Dat Nederlandstaligen nu gepasseerd worden, is deels hun eigen schuld

Dat Franstaligen een versoepeling van de lage emissiezone niet met alle partijen maar onder elkaar bedisseld hebben, is een kwalijke zaak. Maar de Nederlandstalige partijen hebben ook boter op het hoofd.

Het ene moment is 2025 nog een stip in de verte, het volgende moment staat het voor de deur. Tempus fugit zoals de Romeinen zeiden, de tijd vliegt, en niet alleen wij worden ouder, maar ook onze auto’s.

Zo oud zelfs dat diesels met euronorm 5 vanaf 1 januari 2025 Brussel niet meer binnen mogen. Die afspraak werd gemaakt in 2017, toen de lage-emissiezone werd afgeklopt, en 2025 nog een stip in de verte was. In die regering zaten PS en Les Engagés (toen nog CDH).

Nu stellen diezelfde partijen die deadline met twee jaar uit. Dat willen ze laten stemmen in het Brussels parlement. Team Fouad Ahidar, PTB-PVDA en Open VLD zullen het voorstel steunen, Défi doet dat naar alle waarschijnlijkheid ook. Een ruime meerderheid is dus voorhanden.

Arm omwringen

Op zich valt er iets voor dat uitstel te zeggen. Het gaat om naar schatting 32.000 tot 40.000 voertuigen in Brussel, 850.000 in het hele land, die technisch vaak nog perfect in orde zijn en nu ook niet zoveel gassen meer uitstoten die schadelijk zijn voor de gezondheid. De luchtkwaliteit ís bovendien al fel verbeterd – volgens Leefmilieu Brussel zijn de Europese normen voor 2030 voor fijn stof, ozon en deels ook stikstofdioxide nu al behaald. Om dan gezinnen 40.000 euro te laten ophoesten voor een nieuwe elektrische auto, dat is buiten proportie, luidt de redenering, en die redenering is te volgen.

Maar om met dat argument de arm van de Nederlandstalige partijen om te wringen, dat is toch nog iets anders. Je moet weten: MR, PS en Les Engagés hebben de hele voorbije week begrotingsgesprekken gehouden met Groen, Open VLD en Vooruit. In die week hebben ze met geen woord gerept over de deadline voor euro 5-diesels. Om dan, na de gemeenschappelijke vergaderingen, met de Franstalige partijen nog eens apart samen te zitten en het besluit op vrijdagavond aan de Nederlandstalige partijen koudweg mee te delen: dat is onbetamelijk. Het is dan ook begrijpelijk dat formateur Elke Van den Brandt (Groen) van een vertrouwensbreuk spreekt. Hoe moet ze met die mensen nu nog verder?

Zeker, de Nederlandstalige partijen hebben ook boter op het hoofd. Door zo te treuzelen met de regeringsvorming, wordt er nu nog altijd niet gezamenlijk aan een regeerakkoord getimmerd, waar dat soort dingen normaal in staat. De gevolgen daarvan komen nu als een boemerang terug in het gezicht van Van den Brandt. Ze lijdt gezichtsverlies als formateur, als gesprekspartner van de Franstaligen en ook het toekomstige groene ministerschap ziet er niet goed uit. Zonder grote broer Ecolo zal voor elke progressieve mobiliteits- of leefmilieumaatregel geknokt moeten worden, dat is nu wel duidelijk.

Niet zeuren

Natuurlijk is Van den Brandt niet alleen verantwoordelijk voor die stilstand. De vele veto’s tegen Team Fouad Ahidar, de onwil van CD&V om zonder ministerpost een paars-groene coalitie te depanneren, de erg afwachtende houding van N-VA: veel valt daar niet mee te brouwen. Kwatongen beweren dat die partijen Van den Brandt nu expres laten bloeden. Maar lang kan dat toch niet duren. Wat als het volgende voorstel er een is dat wél tegen de lijn van meerdere Vlaamse partijen ingaat? Bijvoorbeeld bij mobiliteitsplan Good Move. Zolang er geen regering is, valt een groot stuk van de bescherming van Nederlandstaligen weg, en worden ze gereduceerd tot de kleine (parlementaire) minderheid die ze in werkelijkheid zijn. Franstaligen hebben zonet getoond daarvan te willen profiteren.

Hoog tijd dus voor de Nederlandstaligen om de rangen te sluiten, in eerste instantie door snel een coalitie te vormen. Daarbij zullen mensen over hun eigen schaduw heen moeten stappen, door ofwel toch zonder ministerpost in een regering te gaan (CD&V), het veto tegen Team Fouad Ahidar te laten varen (Open VLD), of eindelijk eens luidop te zeggen wat voor hen de voorwaarde voor regeringsdeelname is (N-VA). Zolang dat niet gebeurt, staan Nederlandstalige partijen in verspreide slagorde. En moeten ze niet zeuren als ze op hun donder krijgen.