Klokkenluider Anderlechts OCMW: ‘Ik heb bedreigingen gekregen’

Anderlechts OCMW-raadslid José Fernandez Lopez heeft een klacht ingediend voor bedreigingen afgelopen weekend. Dat zei hij in het federaal parlement. “Op 250 meter van mijn huis heeft iemand twee keer geprobeerd om mij van de weg te rijden”, getuigt hij.

José Fernandez Lopez werkt sinds 2019 voor het OCMW van Anderlecht en zetelt sinds februari 2023 in het Bijzonder Comité. Na de Pano-reportage die aan het licht bracht dat leeflonen onterecht worden toegekend door het OCMW van Anderlecht, schreef hij vorige week een brief gericht aan de voorzitter van de Kamercommissie Sociale Zaken.

“Ik kan niet langer zwijgen”, schrijft hij in de brief waarin hij allerlei wantoestanden binnen het OCMW aanklaagt. Een aantal klachten herhaalde hij gisteren, toen hij gehoord werd door de Kamercommissie Sociale Zaken. “Het management is niet aanwezig en doet zijn werk niet”, aldus Fernandez Lopez.

Zijn aanwezigheid tijdens de Kamercommissie dinsdag was naar eigen zeggen geen evidentie. “Ik ben uitgeput. Al wekenlang slaap ik amper”, zegt het OCMW-raadslid. “Ik heb dit weekend bedreigingen gekregen. Op 250 meter van mijn huis heeft iemand twee keer geprobeerd om mij van de weg te rijden.” Daarvoor heeft Fernandez Lopez een klacht ingediend.

Geïntimideerd

Volgens Kamerlid en oud-Justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open VLD) zijn er nog getuigen in de OCMW-affaire die willen spreken, maar geïntimideerd worden. Hij stelt daarom voor om gesloten zittingen te houden.

Fernandez Lopez is zelf dan weer van plan om het OCMW eind januari te verlaten, omdat hij vreest voor de gevolgen voor zijn gezondheid. “Informatie loskrijgen over wat er binnen het OCMW gebeurt is een dagelijkse strijd, een strijd van lange adem. Ik heb soms de indruk dat ik preek in de woestijn. Mentaal gezien kan ik niet langer om met die belasting."

De lijst van klachten die Fernandez Lopez aanhaalt, is behoorlijk lang. Hij stelt bijvoorbeeld dat het OCMW al jarenlang een parking huurt van een voetbalclub. “Dat huurcontract begon in 1985 en loopt pas af in 2050. Het gaat om miljoenen euro’s. Is dat de taak van een OCMW, een voetbalclub sponsoren?” Het OCMW-raadslid vraagt zich ook af of er sprake is van belangenvermenging. Zo werkt de financieel directeur van het OCMW ook voor de politiezone. “Dat mag niet, zo heeft Lokale Besturen me bevestigd”, zegt Fernandez Lopez daarover.

De afdeling Financiën van het OCMW huurt daarnaast lokalen van Coop, een Anderlechtse coöperatieve die volgens het raadslid banden heeft met een vzw van de PS, die ook de OCMW-voorzitters levert. “Wij hadden aanbevolen om die huurovereenkomst te ontbinden, maar vreemd genoeg hield de burgemeester dat tegen”, aldus Fernandez Lopez. “Ook toen het nieuwe OCMW-gebouw dit jaar na elf jaar werd ingehuldigd, bleek dat de afdeling Financiën niet zou verhuizen. Wij hadden daar niets over te zeggen.”

Personeelstekort

Als lid van het Bijzonder Comité buigt Fernandez Lopez zich over de aanvragen voor een leefloon. Dat comité baseert zich daarvoor op dossiers die maatschappelijke assistenten opstellen. “Tijdens weekends lees ik 250 bladzijden aan dossiers met de nodige aandacht. Daar zitten soms fouten in, maar dat is geen verwijt aan de maatschappelijke werkers die overbelast zijn. Sommige fouten worden ook rechtgezet”, legt hij uit.

Het personeelstekort is al lang schrijnend bij het OCMW van Anderlecht, zei ook burgemeester Fabrice Cumps (PS) tijdens de gemeenteraad afgelopen maandag. “Ik heb al voorgesteld om job days te organiseren, maar daar is men nooit op ingegaan”, zegt Fernandez Lopez daarover. Nadat het Bijzonder Comité dossiers behandelt, gebeurt er nog een interne controle. En daar zou het misgaan.

Het OCMW-raadslid haalt een voorbeeld aan van een Anderlechtenaar die een leefloon kreeg, maar het OCMW had geïnformeerd dat ze naar Vlaanderen zou verhuizen. “Het leefloon werd na haar verhuis nog maandenlang doorgestort. Toen ik vroeg of we dat bedrag gingen terugvorderen, was het antwoord negatief. Sta me toe om de doeltreffendheid van de interne controle in twijfel te trekken.”

In de Pano-reportage van de VRT is naast mogelijke uitkeringsfraude ook sprake van cliëntelisme. Daar worden de voormalige OCMW-voorzitters Mustapha Akouz (PS) en Lotfi Mostefa (PS) van beschuldigd. José Fernandez Lopez: “Er waren al langer vermoedens, maar de audits die de voorbije jaren hebben plaatsgevonden waren nooit gericht op mogelijk cliëntelisme. Wij hadden aangeraden om een anti-fraudecel op te richten, maar dat werd genegeerd.” Als advies geeft het OCMW-raadslid aan dat de controle op het OCMW beter extern gebeurt.