Begrotingstekort blijft onder 1,6 miljard euro, maar regering 'vaart recht op ijsberg af'

Brussel verwacht dit jaar geen begrotingstekort van 2,5 miljard euro – het zogenaamde "doemscenario" – maar rekent op een tekort van ongeveer 1,6 miljard euro. Dat heeft ontslagnemend minister van Begroting Sven Gatz (Open VLD) toegelicht in de commissie Financiën van het parlement. Dat is nog altijd zo'n tien procent hoger dan voorspeld. "Ik zou de parlementsleden willen oproepen om geen extra uitgaven à la carte te stemmen met wisselmeerderheden", aldus Gatz.

De begroting in voorlopige twaalfden wordt alvast verlengd tot eind juni, bevestigt Gatz.

De cijfers komen van het Instituut voor de Nationale Rekeningen, dat eind april pas officiële resultaten zal publiceren. Sven Gatz bracht in het parlement alvast een eerste uiteenzetting op basis van die analyse.

Het begrotingstekort zou daarin zo'n tien procent hoger liggen dan de inschatting die begin vorig jaar gemaakt werd: het tekort voor 2024 was eigenlijk op 1,315 miljard euro geraamd, maar steeg uiteindelijk naar 1,451 miljard euro.

"De verslechtering is voornamelijk te wijten aan fiscale ontvangsten die lager uitvallen en ontvangsten uit emissierechten die niet gerealiseerd werden", verklaarde Gatz daarover.

De successierechten leverden bijvoorbeeld 37 miljoen euro minder op dan voorzien, de registratierechten op de verkoop van woningen 75 miljoen te weinig en de emissierechten leverden 111 miljoen. De extra schijf aan Renolution-premies voor verbouwers trok ook nog eens 72 miljoen euro meer dan voorzien uit het budget van vorig jaar.

Tekort loopt verder op

Het komende jaar zal dat tekort nog verder oplopen, legde Gatz uit. "We zitten helaas nog steeds in lopende zaken en werken zoals jullie weten met voorlopige twaalfden. Nieuwe beleidsuitgaven of investeringsimpulsen zijn niet mogelijk," aldus Gatz.

Dat wil ook zeggen dat de verminderde ontvangsten van vorig jaar, onder meer uit registratierechten en emissierechten, niet gecompenseerd kunnen worden, en intussen is de huizenmarkt nog niet opgeveerd. Daarbovenop wordt de spilindex in 2025 tweemaal overschreden, een keer in januari en een keer in augustus. "Dat zou het Gewest zo'n 107 miljoen euro kosten," zei Gatz.

Het totale begrotingstekort voor 2025 zou volgens dat scenario 1.589.511.000 euro bedragen, ofwel net geen 1,6 miljard.

Dat is wel degelijk lager dan het tekort van 2,46 miljard euro, zoals vorig jaar was voorspeld door de Brusselse begrotingsdiensten, benadrukt de minister. "Die 2,5 miljard zou het tekort zijn in een doemscenario waarin alle wishlists van eenieder gehonoreerd zouden worden en er geen inspanningen of besparingen gerealiseerd zouden worden," legde Gatz uit. "Het heeft dus niets te maken met beslist of constant beleid."

Shutdown vermijden

Alleen, zonder volwaardige Brusselse regering kan zo'n nieuw beleid, met besparingen of nieuwe belastingen, niet worden beslist. "We kunnen het tekort van 1,6 miljard euro in 2025 wel verder reduceren indien we bijvoorbeeld een cap zouden zetten op de facultatieve subsidies", suggereert minister Gatz.

In de begroting van voorlopige twaalfden worden alle subsidies aan allerhande vzw's en administraties namelijk verder uitbetaald in verhouding naar de begroting van vorig jaar. Op dit moment is zo'n begroting slechts voor drie maanden goedgekeurd tot en met eind maart dit jaar.

Sven Gatz bevestigde dat een tweede schijf van die begroting, vanaf april tot en met eind juni, momenteel in opmaak is. Dat moet volgens hem een shutdown van de Brusselse overheid vermijden.

"Zo'n shutdown zou betekenen dat het Brussels Gewest geen betrouwbare goede huisvader is en het zou onze credibiliteit en sérieux bij kredietverleners aantasten", aldus Gatz.

Vorig jaar verlaagde ratingbureau Standard & Poor's de Brusselse kredietwaardigheid al van label AA- naar A+. Gatz waarschuwt dat lenen duurder wordt naargelang dat label verder zouden degraderen. Volgens de laatste inschatting van S&P bedraagt de Brusselse schuldratio nu al 220 procent: de schuld is dus ruim dubbel zo hoog als de verwachte inkomsten.

"Momenteel kan het Gewest nog steeds geld ophalen aan redelijk voordelige voorwaarden", zei Gatz. Er is ook nog voldoende cash om liquiditeitsproblemen te voorkomen, zei hij. Toch is de situatie zorgwekkend, benadrukte Gatz. "Ik zou de parlementsleden willen oproepen om geen extra uitgaven à la carte te stemmen met wisselmeerderheden."

"Indien er ad hoc extra uitgaven voorzien worden, zonder globaal plaatje, zonder totaalvisie, zal dit de opdracht van de volgende regering enkel zwaarder maken en daarenboven onze geloofwaardigheid als gewest bij onze kredietverstrekkers verder aantasten." Dat maakt geld lenen in de toekomst mogelijk duurder, zei hij nog.

Aan de huidige rentevoeten, en met een lagere kredietrating in het verschiet, verwacht Gatz nu al tot 20 miljoen euro aan bijkomende kosten in 2025. "Geld lenen is, zoals u weet, niet gratis," zei hij.

Besparingssuggesties

Volgende week zal de ontslagnemende regering al een drukproef van de nieuwe begroting in voorlopige twaalfden, van april tot en met juni, aan het parlement bezorgen. Die plenaire stemming is voorzien op 21 maart.

In de huidige commissievergadering vroegen de parlementsleden alvast naar suggesties om eventuele besparingen, maar ook om de impact van eventuele maatregelen voor Brussel door de nieuwe, federale regering. Maar besparingen, zei Gatz, kan hij als uittredende minister in lopende zaken niet zelf doorvoeren. "En dat mag de voltallige uittredende regering wel eens samen met mij zeggen", gaf hij zijn meerderheidspartners nog als sneer in het parlement.

“Het verschil tussen de Brusselse regering en de Titanic, is dat de Titanic de ijsberg niet of veel te laat zag. De Brusselse regering in lopende zaken vaart recht op de ijsberg af. Enkel een nieuwe regering kan een botsing met zware gevolgen nog afwenden", laat Sven Gatz weten in een extra persbericht over de begroting.