Politieke week: 'Voor wat, hoort wat in Brussel'

We hebben het aan een onderzoeksmagazine van de VRT te danken dat letterlijk iedereen in België het deze week nog eens over Brussel had. Het Pano-dossier over cliëntelisme in het OCMW van Anderlecht en de enorme werkdruk voor het personeel lokte veel verontwaardiging uit. Politiek analist Steven Van Garsse: "De PS is een machtspartij die het sociaal beleid gebruikt om mensen aan zich te binden, dat mechanisme kwam in de reportage perfect tot uiting."

Wie donderdag in de federale Kamer vooral onder vuur kwam te liggen was ontslagnemend PS-minister Karine Lalieux, zij moet namelijk toezicht houden op het functioneren van de OCMW's. De in Anderlecht geboren Lalieux erkende de problemen, maar bleef, soms tot frustratie van haar tegenstanders, toch veeleer op de vlakte.

Sommigen maakten achteraf de vergelijking met de Samusocial-affaire in 2017, maar daar was volgens Van Garsse toch veel meer sprake van persoonlijk gewin. "Deze Pano legde wel heel goed de machtsstructuur van een partij bloot. De PS heeft de afgelopen decennia een sterke sociale strijd gevoerd, maar nu het een machtspartij is gebruikt ze dat sociaal beleid om mensen aan zich te binden. Het is een bekend fenomeen, maar het blijft frappant om te zien hoe beslissingen van ambtenaren door de OCMW-voorzitter naast zich neergelegd worden. Je krijgt duidelijk het voor wat hoort wat-mechanisme te zien."

Vergeleken met het federaal parlement was er van vuurwerk vrijdag weinig sprake in het Brussels parlement. Niet zo verwonderlijk, aldus Van Garsse, omdat de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie minder rechtstreeks bevoegd is over de Brusselse OCMW’s. "Elke Van Den Brandt nam voor de regering het woord. Zij vreest vooral dat door dit soort schandalen het draagvlak voor solidariteit en sociaal beleid op losse schroeven komt te staan. Ze vindt het ook onbegrijpelijk dat de voormalig OCMW-voorzitter gewoon toegeeft dat hij voorstander is van cliëntelisme, in plaats van de fouten toe te geven."

Fel bekoeld

Vorige week was er enig optimisme over de stand van zaken in de Brusselse regeringsvorming. Vier partijen (Groen, N-VA, Open-VLD en Vooruit) zitten daadwerkelijk aan tafel en er wordt gesproken over inhoud én over de mandaten. "Maar", erkent Van Garsse, "intussen is ook duidelijk geworden dat de PS een regering met N-VA nooit door het partijcongres goedgekeurd zal krijgen."

Waarom dat zo moeilijk is, is ook voor Van Garsse niet meteen duidelijk. "Het zal ongetwijfeld meespelen dat de PS zich warmloopt voor een oppositiekuur tegen de federale regering met de N-VA erin. Dat zal moeilijker worden als die N-VA zelf ook in de Brusselse regering zit. En misschien heeft het ook met Ahmed Laaouej te maken, de voorzitter van de PS. Hij heeft een verleden in de Kamer en heeft daar met andere N-VA’ers in het parlement gezeten, andere karakters toch dan Cieltje Van Achter die zich vrij Brussels en compromisbereid lijkt op te stellen."

Ondanks de dreigende veto's van PS onderhandelen de Nederlandstalige partijen maandag gewoon verder, maar, zo stelt ook Van Garsse vast, "het enthousiasme van begin deze week is natuurlijk fel bekoeld. Ik zie nu twee mogeijkheden: ofwel wordt er toch zo gemasseerd dat de PS wél mee wil of de piste met CD&V komt terug aan de oppervlakte. Die oefening is wel al herhaaldeijk uitgeprobeerd. Vraag is waarom dat nu wel zou lukken."