Inspecteur politiezone Zuid over het ontspoorde drugsgeweld: ‘Oplossing is vrij eenvoudig’

'Door het schrappen van de nabijheidsbrigades hebben de bendes nu veel meer geld, macht en wapens.' Een inspecteur van de politiezone Zuid reageert op de recente opflakkering van het drugsgeweld binnen zijn zone en ziet een relatief eenvoudige oplossing. “Maar er is geen wil.”

Tot enkele jaren geleden telde de politiezone Zuid (Anderlecht, Sint-Gillis, Vorst) vier nabijheidsbrigades of zogenaamde ‘kobans’. De Silva-brigade was actief in Vorst, Virtus en CPO waren actief rond Sint-Guido en Kuregem in Anderlecht, en voor Sint-Gillis was er de Uneus-brigade. In 2021 werden die brigades in alle stilte ontbonden.

“De politiemensen van die brigades waren constant op het terrein en gingen proactief op zoek naar criminaliteit. Ze hadden geen specifieke missies, maar hun taak was om constant te jagen op criminelen. Dankzij die brigades waren er constant politiemensen op het terrein, vaak in burger,” herinnert Frank* zich. Hij is inspecteur binnen de politiezone Zuid en wil anoniem blijven.

De afschaffing van de nabijheidsbrigades in 2021 was volgens hem een zeer grote fout die mee aan de basis ligt van het ontspoorde drugsgeweld de voorbije tijd. Alleen al in Anderlecht is er de afgelopen twee weken al minstens zeven keer geschoten.

Daarbij zijn al twee dodelijke slachtoffers gevallen. Volgens verschillende bronnen kaderen de schietpartijen in een territoriumstrijd tussen rivaliserende drugsbendes.

'Geen ogen op het terrein'

“Doordat we met die nabijheidsbrigades constant op het terrein waren, gaven we dealers en andere criminelen niet de kans om te groeien en sterker te worden,” aldus Frank.

“Maar anderhalf jaar lang was er helemaal niets om de brigades te vervangen of hun werk op te vangen. Dat heeft de bendes de tijd gegeven om te groeien en veel geld te verdienen. De gastjes die we vroeger zagen verkopen, schakelden eerst andere jongeren in en nu steeds vaker mensen zonder papieren.”

“Ze hebben nu veel meer geld, macht en oorlogswapens. Dat komt omdat er een schakel op het terrein tussen de gewone interventieploegen en de recherche is weggevallen,” gaat de politie-inspecteur verder. “Er waren lang geen ogen meer op het terrein.”

'Geen wil'

Alhoewel de nabijheidsbrigades van de politiezone Zuid doorgaans positieve resultaten konden voorleggen met dalende criminaliteitscijfers, kwamen ze ook onder vuur te liggen. Vooral de Uneus-brigade, die actief was op het gebied tussen de Hallepoort en het Zuidstation, kwam steeds meer onder vuur te liggen. De leden van de brigade werden beschuldigd van racisme, machtsmisbruik en hardhandige optredens, al was dat volgens korpschef Jurgen De Landsheer niet de reden om ze te ontbinden.

“Op politiek vlak was het blijkbaar moeilijk te verdedigen. Er kwamen heel veel aanvallen op de brigade,” vertelt Frank daarover. “We hebben nooit echt goed begrepen waarom de brigade is afgeschaft, maar er is niets in de plaats gekomen.”

Volgens de politie-inspecteur zou het reactiveren van de nabijheidsbrigades een deel van de oplossing kunnen zijn. “Er zijn heel veel politiemensen binnen onze zone die niet begrijpen waarom er niets wordt gedaan. Er wordt vaak gezegd: ‘er zijn niet genoeg middelen’ of ‘het is een erg complexe problematiek’, maar volgens ons kan je het wel op een vrij eenvoudige manier aanpakken. Er is alleen geen wil.”

'Alleen jagen'

Heel nieuw is de discussie over de Uneus-brigade en de andere ‘kobans’ van de politiezone Zuid niet. Na de golf aan schietpartijen een jaar geleden, met toen onder meer een dodelijke schietpartij op het Jacques Franckplein in Sint-Gillis, werd geopperd om de Uneus-brigade opnieuw te lanceren.

Gisteren hield een andere anonieme politieman van de zone Zuid een gelijkaardig pleidooi bij BX1. “De huidige context is anders dan die van 2022 en een dergelijke maatregel zou vandaag niet meer zo efficiënt zijn,” reageerde korpschef Jurgen De Landsheer daarop. “Maar we blijven verder zoeken naar oplossingen om uit deze crisis te geraken.”

Het zijn uitspraken die bij politiemannen als Frank alleen maar op frustratie botsen. “Er is veel frustratie, want we horen constant in de media vanuit de politiek en de korpsleiding dat het een internationaal probleem is, dat het in Antwerpen begint, dat de maffia ermee gemoeid is. Dat is allemaal compleet fout. Het kan aangepakt worden op lokaal niveau,” besluit Frank. “Het gaat moeilijk worden gezien de mate waarin het uit de hand is gelopen, maar het kan nog omgekeerd worden. Als je genoeg politiemensen hebt die alleen maar op criminaliteit jagen, kan het vrij snel opgelost worden.”

(Lees verder onder de video)

Traumapsycholoog Erik De Soir is gespecialiseerd in begeleiding van uniformberoepen. Hij getuigt over hoe de situatie in het veld de laatste tien jaar veel moeilijker is geworden voor agenten, de vele schietpartijen in Anderlecht bezorgen hen extra angst en stress. "Ze zitten met twee grote problemen. Enerzijds is er de toegenomen dreiging: ze worden geconfronteerd met wapens die thuishoren op het slagveld in de oorlog", zo ziet De Soir. "Maar ook dat ze niet het gevoel hebben dat ze gesteund worden, door zowel de bevolking als hun eigen hiërarchie."