Hulplijn voor formateurs (2): 'Neem geen vrijaf, doorbreek zo snel mogelijk patstelling'

Vrijdag gaat de Brusselse regeringsvorming haar tweehonderdste dag in, waarmee de formatie records verpulvert. Hoog tijd om ons oor opnieuw te luisteren te leggen bij enkele oudgedienden van de Brusselse politiek. Vandaag: Brigitte Grouwels (CD&V), voormalig Brussels minister en Vlaams minister van Brusselse Aangelegenheden: "De dagen worden vanaf nu weer wat langer en er komt meer licht. Het kan onderhandelaars maar helpen om over hun schaduw heen te springen."

Op het hoogtepunt van de zomer, toen de Brusselse regeringsvorming nog niet synoniem was voor inertie en uitzichtloosheid, maar er toch al een record formeren gebroken was, zocht BRUZZ bij enkele veteranen van de politiek in de hoofdstad, naar een hulplijn voor formateurs Elke Van den Brandt (Groen) en David Leisterh (MR).

In het putje van de winter wordt nog steeds naar deze twee politici gekeken om het vastgelopen schip los te wrikken. Niks te vroeg dus om onze interviewees van in augustus opnieuw te polsen naar hun kijk op de zaak. Hoe hopeloos is de toestand en waar ligt een eventuele oplossing?

Mevrouw Grouwels, hoe kijkt u momenteel naar de pogingen om een Brusselse regering te vormen?

Brigitte Grouwels: "Ik vind de huidige toestand onbegrijpelijk."

Wat heeft u het meest gestoord het afgelopen half jaar?

Grouwels: "Vooral het besluit van de PS om niet langer mee te doen omdat N-VA in de regering zou zitten. Dat veto kwam uit de lucht vallen." (Verontwaardigd)

"Ze hebben zich ook helemaal niet te moeien met de coalitievorming aan Vlaamse kant, dat is een duidelijke regel. Echt onbegrijpelijk, net nu er eindelijk een oplossing was, na al dat getalm aan Nederlandstalige zijde. Totaal onaanvaardbaar, die houding van de PS."

Bent u dan niet stiekem blij dat PS liever uw partij erbij heeft dan N-VA?

Grouwels: "Ons stiekem verheugen op een blokkade, zo zitten we bij de partij niet in elkaar."

"De Brusselse politiek staat voor ongelooflijke uitdagingen. Zo zit het Gewest met een gigantisch begrotingstekort, een enorme schuld en een hoge rentelast. Die bedraagt nu jaarlijks zo’n 350 miljoen euro, maar groeit richting 800 à 900 miljoen aan rente. Dat is weggegooid geld.

"Daarom is er nood aan gedurfd beleid. De PS moet meewerken aan de oplossing voor het begrotingstekort waar ze mee de oorzaak van is geweest. Ze zijn toch een staatsdragende partij? Ze kunnen de problemen waar Brussel al zo lang mee kampt, mee aanpakken als ze er de nodige energie in willen steken. Zonder PS is er niks mogelijk."

Kan iemand van buitenaf misschien voor een stroomversnelling zorgen?

Grouwels: "Neen. David Leisterh moet in staat zijn de patstelling te doorbreken. Samen met de PS, natuurlijk. Daarom moeten Leisterh en Laaouej dringend opnieuw aan tafel gaan zitten en uitpraten wat er scheelt tussen hen. Niemand van buitenaf kan dat doen."

"Ik hoop echt dat ze geen spelletjes spelen om zoveel mogelijk binnen te halen. Dat is in het nadeel van de Brusselaars, de stad wordt momenteel in een wurggreep gehouden."

Sommigen leggen de schuld voor de moeizame formatie bij het speciale kiessysteem in Brussel. Vindt u dat dit moet worden aangepast?

Grouwels: "Het is nu vooral het moment om aan het Brusselse bestuurssysteem te sleutelen."

Hebben de Vlaamse partijen in Brussel hun hand overspeeld door hervormingen voor te stellen die de Franstaligen toch zullen verwerpen?

Grouwels: "Neen, dat zijn oude, bekende eisen. Het is aan de Vlaamse partijen om hun Franstalige partners te overtuigen hoe belangrijk die eisen zijn."

"Ik hoor politici uit Sint-Pieters-Woluwe of Oudergem als argument tegen een fusie vaak zeggen dat ze geen zin hebben om met de problemen van Molenbeek of Anderlecht geconfronteerd te worden. Maar dat hoeft ook niet het geval te zijn."

"Neem nu Antwerpen. Daar is Ekeren toch ook niet hetzelfde geworden als Borgerhout. Antwerpen heeft wél de slagkracht om grote projecten op poten te zetten. De Vlaamse onderhandelingsnota nodigt ook uit om daarover na te denken. Maar dat wil niet zeggen dat dat wordt opgedrongen. Onderhandelen betekent over dingen met elkaar spreken."

Wie heeft er in uw ogen de afgelopen tijd een positief verschil gemaakt?

Grouwels: "De Open VLD, met hun merkwaardige maar moedige daad om geen volwaardige vertegenwoordiger in de regering op te eisen. Daarmee hebben ze geholpen om de patstelling aan Vlaamse zijde te doorbreken. Ook al komen ze formeel niet in de regering, ze zullen toch een rol spelen. Al is het wrang dat die ontknoping nu wordt tegengehouden vanuit Franstalige hoek."

U steunde afgelopen zomer het idee om een extra regeringspost te creëren, bent u tevreden met de oplossing van een regeringscommissaris?

Grouwels: "Het voorstel van Vooruit om een vierde, volwaardige regeringspost te creëren, lijkt mij nog altijd het beste. Zo kan elke partij in de regering zitten, en dat is mogelijk, als de Franstalige partijen ermee akkoord gaan."

"Al zou daarvoor een bijzondere meerderheid moeten worden gevonden, dat is niet gemakkelijk. Bovendien ligt er al een aanvaardbare formule voor de vier Vlaamse partijen op tafel, nu is er alleen nood aan politieke moed om die om te zetten in een regering."

Wanneer is er volgens u een Brusselse regering?

Grouwels: "Dat kan ik niet zeggen. Bij onderhandelingen moet je het ijzer smeden wanneer het heet is, dat lijkt me ook een van de problemen te zijn geweest bij de voorbije formatiepogingen. Ze hebben veel te lang gewacht."

"Ze moeten daarom nú samenzitten en niet wachten tot na de kerstdagen. Neem geen tijd vrij, zet alles op alles om de situatie te doorbreken. Dat is mijn kerstwens."

Hebt u nog een andere boodschap voor hen?

Grouwels: "De dagen worden nu weer wat langer en er komt meer licht. Het kan de onderhandelaars alleen maar helpen om over hun schaduw heen te springen." (lacht)