Hondenasielen vol met powerbreeds: 'Niet de hond maar de eigenaar moet een vergunning'

De zomervakantie is begonnen en dat laat zich al meteen voelen in de Brusselse dierenasielen. Begin juli is traditioneel het moment waarop talloze honden worden afgestaan of achtergelaten. Vooral Mechelse herders en powerbreeds, zoals terriërs en staffords, zijn het slachtoffer. In een poging die praktijken tegen te gaan pleit Brussels minister van dierenwelzijn Bernard Clerfayt (Défi) voor de invoering van een hondenvergunning.

In dierenasiel het Blauwe Kruis te Vorst word je begroet met een oorverdovend orkest van blaffende honden. In hokken van nauwelijks enkele vierkante meters wachten ze hier op een nieuw baasje. Jaarlijks vangen alle Brusselse asielen samen gemiddeld zo'n duizend honden op die worden afgestaan, achtergelaten of mishandeld, met pieken rond en tijdens de vakanties.

Opvallend is dat de meeste viervoeters herdershonden zijn, of zogenaamde powerbreeds. 'Powerbreeds' is een verzamelnaam voor honden die bekendstaan om hun kracht en doorzettingsvermogen. Meestal worden daar pitbulls, bulldogs, staffords en bulterriërs onder gerekend, maar volgens het Blauwe Kruis delen Mechelse herders dezelfde eigenschappen.

Het Blauwe Kruis ziet nu aan het begin van de vakantie meer herders en powerbreeds in het asiel. Dat is overigens niet alleen zo voor het Blauwe Kruis, ook dierenasielen Veeweyde en HelpAnimals in Anderlecht herkennen dit patroon.

Zeventig procent van de honden in het Blauwe Kruis in Vorst zijn Mechelse herders of Amerikaanse Staffordshire-terriërs. Blaffend achter de tralies zien ze er op het eerste gezicht gevaarlijk uit, maar dat spreekt een medewerker van het asiel tegen: "Het zijn doorgaans lieve honden, maar ze kosten veel en hebben vaak gedragsproblemen doordat hun eigenaars niet weten hoe ze met deze honden moeten omgaan. Ze staan niet lang genoeg stil bij het ras dat ze kopen."

Accessoire

Door de hond te veel als een accessoire te zien en te weinig als een dier met specifieke noden, loopt het wel vaak mis volgens powerbreed-kenner en hondentrainer Kay-Dee Annemans. "Herders bijvoorbeeld hebben een erg hoog energiegehalte, zij moeten tot wel vijf kilometer per dag bewegen. Als je dat fysiek niet aankunt, is het beter om niet voor dit ras te kiezen," verduidelijkt hij.

Annemans benadrukt daarnaast dat velen vergeten dat powerbreeds ook mentale noden hebben: "Ze hebben een vaste routine nodig, wat discipline vereist. Iets waar niet iedereen voor in de wieg is gelegd."

Dat powerbreeds regelmatig in de verkeerde handen vallen, bevestigt ook Brusselaar Edson. Hij is eigenaar van Elvis, een American Bully XL. Regelmatig doneert hij hondenspeeltjes en voedsel aan de asielen in de stad: "Mensen doen voor ze op vakantie vertrekken hun hond weg alsof het oude kledij is," vertelt hij aangedaan.

American Bully XL

De American Bully XL is trouwens een relatief nieuwe soort die snel aan populariteit wint, ook al is haar reputatie omstreden. Zo kondigde de Britse premier Sunak na een reeks dodelijke ongevallen begin dit jaar aan dat de honden niet meer welkom zijn in het Verenigd Koninkrijk. Het fokken, de import en de verkoop van de soort en van andere 'hoogrisicohonden' als de Amerikaanse Staffordshire-terriërs of rottweiler werd daar aan banden gelegd. En ook landen als Duitsland en Frankrijk nemen strengere maatregelen tegen powerbreeds.

Ook in Brussel zijn powerbreeds steeds populairder. Volgens gegevens van Leefmilieu Brussel, dat de registratie van alle honden in de hoofdstad bijhoudt, behoorden de Staffordshire-terriërs en de Mechelse herder de afgelopen vijf jaar tot de top tien van meest gekochte honden. Ter vergelijking: vorig jaar registreerde het agentschap 129 verschillende hondenrassen.

Die populariteit hebben ze volgens Annemans vooral te danken aan hun stoere uiterlijk. "Mensen kopen te vaak honden omwille van hun imago, zonder daarbij rekening te houden of het ras wel bij hun past."

Muilkorf

Het debat over de 'hoogrisicohonden' heeft wat weg van het wapendebat in de Verenigde Staten. Er gaan stemmen op die de rassen het liefst uit het straatbeeld zien verdwijnen, terwijl een ander kamp zich richt op de verantwoordelijkheid van de baasjes. Bovendien is het volgens hondengedragsspecialiste Joke Monteny niet vanzelfsprekend om bepaalde rassen ook in België te verbieden: "Zolang de vraag naar powerbreeds bestaat, zullen fokkers altijd achterpoortjes vinden. Zo was de American Bully XL ook het resultaat van een kruising tussen verboden rassen in het Verenigd Koninkrijk."

Brussels minister van dierenwelzijn Bernard Clarfayt (Défi) is niet van plan om buurlanden te volgen in het verbannen van bepaalde rassen in de stad. "Of sommige rassen agressiever zijn dan anderen, daarover zijn wetenschappers het niet eens. Daarom maken wij in Brussel geen onderscheid tussen gevaarlijke en ongevaarlijke honden."

Ondanks dit standpunt voerden verschillende Brusselse gemeenten wel maatregelen in die eigenaars van powerbreeds moeten volgen. In Anderlecht mogen dertien rassen bijvoorbeeld enkel gemuilkorfd over straat. Koekelberg gaat nog een stap verder: 'Gemene honden niet welkom!', zo staat te lezen op de site van de gemeente. Daar moeten eigenaars van powerbreeds hun hond registeren bij de plaatselijke politie.

Bijtincidenten

In Anderlecht kwam die beslissing er al in 2007, nadat een vijfjarig kind zwaargewond raakte na een incident met een American Staffordshire-terriër.

Dat een aanvaring met een powerbreed verregaande gevolgen kan hebben, ervaart Joke Monteny in de praktijk. De honden bezitten over een enorme bijtkracht. "Ik zie wekelijks gemiddeld drie gevallen van bijtincidenten met deze honden," vertelt ze.

In Brussel neemt het aantal bijtincidenten geregistreerd door de politie ook jaarlijks toe. Waar het in 2019 nog om 69 incidenten ging, waren dat er vorig jaar 116: een stijging van bijna zeventig procent. Dat zou nog maar het topje van de ijsberg zijn, want volgens Monteny gebeuren de meeste incidenten binnen het gezin.

Monteny is blij dat de media aandacht voor het probleem hebben, "al moeten daar wel de nodige nuances bij geplaatst worden."

Daar hamert ook hondentherapeut Peter Dillen op: "Het idee dat powerbreeds moordmachines zijn, heeft alles te maken met hoe de media hen afschilderen." Volgens Dillen is er geen link tussen de stijging in bijtincidenten en de populariteit van powerbreeds. "Deze honden zijn enorm misbegrepen, dát is het echte probleem," meent Dillen.

Vergunning

Bezint eer ge begint: dat is volgens Annemans dé oplossing voor het probleem in de Brusselse asielen: "Niet iedereen zou elke hond moeten kunnen kopen. Daarom sta ik achter een vergunning met een traject om eerst uit te zoeken met welk ras je compatibel bent."

Dat is ook wat Brussels uittredend minister voor dierenwelzijn Bernard Clerfayt (Défi) voorstelt in zijn nieuwe plan voor een "betere integratie van de hond in het stedelijk weefsel." "We moeten nadenken over de mogelijkheid om een vergunning voor het houden van honden in te voeren," zo klinkt het. Clerfayt denkt daarbij aan de verplichting van opleidingen of intensieve hondentraining.

Edson kan het voorstel alleen maar toejuichen: "Ik heb begrip voor mensen die vanwege ziekte of financiële problemen hun hond moeten afstaan, maar helaas komt het nog te vaak voor dat mensen onvoldoende nadenken voor ze een hond kopen."

Broodfokkers

Dat de Brusselse asielen zoveel powerbreeds tellen is volgens Dillen niet alleen terug te voeren op een gebrek aan inzicht bij baasjes, maar ook op de broodfok. "Honden worden massaal gefokt in Oost-Europese landen, waarna ze voor spotprijsjes te koop staan bij particulieren in België," verduidelijkt hij. Bovendien zou er heel wat fout lopen in de socialisatie van de honden bij de broodfok: "Die honden zijn niet aangepast aan mensen, waardoor er later gedragsproblemen ontstaan."

Volgens Astrid*, een fokker van American XL Bully's in Vlaanderen, is dat de reden waarom het fout liep in het Verenigd Koninkrijk: "Wij selecteren sterk op karakter om de meest geschikte gezinshond te krijgen, maar broodfokkers kijken alleen naar het uiterlijk," vertelt ze. Daarom roept ze hondenliefhebbers op om te kopen bij erkende fokkers.

Het complexe verhaal van een gebrek aan hondenkennis en de ongecontroleerde broodfok brengen ons terug bij de overvolle Brusselse asielen met gefrustreerde herders en terriërs. De honden die hier gedwee hun lot afwachten hebben geen rooskleurige vooruitzichten. Sommigen wonen hier intussen meer dan vier jaar. "Mocht ik het opnieuw kunnen doen, zou ik mijn hond misschien niet gekocht hebben, maar geadopteerd," bekent Edson. "Ik hoop dat de komende jaren andere Brusselaars die suggestie ter harte nemen, dan blijven vreselijke toestanden ons bespaard."

*Astrid wenst anoniem te blijven. Haar volledige naam is bekend bij de hoofdredactie.