Massaal protest op ULB-campus na aanval tegen voorzitter Joodse studentenvereniging

Honderden studenten hebben vrijdagavond geprotesteerd op de campus van de ULB nadat daar afgelopen dinsdag de voorzitter van de Joodse studentenvereniging, Gad Deshayes, werd aangevallen. De Union des Etudiants Juifs de Belgique (UEJB) vraagt al sinds het begin van de oorlog in het Midden-Oosten om maatregelen om de veiligheid van Joodse studenten op de campus te waarborgen.

Vrijdagavond omstreeks 18.00 uur verzamelen in geen tijd honderden jongeren voor het kantoor van Annemie Schaus, de rector van de ULB. Ze zijn via WhatsApp-groepen uitgenodigd door de Joodse Studentenvereniging UEJB, met aan het hoofd covoorzitters Gad Deshayes en Gabrielle Piorka. Er werd geen openbaar evenement op Facebook aangemaakt, uit vrees voor de veiligheid van de deelnemers. Verhalen gaan rond over de fysieke agressie tegen Deshayes, maar ook over virtuele aanvallen tegenover andere studenten.

"Dinsdag, op de eerste dag van de campusbezetting door pro-Palestijnse manifestanten, parkeerde ik mijn auto in de garage Janson," doet Deshayes vrijdagnamiddag aan BRUZZ het relaas van de aanval. "Ik zie dat er veel kabaal is, maar omdat ik weet dat deze mensen mij herkennen, houd ik afstand. Tot iemand naar me toe rent, me in het gezicht en in de buik slaat en vervolgens een arm geklemd houdt om mijn hals."

Deshayes laat een foto zien waarop de striemen op zijn hals nog zichtbaar zijn. Hij kreeg tien dagen ziekteverlof voorgeschreven door zijn arts.

Wie de aanvaller was, is moeilijk te zeggen: het gaat om een man wiens gezicht bedekt was en die vervolgens weer in het gebouw verdween. "We hebben geen spoor van de persoon. Hij noemde me 'vuile Jood' en verdween toen weer."

Deshayes gaat een klacht indienen bij zijn advocaat.

'Angstgevoelens sinds 7 oktober'

"Al sinds 7 oktober vorig jaar krijgen we te maken met gevoelens van angst," zegt zijn collega Gabrielle Piorka. Op die datum vielen terroristen van Hamas Israël binnen, waar ze Israëlische gijzelaars ontvoerden en vermoordden. Het was het startschot voor een hevige oorlog die tot op de dag van vandaag doorgaat.

Een reeks incidenten voedt de gevoelens van vrees. De posters die de vereniging ophing op de campus om de vrijlating van de Israëlische gijzelaars te vragen, werden direct losgerukt en verscheurd. Er verschenen antisemitische tags op de muren en de leuzen die werden gescandeerd tijdens betogingen logen er ook niet om.

*lees verder onder foto

Tiental brieven

"Vanaf het begin van de oorlog hebben we de rector laten weten dat we ons onveilig voelen," zegt Piorka. De vereniging stuurde "een tiental brieven" naar de rector, er vonden verschillende overlegmomenten plaats en er werden enkele klachten ingediend. "Opkomen voor de Palestijnen mag er niet toe leiden dat Joodse studenten zich onveilig voelen."

Eerdere ontmoetingen met Schaus hebben niets opgeleverd. Voorlopig was er te weinig bewijsmateriaal. "Er werd altijd gezegd dat er geen 'concrete daad' was gebeurd," zegt Piorka. Tot de fysieke aanval van afgelopen dinsdag.

Bezettting

Op die dag begon ook de pro-Palestijnse bezetting van de ULB-campus, in navolging van verschillende acties elders in de wereld. Op sommige universiteiten betekenen die acties ook dat Joodse studenten zich niet meer veilig voelen. In de Verenigde Staten heeft de rector van de New Yorkse universiteit Columbia het in een verklaring over 'antisemitische taal', intimidatie en pestgedrag. In het belang van de veiligheid van de studenten heeft ze aangekondigd dat de lessen virtueel doorgaan.

"We wilden onze rector naar aanleiding van de gebeurtenissen op die universiteit nogmaals waarschuwen," zegt Piorka. "Daarom hadden we die dinsdagochtend nog een afspraak met haar." Vlak daarna begonnen activisten met de bezetting van één van de gebouwen van de ULB.

'Elke maand een rode lijn overschreden'

"Dit is waar we al maanden bang voor waren," gaat Deshayes verder. "Elke maand wordt een extra rode lijn overschreden." Zo werd 'Balfour' op een vuilnisbak geschreven, een verwijzing naar de Balfour-verklaring, waarmee Engeland haar steun gaf aan de oprichting van de staat Israël.

Een ander voorbeeld waarnaar Deshayes verwijst, is de naam van Walid Daqqa, die bij de bezetting opduikt. Het gebouw van de bezetters werd vernoemd naar deze schrijver en gedetineerde die vorige maand overleed. De Arabische staatsburger van Israël werd veroordeeld omdat hij de commandant was van de cel van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP). De organisatie werd door Israël en veel westerse landen beschouwd als een terroristische organisatie.

"De universiteit doet te weinig," zegt Deshayes dan ook. "Alle genoemde zaken zijn nog niet bestraft. Mensen die antisemitische leuzen roepen, moeten geschorst worden. Ik kan morgen niet naar de campus zonder twee beveiligingsmedewerkers van de universiteit."

Recent heeft ook de Brusselse MR-politica Viviane Teitelbaum een klacht ingediend vanwege een bedreigende situatie aan haar adres tijdens de Vrouwenmars. Het aantal klachten over antisemitisme zit sinds 7 oktober in heel België in stijgende lijn. In de 2 maanden tussen 7 oktober 2023 en 7 december 2023 werden 91 meldingen geregistreerd, waarvan 66 expliciet verwezen naar Joodse afkomst. Ter vergelijking: vorig jaar opende Unia gemiddeld 4 à 5 meldingen per maand.

*lees verder onder de foto

'Reactie universiteit is ondermaats'

Rector Annemie Schaus laat aan BRUZZ in een schriftelijke reactie weten dat ze 'zeer bezorgd' is. Ze bevestigt dat ze verschillende ontmoetingen heeft gehad met vertegenwoordigers van de UEJB. Schaus ontvangt daarnaast veel brieven van particulieren en van Joodse bewegingen en verenigingen. Vanaf 8 oktober 2023 heeft de ULB "de nodige maatregelen genomen om de veiligheid op haar campussen te versterken" en die zijn "sinds deze week opnieuw verhoogd." Wat die bijkomende veiligheidmaatregelen zijn, kan ze niet laten weten.

Volgens Joël Rubinveld van de Ligue Belge contre l'Antisémitisme (LBCA) is de reactie van de rector Schaus ondermaats. Hij vraagt om een einde te maken aan de bezetting, vooral vanwege de vernoeming naar Walid Daqqa. "Alsof je een pand naar Salah Abdeslam zou vernoemen," zegt hij.

Het feit dat de politieke actie kan plaatsvinden, betekent volgens Rubinveld "het failliet van de waarden van de ULB." Hij herinnert eraan dat de ULB in het verleden dé plek was waar Joodse studenten naartoe gingen. "Vandaag gaan ze naar het buitenland of elders in het land. Het is een plek geworden waar Joodse studenten niet veilig zijn." Volgens hem moeten de daders van de aanval worden geïdentificeerd en geschorst.

Staakt-het-vuren

De actievoerders zelf willen niet inhoudelijk reageren op de aanval op Deshayes of op de andere antisemitische tags of leuzen die de afgelopen maanden zouden zijn geuit. Wel verwijzen ze naar het persbericht van de universiteit. Dat verscheen op de eerste dag van de bezetting en laat weten dat de ULB is begonnen met een screening van haar partnerschappen met Israëlische universiteiten.

"Ik vind het ook verontrustend wat er momenteel gebeurt in Gaza en steun het beleid van de Israëlische regering niet," benadrukt Deshayes. "Ik wil dat de gijzelaars vrijkomen en ik wil een direct staakt-het-vuren."

Tegelijkertijd merkt de voorzitter op dat de actievoerders soms te snel zijn met hun generalisaties, zo zouden ze de daden van de Israëlische regering niet mogen linken aan Joodse studenten in Brussel. Ook zijn ze volgens hem te snel met beschuldigingen van 'genocide' en 'apartheid'. "Ik zou liever eerst kijken wat Justitie zegt in plaats van Israël te demoniseren."