Slag om Schaarbeek en Vorst ontaardt in machtsstrijd tussen PS en MR

In Vorst en Schaarbeek ontaardt de strijd om de burgemeesterssjerp in een partijtje armworstelen tussen de PS en de MR. Vooral in Schaarbeek, de op een na grootste Brusselse gemeente, woedt een bitsig gevecht tussen Brussels PS-kopman Ahmed Laaouej en MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. Al zit de socialist duidelijk in een zetel.

Al een dag na de verkiezingen werd duidelijk dat de PS met het leeuwenaandeel van de Brusselse sjerpen aan de haal gaat. In Koekelberg (Ahmed Laaouej) en Evere (Ridouane Chahid) boekten de Franstalige socialisten eclatante zeges.

Ook Brussel-Stad (Philippe Close) en Sint-Gillis (Jean Spinette) blijven in handen van de PS. Door hoe de kaarten in Molenbeek geschud zijn, lijkt het ook zo goed als zeker dat Catherine Moureaux haar kantoor in het gemeentehuis zal behouden.

Het zijn stuk voor stuk typisch socialistische machtsbastions waar een PS-burgemeester min of meer voorspeld was. Verrassender was hoe de partij ook de macht greep (of vasthield) in twee andere grote gemeenten.

Brons in goud veranderen

In Anderlecht kreeg de liberale uitdager Gaëten Van Goidsenhoven (MR) meer dan tweeduizend voorkeurstemmen meer achter zijn naam dan de zittende PS-burgemeester Fabrice Cumps, maar kon de socialist zijn termijn toch verlengen in een coalitie met PS-Vooruit, MR-Open Vld en Les Engagés-CD&V.

In Elsene was de rode putsch nog van een ander kaliber: ook daar levert de PS met Romain De Reusme de burgemeester, al eindigden de socialisten pas als derde grootste. De groene lijst van afzwaaiend burgemeester Christos Doulkeridis haalde het nipt van de liberalen. De PS wist dus brons in goud te veranderen.

Voor beide gemeenten luidt de analyse vooral dat de socialisten de sjerp konden claimen omdat hun onderhandelingspositie vele malen sterker is dan die van de liberalen, die voorlopig enkel Etterbeek en Watermaal-Bosvoorde konden opeisen.

De MR klikt zich in Brussel overal vast aan Les Engagés en kijkt – net zoals op het gewestelijke niveau – naar de PS als er een derde partner nodig is. De socialisten kunnen op hun beurt het burgemeesterschap afdwingen omdat zij wél over extra speelruimte beschikken door te flirten met Ecolo-Groen en PTB/PVDA.

Links front

Dat scenario ontvouwt zich momenteel in Vorst, waar het kartel MR-Défi met tien zetels de PS nipt kon afhouden. De socialisten strandden op negen zitjes, maar toch denkt lijsttrekker Charles Spapens de sjerp te kunnen claimen. De lokale PS-kopman voelt zich immers gesterkt door de scores van de andere linkse krachten: PTB-PVDA en Ecolo-Groen rijfden beide acht zetels binnen. De drie groepen voeren momenteel “verkennende gesprekken”.

Op papier zou een linkse meerderheid Vorst comfortabel kunnen besturen, maar door de paarse allianties in een hoop gemeenten én op gewestelijk niveau lijkt het onwaarschijnlijk dat de PS-top een samenwerking met de marxisten door de vingers zal zien. Het is ook maar de vraag hoe de MR zou reageren op een lokaal huwelijk tussen de PS en de PTB/PVDA als ook een constellatie met de liberalen tot de mogelijkheden behoort.

Alleen in Molenbeek, waar de in de PS geïsoleerde Catherine Moureaux nu eenmaal weinig logische opties heeft zonder de PTB/PVDA, lijkt extreemlinks luidop te mogen dromen van machtsdeelname, en lijkt de MR daar vrede mee te moeten nemen.

‘Martelaar’

“In Vorst zal Spapens wel willen tonen dat hij alles uit de kast haalt voor een linkse coalitie, om dan als martelaar uiteindelijk toch – onder toenemende druk van partijtop van de PS en de MR – te moeten plooien”, klinkt het bij een goedgeplaatste bron uit de gemeente. “Want als die onderhandelingen zouden blijven aanslepen, zullen er steeds meer spotlights op komen.”

“Maar als Spapens zich daaraan waagt en uiteindelijk met de MR in zee moet gaan, zullen de liberalen erop hameren dat de sjerp hen toekomt.”

Zeker omdat de liberalen in Anderlecht en Elsene meer stemmen verzamelden dan de socialisten, maar de uiteindelijke burgemeesters een PS-lidkaart op zak hebben. Die koortsdroom wil Bouchez niet nog eens beleven, want ook in Vorst scoorde de MR – weliswaar in kartel met Défi – beter dan de PS.

Of de baan in dat scenario openligt voor een (krappe) afspiegelingscoalitie met PS, MR en Les Engagés is een ander verhaal. Ecolo-Groen heeft in Vorst immers de enige twee Nederlandstalige verkozenen in haar rangen, een niet onbelangrijk detail met het oog op de Nederlandstalige schepenen – al valt daar door geschuif met opvolgers bij andere partij ook een mouw aan te passen. Bovendien lijken PS en Ecolo hun lot voorlopig aan elkaar te verbinden.

Lees verder onder de foto

Figuur-Koyuncu

In Schaarbeek slaagde PS-lijsttrekker Hasan Koyuncu er wel in om de kartellijst van MR en Les Engagés achter zich te houden, al veroverden beide fracties tien zetels in de gemeenteraad.

Dinsdag leek dat evenwicht even te kantelen door een aangekondigde overstap van Sait Köse van burgerlijst 1030 Ensemble naar het azuurblauwe kartel, maar enkele uren later keerde Köse – al dan niet onder druk van de lokale PS – weer op zijn stappen terug.

Hoe dan ook blijft de Schaarbeekse puzzel complex en daar zit de figuur van Koyuncu voor iets tussen. Laaouej gaf woensdagochtend bij RTBF dan wel aan dat Koyuncu de rechtmatige eigenaar is van de Schaarbeekse sjerp omdat hij ruim duizend extra stemmen meer haalde dan MR-Les Engagés-lijsttrekker Audrey Henry.

Maar Koyuncu, die dit jaar nog in de media kwam omdat hij een predikende imam had uitgenodigd in het Brussels halfrond, wordt in verschillende hoeken als te communitaristisch beschouwd. “Bovendien vragen we ons af of hij de intellectuele carrure heeft om een gemeente van 130.000 inwoners te leiden”, aldus een Schaarbeekse bron.

Clerfayt als bindmiddel

Net zoals in Vorst is paarsgroen ook een optie in de ezelsgemeente, maar dan zullen liberalen en socialisten een robbertje moeten uitvechten over de sjerp. Want de PS zal zich, gesteund door Ecolo-Groen, niet snel neerleggen bij een blauwe burgemeester in de hoedanigheid van de vrij onbekende Audrey Henry.

Die Henry roept op haar beurt wel minder wrevel op bij de teloorgegane Liste Bourgmestre van Bernard Clerfayt, die zondag in een rampzalige stembusslag voor Défi zelf een oplawaai van jewelste kreeg (van zeventien naar zes zetels), maar toch nog in beeld is bij de coalitiegesprekken.

In Le Soir stelt Clerfayt een brede meerderheid voor, deels als antwoord op de brutale campagne die de verdeeldheid in de gemeente blootlegde. Hij doelt op een meerderheid met PS, MR-Les Engagés, Ecolo-Groen én zijn LB. “Ik denk dat elke andere optie te krap of te contrasterend en onevenwichtig zal zijn.” Clerfayt ziet zich in die constellatie als een soort bindmiddel tussen liberalen enerzijds, en socialisten en groenen anderzijds.

Wat wel vaststaat is dat Georges-Louis Bouchez zijn vel duur zal verkopen in beide gemeenten, maar tegelijkertijd stuit op de sterkere onderhandelingspositie van de PS. Er wordt ook gefluisterd dat de MR de socialisten lokale cadeautjes geeft met het oog op de vorming van de Brusselse regering om op die manier de formatie vlotter te doen verlopen.

Maar, ook gewestelijk blijft Laaouej broodnodig in een coalitie met de MR en Les Engagés. De man die vijf jaar geleden, na een nipte zege tegen Rachid Madrane, het roer overnam van Laurette Onkelinkx als Brussels PS-voorzitter is in de hoofdstad bezig aan een krachttoer waar Bouchez alleen maar van kan dromen.