vloot terug op straat kunnen zetten."

Ook Lime liet eerder weten de steps op straat te laten staan. Opvallend: het argument waarmee ze naar de rechter trokken, dat de selectieprocedure van de regering te kort was, is niet weerhouden door de rechter.

3. Hoe reageert de Brusselse regering?

Teleurgesteld. "De vraag naar minder deelsteps kwam niet alleen van Brusselaars en onszelf, maar ook van de operatoren zelf," klinkt het bij Van den Brandt. "Ook zij zagen in dat er iets moest gebeuren aan de chaos en gaven toe dat zo'n groot aantal aanbieders voor de stepmarkt niet winstgevend is. Dit is een jammere zaak."

In een eerdere reactie zei de minister de beslissing aan te zullen vechten, maar dat is nu niet zo zeker meer. "De juristen zijn daar nog mee bezig," klinkt het op het kabinet.

4. Wat nu?

De regering heeft nog drie weken de tijd om in hoger beroep te gaan tegen het vonnis van de kortgedingrechter. Een procedure ten gronde loopt nu niet, maar die kan nog aangespannen worden door de regering, al is dat weinig waarschijnlijk gezien de veel langere termijnen.

Als de regering naar een kortgedingrechter in hoger beroep trekt, wat ze overweegt, kan vrij snel een andere uitspraak volgen. Toch spreken we dan al snel over anderhalve maand extra. De vraag is of dat de moeite is, wetende dat Voi in augustus 2024 sowieso ophoudt met deelsteps in Brussel. Het is ook helemaal niet zeker of de uitspraak in hoger beroep anders zal zijn.

Ondertussen is er ook nog de zaak die Gliize heeft aangespannen bij de Raad van State. Als die de hele procedure ongeldig verklaart, kunnen ook andere stepaanbieders besluiten alsnog hun diensten verder aan te bieden. Al liet bijvoorbeeld Poppy al verstaan zich neer te hebben gelegd bij de keuze van de regering. "We hebben verloren en hebben de steps meteen van de markt gehaald."

Bij Groen kunnen ze alvast niet lachen met deze "juridische guerrilla," die een streep trekt door een snelle, nette rationalisering van de deelstepsector. "We kunnen ook helemaal stoppen met steps in Brussel," klinkt het op het kabinet.