Bezuinigen op de Brusselse overheid: het is nu of nooit

De laatste tien jaar zijn er heel wat Brusselse overheidsinstellingen bijgekomen. Toekomstig minister-president David Leisterh (MR) wil daarin schrappen. Dat gebeurt best zo snel mogelijk, nu bedrijven nog volop vacatures hebben openstaan.

“¡Afuera!” riep de Argentijnse presidentskandidaat Javier Milei vorig jaar, toen hij in een viraal gegaan filmpje klevers met daarop het ministerie van Toerisme, Cultuur, Duurzame Ontwikkeling, Gendergelijkheid enzovoort van het bord scheurde. Volgens Milei is de vette Argentijnse staat het probleem, en snoeien dus de boodschap.

Hoever kandidaat-minister-­president David Leisterh (MR) wil gaan, is niet duidelijk. Maar dat er op de Brusselse overheid flink kan bespaard worden, is ook zijn heilige overtuiging.

Daarom laat hij nu de topmensen van de overheidsinstanties zelf nagaan waar er gesneden kan worden. Deze week al wordt de oefening afgerond en moeten de toplui verschillende voorstellen voor bezuiniging aan Leisterh voorleggen, met de verwachte impact op werkgelegenheid en doelgroep. Dirk De Smedt, voormalig kabinetschef van Guy Vanhengel (Open VLD), nu baas van Brussel Fiscaliteit, zit het comité voor.

Kluwen

Interessant is dat niet elke administratie door haar topman vertegenwoordigd is. Zo is Pierre Hermant (Finance & Invest Brussels) verantwoordelijk voor de hele economische cluster. Frédéric Fontaine (Net Brussel) doet die oefening voor zijn eigen organisatie, maar ook voor Brussel Leefmilieu, Vivaqua en Hydria. Citydev-topman Benjamin Cadranel neemt de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, het Woningfonds en Lokale Besturen onder handen. En zo zijn er nog een vijftal clusters. Dat heeft het voordeel dat niet elke directeur zomaar voor zijn eigen boîte gaat strijden, maar een evenwichtig plan moet voorleggen voor de hele cluster.

Dat je niet met veertig mensen rond tafel moet zitten, is een ander voordeel. Want jawel, zoveel administraties en instellingen van openbaar nut (ION’s) – een soort verzelfstandigde administratie – zijn er in Brussel.

Waarom dat er zoveel moeten zijn, is niet altijd duidelijk. Zo zijn vijf ervan financieel: Brussel Financiën en Begroting, Innoviris, Brussel Fiscaliteit, het Herfinancieringsfonds van de Gemeentelijke Thesaurieën en Finance & Invest.brussels.

Die laatste geeft financiële ondersteuning aan bedrijven, wat dan weer dicht ligt bij Hub.brussels, het agentschap voor, jawel, bedrijfsondersteuning. Naast natuurlijk nog Brussel Economie en Werkgelegenheid, dat “allerlei financiële steunmaatregelen en subsidies toekent aan zelfstandigen en kmo-bedrijfsleiders”, en Citydev, dat hen ondersteunt in de zoektocht naar een pand.

Een IT-probleem? Staan voor je klaar: ConnectIT, Digitalcity.brussels, Paradigm en Iristeam. Om volk te vinden voor al die overheidsinstellingen is er sinds 2018 Talent.brussels. En om wijs te raken uit dit kluwen werden niet één maar twee nieuwe instellingen gecreëerd: Easy Brussels en Synergie Brussel.

Uiteraard heeft een Gewest veel bevoegdheden, zelfs als het om een stad van amper 1,2 miljoen inwoners gaat. De vraag is alleen: moet dat allemaal via een aparte organisatie? Met een aparte (adjunct-)directeur-generaal, aparte onderliggende directies, een apart jaarverslag en een aparte woordvoerder, die zich een hoedje schrikt als hij gebeld wordt? Zoiets is handig om je politiek personeel te parachuteren – niet toevallig hebben heel wat leidende ambtenaren nog op de kabinetten van hun voogdijminister gediend. Maar degelijk bestuur is het niet.

Orde op zaken

Het is dan ook te hopen dat Leisterh durft te schrappen. Tot massa’s naakte ontslagen hoeft dat niet per se te leiden. Maar een blind behoud van werkgelegenheid mag ook geen fetisj zijn.

In elk geval moet deze oefening, gezien de catastrofale Brusselse begroting, eens gebeuren. En dan beter nu dan later. Heel wat bedrijven smeken om werknemers, ook binnen de eigen instellingen is vaak personeel te kort. Zij kunnen dus vrij makkelijk elders terecht. ‘Afuera’ betekent hier dus gelukkig niet dat je in de armoede wordt gestort.

Maar dat blijft niet duren. De jobcreatie vertraagt, heel wat gepensioneerde babyboomers zijn al vervangen en de werkloosheid stijgt alweer lichtjes. Het is met andere woorden nu of nooit. Benieuwd of Leisterh dit momentum dan ook durft te gebruiken om eindelijk orde op zaken te stellen in de wildgroei van Brusselse overheidsinstellingen.