Smartphone verboden in Franstalig onderwijs, volgt Vlaanderen?

De nieuwe Franse gemeenschapsregering verbiedt smartphones in Franstalige basisscholen, en raadt het gebruik ervan sterk af in het middelbaar, ook in Brussel. Aan Nederlandstalige kant is het nog wachten op het Vlaamse regeerakkoord. Toch voeren enkele scholen zo’n verbod al eigenhandig in.

“Of het nu ouders, leerkrachten of directies zijn, ze vertellen ons allemaal dat ze zich zorgen maken over het overmatig gebruik van smartphones op speelplaatsen en zelfs in de klas.” Maxime Prévot (Les Engagés) verwees bij de voorstelling van het Waalse regeerakkoord vorige week expliciet naar het verband tussen smartphones en gezondheid. De nieuwe Franse gemeenschapsregering, die deze week wordt voorgesteld, verbiedt smartphones voortaan in alle Franstalige basisscholen. Op middelbare scholen wordt sterk aangeraden om het gebruik ervan te omkaderen.

Hoe zo’n omkadering er precies moet uitzien, is nog afwachten. In elk geval volgt Wallonië het voorbeeld van overheden in heel Europa. In Nederland, Spanje, Frankrijk en Italië zijn al regels ingevoerd om het gebruik voor smartphones op school te beperken tot helemaal te verbieden. Het dient allemaal om de gezondheid van de leerlingen te beschermen, zeker wanneer hun tienerbrein zich tussen de 12 en 18 jaar nog volop ontwikkelt. “Je moet je leren focussen en als je om de paar minuten onderbroken wordt door een notificatie, wordt dat een stuk moeilijker. Door die voortdurende afleiding zien we een onontwikkelde aandachtsspier bij jongeren,” zei professor media en innovatietechnologie Lieven De Marez (UGent) vorige maand in De Morgen.

Toch ligt een algemene maatregel voor Nederlandstalige scholen voorlopig niet op tafel. “Ook omdat wij eerst de Vlaamse regeringsonderhandelingen moeten afwachten,” klinkt het bij Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA). Zijn woordvoerder wijst erop dat scholen nu al op eigen houtje kunnen beslissen om gsm-gebruik te verbieden.

Gsm-hotel

En dat gebeurt steeds meer, tonen recente voorbeelden. “We waren een grote groep leerlingen aan het verliezen. Ze waren niet meer in staat om zich vijf minuten te concentreren,” aldus een secundaire schooldirecteur uit Sint-Genesius-Rode aan De Morgen. Hij besloot smartphones niet alleen te verbieden tijdens de lesuren, maar de hele dag. ’s Ochtends bergen leerlingen hun telefoon op in afgesloten hoesjes, pas na de schooldag krijgen ze die terug.

In Brussel gebeurt dat ook al in een aantal katholieke basisscholen, vertelt coördinerend directeur Nancy De Boey van de scholengroep Annunciaten. "In de basisschool hebben kinderen vanaf de derde graad een gsm. Ze geven die 's morgens af en recupereren die bij het einde van de schooldag," zegt De Boey.

“Een strak verbod kan ik bij ons niet bevestigen, maar er zijn wel secundaire scholen die afspraken maken rond smartphonegebruik,” zegt Karin Struys van de GO! Scholengroep Brussel. “Bijvoorbeeld door in de eerste graad de gsm’s ’s morgens in speciale lockers te laten leggen. In de hogere jaren zijn er gsm-hotels voor leerkrachten die willen dat de leerlingen hun gsm daar tijdens de lesuren deponeren.” Zo’n gsm-hotel is een opbergruimte voor smartphones in de klas. De telefoon mag dus nog wel mee naar school, maar moet zichtbaar weggelegd zijn wanneer de les bezig is.

In het GO! Atheneum in Etterbeek is er dan weer één week per maand een totaalverbod. De overige weken mogen smartphones wel gebruikt worden. “Het verschil is groot, zeker bij de eerstejaars,” zei directeur Sophie Allein vorig jaar in De Standaard. “Er werd meer gespeeld. Er werd meer gebasket. En leerlingen praten met elkaar, in groepjes aan tafel. Ze zochten verbinding en connectie.”

Volgens Lieven De Marez zijn zo’n duidelijke afspraken aan te raden vanaf de tweede graad, zegt hij in De Morgen, omdat ze leerlingen inzicht helpen geven in hun eigen schermtijd.