Ook in Brussel rijden chauffeurs met gsm in de hand: 'Intrekking rijbewijs is terecht'

Gsm’en achter het stuur wordt in West-Vlaanderen voortaan bestraft met een onmiddellijke intrekking van het rijbewijs. In Brussel betaalt iemand voor zo'n overtreding een boete van 174 euro, al vinden Vooruit en Groen dat het ook hier wat strenger mag. BRUZZ filmde in de tunnels van de Kleine Ring hoe voor vele autobestuurders bellen of tokkelen op de smartphone nog altijd vaste prik is tijdens hun verplaatsing in de hoofdstad.

“Afleiding achter het stuur is één van de belangrijkste oorzaken van verkeersongevallen. Met deze maatregel willen we maximaal inzetten op een mentaliteitsverandering,” klinkt het bij het parket van West-Vlaanderen. Dat kondigde woensdag aan dat het gsm-gebruik achter het stuur voortaan strenger zal bestraffen. Wie in die provincie betrapt wordt, moet niet onmiddellijk een boete van 174 euro betalen, maar verliest wel meteen zijn rijbewijs voor vijftien dagen en verschijnt voor de politierechter. Die kan boetes opleggen tot 500 euro.

Daarmee volgt het parket van West-Vlaanderen dat van Limburg, waar de strengere bestraffing van afleiding achter het stuur al langer standaard is. Ook het parket van Halle-Vilvoorde treedt strenger op, maar in Brussel geldt voorlopig nog de onmiddellijke inning van 174 euro. Nochtans is het gsm-gebruik in het verkeer ook hier schering en inslag, tonen de laatste cijfers van verkeersinstituut Vias aan en kon onze reporter ook met eigen ogen vaststellen tijdens een rit door de tunnels van de hoofdstad.

'Van bellen tot filmpjes en sociale media'

In 2022 observeerde Vias autobestuurders op 161 verschillende plekken in heel het land gedurende twee maanden. Daaruit bleek dat het aandeel chauffeurs dat de gsm achter het stuur gebruikt nergens zo hoog is als in Brussel. Het ging in Brussel om vijf procent van de rijdende autobestuurders, tegenover drie procent in Wallonië en iets meer dan anderhalve procent in Vlaanderen. Van de geobserveerde bestuurders van bestelwagens was in Brussel zelfs zeven procent bezig met de gsm. BRUZZ nam zelf de proef op de som en kon in de tunnels op de Kleine Ring vaststellen dat het gsm-gebruik achter het stuur een wijdverspreid fenomeen is.

“En de vormen van afleiding worden groter en groter,” zegt Stef Willems van Vias. “Vroeger ging het alleen om bellen met de gsm in de hand. Vandaag gaat het ook over filmpjes bekijken, nieuwsapps checken en sociale media. Maar het stopt niet aan de stadsgrenzen. Het is een probleem dat we overal zien.”

'Pakkans verhogen heeft meer impact'

Het verkeersinstituut is voorstander van slimme camera’s die overtreders systematisch moeten opsporen. Dat lag tot vorig jaar nog op tafel van de federale beleidsmakers, maar werd door politieke onenigheid afgevoerd. “Onderzoek toont aan dat de pakkans verhogen meer impact heeft dan de straffen strenger te maken, maar als daar geen politieke eensgezindheid over bestaat, is het niet onlogisch dat je de sancties zwaarder gaat maken. Jaar na jaar worden meer en meer bestuurders betrapt. Wat moet je dan nog doen om het gedrag te veranderen?,” aldus Willems.

Hij toont begrip voor de beslissing van het parket van West-Vlaanderen, maar of Brussel moet volgen laat hij in het midden. “Het is al van een overtreding van de tweede graad naar de derde graad gegaan, omdat het een van de belangrijkste oorzaken van dodelijke ongevallen is. Een boete van 174 euro is al geen lichte straf. Er wordt gesensibiliseerd en iedereen weet dat het gevaarlijk is, maar mensen blijven het doen.”

'Terechte maatregel'

Volgens De Standaard bekijken de parketten van Antwerpen, Leuven en Oost-Vlaanderen ook of ze gsm’en achter het stuur systematisch strenger zullen bestraffen.

Het parket van Brussel zegt momenteel zijn huidige handhavingsbeleid voort te zetten. Dat houdt in dat de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs alleen kan bij controleacties waarbij er ook een parketmagistraat ter plaatse is. Bij de andere vastgestelde overtredingen wordt het rijbewijs eventueel pas ingetrokken na een rechterlijke uitspraak.

"Maar het is niet omdat we niet dezelfde regels hanteren als in West-Vlaanderen of elders, dat we minder streng zouden zijn. Overtreders krijgen ook in Brussel geen vrijgeleide", beklemtoont parketwoordvoerster Yasmina Vanoverschelde.

Moet een onmiddellijke intrekking van het rijbewijs ook in Brussel op tafel liggen? Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) vindt alleszins dat dat het geval moet zijn.

"Sensibilisering alleen volstaat niet. Dit moet strenger bestraft worden, ook door het Brusselse parket,” reageert Van den Brandt, die Groen-lijsttrekker is voor het Brussels Parlement. “Een intrekking van het rijbewijs is volledig terecht, want de sancties voor verkeersovertredingen in ons land zijn vaak erg laag, terwijl de gevolgen enorm zijn. Het is goed dat de parketten van West-Vlaanderen, Limburg en Halle-Vilvoorde nu harder optreden, en het is belangrijk dat het Brussels parket hierin ook volgt."

Ook Vooruit vindt dat strengere straffen aan de orde zijn in Brussel. “Wij zijn voorstander van een nultolerantie op vlak van alcohol, een rijbewijs met punten en het strenger bestraffen van gsm’en achter het stuur,” zegt staatssecretaris voor Stedenbouw Ans Persoons, die de Vooruit-lijst trekt voor het Brussels Parlement. “Studies tonen zelfs aan dat het even gevaarlijk is als dronken rijden. Er zijn bovendien al voldoende manieren om veilig handsfree te bellen, dus wie dat nog negeert moet de gevolgen dragen.”

'Geval per geval bekijken'

CD&V benadrukt dat de partij er in de Kamer mee voor heeft gezorgd dat gsm-gebruik achter het stuur een derdegraadsovertreding is geworden. Dat is wat de intrekking van het rijbewijs mogelijk heeft gemaakt voor die overtreding, maar de christendemocraten vinden niet dat dat systematisch moet gebeuren. “Het is goed dat die mogelijkheid bestaat, maar dat betekent niet dat die intrekking automatisch en bij elk voorval moet gebeuren. Het moet geval per geval worden bekeken door de politierechtbank,” aldus lijsttrekker voor het Brussels Parlement Benjamin Dalle, nu nog Vlaams minister van Jeugd, Media en Brussel.

“Los daarvan is er in Brussel vooral nood aan betere handhaving van de verkeersregels, ook met betrekking tot gsm’en achter het stuur,” aldus Dalle, die pleit voor meer fietsbrigades, meer vaste en mobiele flits- en trajectcontroles en regelmatige onaangekondigde verkeerscontroles. “Daarnaast kan voor handhaving van verkeers- en parkeerregels in sommige gevallen ook beroep gedaan worden op vaststellende gemeenschaps- of parkeerwachters, dit om de politie te ontlasten.”

“Voor ons is verkeersveiligheid van het allergrootste belang. De wetten moeten strikter worden toegepast, maar het rijbewijs intrekken voor gsm’en achter het stuur is een beetje verregaand,” zegt Vlaams Belang-lijsttrekker voor het Brussels Parlement Bob De Brabandere. “Anderzijds moet er ook aandacht zijn voor gsm-gebruik op de fiets.” Ook dat is een overtreding, net als gsm’en op de step, bromfiets of motor.