Een derde van meldingen van racisme speelt zich af op de arbeidsmarkt

Voor de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie onthult Unia nieuwe cijfers over racisme in België. In 2023 openden ze 670 dossiers over zogenaamde ‘raciale’ criteria. Bijna een derde daarvan speelt zich af op het arbeidsdomein. In Brussel liggen de werkloosheidscijfers voor jongeren met een migratie-achtergrond bijna dubbel zo hoog als bij jongeren zonder. "Er zou een verplicht preventiebeleid voor discriminatie op het werk moeten komen", meent Nele Spaas van Unia.

Het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia vestigt dit jaar de aandacht op ongelijkheid op de arbeidsmarkt, omdat ze uit cijfers van 2023 opmaken dat bijna een derde van hun raciale discriminatiedossiers betrekking hebben tot het werkveld. De helft daarvan gaat over problematische arbeidsrelaties met collega’s, klanten of leidinggevenden.

"Vaak is er sprake van pesterijen: iemand die uiteindelijk ontslag neemt, omdat ze regelmatig beledigd wordt vanwege haar afkomst zonder dat de personeelsdienst reageert. Ook krijgen we melding van personen die lastiggevallen worden door een leidinggevende of waarvan het contract niet verlengd wordt, ondanks positieve beoordelingen", vertelt Spaas.

"Soms voeren de werkzoekenden zelf een praktijktest uit om te zien of er sprake is van racisme bij het aanwervingsproces. Ze melden zich aan voor een job met zowel hun eigen naam, als een Belgische naam en een gelijkaardig CV en zien dat enkel het profiel met Belgische naam uitgenodigd wordt op gesprek."

Maatregelen

Daarom raadt Unia een versterkte arbeidsinspectie aan, zo willen ze bijvoorbeeld datamining en algoritmes gebruiken, die systematisch gedrag in bedrijfsdatabases zoeken dat zou kunnen wijzen op discriminerende praktijken. Bevoegde inspectiediensten zouden, op basis van de verzamelde informatie, gerichter en op eigen initiatief, controles kunnen uitvoeren in een sector waar vermoedens van discriminatie bestaan.

"Maar voorkomen van discriminatie is natuurlijk beter dan genezen, dus vinden wij het vooral belangrijk dat er een verplicht preventiebeleid voor discriminatie op het werk opgenomen wordt in de federale antidiscriminatiewetten", stelt ze.

Moeizame zoektocht naar werk

Volgens cijfers van Actiris, de openbare dienst voor werkzoekenden en werkgevers in Brussel, is vooral ook het vinden van een job moeilijker voor mensen met een migratieachtergrond.

"Jongeren die net afstuderen en geen migratieachtergrond hebben vinden ongeveer na drie maanden werk, voor jongeren met migratieachtergrond duurt de zoektocht gemiddeld een jaar", vertelt Nora Ed Daoui, woordvoerder van Actiris. "We zien dat het werkloosheidscijfer voor hen ook een stuk hoger ligt in Brussel met 14 procent in vergelijking met jongeren zonder migratieachtergrond, voor hen is dat 7,5 procent."

"Daar zijn verschillende redenen voor, de jongeren worden minder uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek en als ze wel uitgenodigd worden krijgen ze dan weer vaak te maken met micro-agressies (kleine verbale of non-verbale uitingen gebaseerd op vooroordelen of stereotiepen, die als kwetsend of beledigend kunnen worden ervaren). Achteraf worden ze ook minder vaak gecontacteerd om een contract te tekenen", meent Ed Daoui. "Jongeren die op die muur botsen kunnen bij onze consulenten terecht voor bijstand."

Diversiteitsplan

Sinds 2008 kunnen werkgevers bij Actiris terecht om een diversiteitsplan op te stellen. "Eerst wordt een analyse uitgevoerd van het bedrijf op basis van onder meer HR en rekrutering en daarna worden werkpunten opgesteld", legt Ed Daoui uit.

"Een werkpunt kan bijvoorbeeld zijn dat bedrijven hun vacatures breder moeten communiceren en via alternatieve kanalen zodat ze meer mensen bereiken. Na twee jaar wordt het bedrijf dan geëvalueerd en wanneer zij een positieve evaluatie halen krijgen ze een diversiteitslabel."

Sinds het begin van het project hielp Actiris zo al meer dan 300 bedrijven, in 2023 startten vijftig nieuwe bedrijven de procedure op.