Willen we meer of minder auto’s?

De plaats van de auto in de stad is hét thema bij de gemeenteraadsverkiezingen. In Ukkel wil de MR het Ter Kamerenbos weer openen voor de auto, in Elsene vraagt Les Engagés om de Fraiteurbrug opnieuw in beide richtingen open te stellen, er moeten voor de MR meer gratis parkeertickets komen in Schaarbeek, de zone dertig wordt in vraag gesteld en dan hebben we het niet over de lage-emissiezone (LEZ), waarbij zowat alle partijen nu vragen dat de aanpassingen – met strengere normen als gevolg – met twee jaar wordt uitgesteld.

Het valt op hoe snel de meningen gekanteld zijn in vijf jaar tijd. Bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen was het al klimaat wat de klok sloeg, met duurzaamheid en de leefbaarheid van de stad. Politici kropen op de fiets om die gedachte kracht bij te zetten. Zeker, partijen als PS en MR namen het toen ook op voor de auto, maar dan veel meer en sourdine. Nu gaan alle partijen vol op het orgel.

En zo ontstaat er geleidelijk aan, zo lijkt het, een nieuw heersend discours: dat de automobilist het de laatste jaren genoeg te verduren heeft gekregen, en dat het tijd is dat die weer meer plaats krijgt in de stad.

Hoe die omschakeling in relatief korte tijd is kunnen ontstaan, is voer voor wetenschappers. Misschien zit corona er voor iets tussen, omdat veel mensen toen heel wat vrijheid moesten opgeven. En zeker het Good Move-debacle heeft het debat geen goed gedaan.

De evolutie is niet typisch voor Brussel. Ook in Vlaanderen worden de lage-emissiezones bevroren, en krijgt het openbaar vervoer een knauw. In Oostende foetert uitgerekend Vooruit tegen de zone dertig. En was rekeningrijden vijf jaar geleden het nieuwe mantra, dan wordt daar vandaag nauwelijks nog over gesproken. De auto is weer koning.

Hier en daar wordt ook gevreesd voor een backlash, een terugslag. Dat wat de laatste jaren is gerealiseerd om de wijken leefbaarder te maken en het verkeer veiliger, teruggeschroefd zal worden, of in ieder geval vertraagd. Met het uitstel van de LEZ-aanpassingen is de toon alvast gezet.

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez wil verder gaan en dreigt ermee om Good Move af te schaffen. Wat zegt Good Move? Dat het autoverkeer met 25 procent moet dalen. Dat kan door het openbaar vervoer te versterken en fietspaden te bouwen. Dat kan door parkeertarieven te laten stijgen. Of dat kan door het doorgaande autoverkeer uit woonwijken te weren. De boodschap is: laat de auto staan, en neem tram of fiets.

Meteen meer files

Voor elke rechtgeaarde liberaal zijn dat maatregelen die te veel ingrijpen op de individuele vrijheid. Logisch op zich dat MR zich daartegen verzet. Er is alleen een belangrijke keerzijde. Door de auto weer meer vrij spel te geven, waar MR nu op aan lijkt te sturen, zal er alleen maar meer autoverkeer ontstaan. Daar kan je gif op innemen. Brusselaars en pendelaars zullen de fiets of het openbaar vervoer achterwege laten en weer de auto nemen. Omdat fietsen onveiliger wordt, of omdat er ondergeïnvesteerd wordt in het openbaar vervoer. En wie meer globaal autoverkeer zegt, zegt ook meteen meer files, en aanzienlijke economische schade. Hoe de MR dat wil verhelpen is een raadsel.

Dat de PS, en al zeker PVDA, het opnemen voor de automobilist valt nog moeilijker te begrijpen. In de armere wijken, waar PS en PVDA hun stemmen halen, hebben de meeste gezinnen niet eens een auto. En, zo toont onderzoek aan, het zijn ook de bevolkingsgroepen die het meest aan ongezonde lucht worden blootgesteld, en die ook potentieel de grootste kans lopen om ziek te worden door de luchtvervuiling. Van de PS, of PVDA, zou je juist verwachten dat die partijen opkomen voor het openbaar vervoer, als publieke dienstverlening. Maar dat doen die linkse partijen vandaag nauwelijks.

En toch is het debat over de plaats van de auto in de stad, in wezen géén ideologisch debat, hoezeer MR, PTB en PS het vandaag ook politiseren. Minder auto’s in de stad betekent minder files, minder economische schade, minder verkeersslachtoffers, en minder doden en zieken door luchtvervuiling. Het betekent een meer leefbare stad, waar mensen graag komen wonen, met fittere inwoners omdat ze fietsen of naar de tram stappen. Dat is geen politiek, maar een feit. En één waar elke partij voor zou moeten tekenen.