Handelaars autovrije Leuvensesteenweg aan Madou zijn wanhoop nabij: ‘Het is gedaan’

Leegstand, verloedering en klanten die wegblijven. In het kleine stukje Leuvensesteenweg tussen Madou en het Sint-Joostplein zijn de handelaars wanhopig. “Vroeger was deze straat goud waard.”

Wie van het Madouplein richting het centrum van Sint-Joost stapt, kan er bijna niet naast kijken. Dichtgetimmerde gevels, lege vitrines en de ene werf na de andere doen het begin van de Leuvensesteenweg meer lijken op een woestenij dan op een winkelstraat. In de zaken die de deuren wel nog open houden, zijn er op een zonnige lentenamiddag nauwelijks klanten te bespeuren.

Met amper activiteit lijken veel winkeliers in slaap te vallen achter de kassa’s, of ze staren ongeïnteresseerd naar hun smartphone. “Vroeger schoven de klanten continu aan en hadden we geen moment de tijd om even te rusten. En kijk nu,” vertelt Galai Ida, terwijl ze achterover leunt op haar stoeltje achter de kassa van schoenenwinkel So Chic.

Ze heeft vandaag nog geen klanten over de vloer gehad en dat is niet meer zo uitzonderlijk. “We zitten hier al tien jaar en draaien nu zeker vijftig procent minder omzet dan pakweg vijf jaar geleden. Het is een totale neergang. Natuurlijk hangt een sluiting boven ons hoofd, want we maken alleen maar verlies.”

Helemaal gek

Dat heeft volgens Ida te maken met het vertrek van enkele grotere ketens en het autovrij maken van de Leuvensesteenweg tussen Madou en het centrum van Sint-Joost. In dat stukje straat van nog geen driehonderd meter mogen auto’s overdag niet meer rijden sinds april 2019, na de make-over van het Madouplein.

“Klanten kunnen niet meer met de wagen komen. Er zijn geen parkeerplaatsen en sinds ze de straat daar hebben afgesloten gaat het hier alleen maar achteruit,” zucht Monique terwijl ze met haar wijsvinger tegen haar hoofd tikt. “Wie dat bedacht heeft, is helemaal gek.”

De bejaarde dame is in kledingzaak Elégance, waar je voor pakweg honderd euro al met een halve garderobe buiten wandelt, op zoek naar een specifieke jas. “Ik woon al sinds 1956 in Sint-Joost. Vroeger hadden we hier letterlijk alles.”

Grote ketens

“We hadden hier pralinezaken, bloemisten en kledingwinkels van enkele grote ketens. En nu hebben we bijna niets meer. Het is wreed hoor, om van te huilen,” vertelt ze met tranen in de ogen. Zaakvoerder Ali Atif staat er wat moedeloos bij. “Het is gedaan. Voor ons is het gewoonweg veel te moeilijk geworden,” zegt hij wanhopig. “Gisteren kwam een collega van een andere winkel nog bij me langs. ‘Ik denk dat ik ga moeten sluiten,’ zei hij. Voor ons is de situatie niet anders.”

“We krijgen bijna geen klanten meer over de vloer en dat blijft maar duren. Er moet een oplossing komen, maar wat?,” gaat Atif verder. “Opnieuw autoverkeer toelaten kan helpen, want dan zouden de grote merken misschien terugkeren naar deze straat. Voor ons zou dat een goede zaak zijn, want dan komen de klanten ook naar ons.”

Vertrek van DOD als kantelpunt

Hier wordt, net als in de andere winkels waar de zaken slecht gaan, vooral verwezen naar het vertrek van DOD. Die goedkope kledingwinkel bestaat sinds 1979 en telde verschillende winkels in de Leuvensesteenweg, tot ze in 2016 failliet werd verklaard. Dat was nog voor dat deel van de Leuvensesteenweg definitief autovrij werd gemaakt, maar voor het vertrek van DOD was de straat al eens omgevormd tot een voetgangerszone.

De jarenlange werken in de Leuvensesteenweg en de ontoegankelijkheid voor auto’s werd door de stichter van de keten destijds ook aangehaald als reden voor het faillissement in 2016. Sindsdien staan de winkelpanden leeg.

In diezelfde periode vertrok het iets lager gelegen Maison Hayoit, een bekende textielwinkel en hofleverancier, om dezelfde redenen als DOD. Die keten kreeg een doorstart en verhuisde naar een andere locatie in Sint-Joost.

“Mensen kwamen van overal om betaalbare kleren te kopen in die winkel. Ze kwamen dan ook iets drinken en brachten een bezoekje aan de andere winkels,” herinnert Monique zich, voor ze de zaak van Ali Atif verlaat zonder iets te kopen. “Maar ik heb de indruk dat het overal slecht gaat met de handel. Mensen letten veel meer op hun centen.”

Crisis

Een gelijkaardig signaal vangen we op in Maurizio. Yacob Erkan baat die kostuumwinkel achter de bushalte Madou al vijfendertig jaar uit. “DOD was een gigant en is nog op tijd vertrokken, maar voor velen is het te laat,” zegt hij. “Alles is veel duurder geworden. Ik zie mijn klanten nog langskomen, maar ze kopen niets meer en ik kan hen niets verwijten. Een klant die vroeger 170 euro kon besteden aan een kostuum moet vandaag eerst zijn gezin zien te voeden en de huur kunnen betalen. Daarna schiet er misschien tien euro over, maar daarmee koop je geen kostuum. Het is de koopkrachtcrisis en dat is een mondiaal fenomeen.”

Net als in de andere winkels in de Leuvensesteenweg is het ook in Maurizio erg rustig. “Vijftien à twintig jaar geleden was deze straat goud waard. Klanten schoven heel de tijd aan en in het algemeen hadden mensen een goed leven.” En hoe de zaken er vandaag voor staan? Met zijn duim maakt hij een gebaar alsof hij zijn keel doorsnijdt. “Als je de kop afhakt, gaat het lichaam dood. Ik moet heel binnenkort sluiten wegens een faillissement.”

“De zaak is al voor negentig procent failliet verklaard”, gaat Erkan verder, terwijl hij achter de toonbank een stapeltje papier tevoorschijn haalt. “Stuk voor stuk facturen, van de elektriciteit tot de belastingen. Die kan ik allemaal niet meer betalen."

Het doet de Arameeër van Turkse komaf – zijn winkel hangt vol met goudkleurige, orthodoxe iconen – pijn en op steun van de gemeente moet hij naar eigen zeggen niet rekenen. “De gemeente doet helemaal niets om ons hier te houden, integendeel. Ik heb heel lang standgehouden, maar de laatste vijf jaar verlies ik alleen maar geld uit mijn eigen zakken. Ik heb toch nog geprobeerd om door te zetten, maar het is gedaan."