Onduidelijk of gevangenis Sint-Gillis eind dit jaar kan sluiten

De gevangenis van Sint-Gillis gaat in theorie dicht op het eind van het jaar. De gedetineerden zouden tegen dan naar de nieuwe gevangenis van Haren moeten verhuizen. Het is maar zeer de vraag of dat lukt. Haren is nu al bijna volzet, terwijl Sint-Gillis nog zo'n vijfhonderd gedetineerden telt.

In theorie leek het eenvoudig: de oude en afgeleefde Brusselse gevangenissen van Vorst, Berkendael en Sint-Gillis zouden sluiten. De nieuwe megagevangenis in Haren zou de gedetineerden opvangen. Omdat een en ander langer duurde dan gepland, besliste de federale ministerraad al in 2022 om Sint-Gillis langer open te houden, tot eind 2024.

Alleen lijkt het steeds onwaarschijnlijker dat de gevangenis dan ook daadwerkelijk zal kunnen sluiten. De gevangenis van Haren telt vandaag al ruim duizend gedetineerden op een maximale capaciteit van 1.190, leert navraag bij de directie. Er is dus veel te weinig plaats om de huidige bevolking van de gevangenis van Sint-Gillis (nog steeds 496 van de ooit 900) op te vangen.

Ook het Belgische gevangeniswezen in zijn geheel telt vandaag overigens te veel gedetineerden. Er zijn vandaag 12.100 gevangenen voor 10.700 plaatsen.

Kleinschalige detentiehuizen

Volgens La Dernière Heure blijft de gevangenis van Sint-Gillis door het plaatsgebrek ook na eind dit jaar gewoon open. Navraag bij het kabinet van minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) leert dat daar geen nieuwe beslissing is over geveld. Ook het gevangeniswezen laat weten dat de sluiting nog steeds (gefaseerd) gepland is voor het einde van 2024.

De vakbonden van hun kant tonen zich voorstander van een verlengde opening van de gevangenis, die hen ook onvermijdelijk lijkt. “Zoals de zaken er nu voorstaan, zal Sint-Gillis makkelijk nog vier jaar open moeten blijven,” denkt Eddy De Smedt, federaal secretaris van VSOA gevangenissen.

De vakbondsman hoopt op een afbouw van het aantal gedetineerden en een versnelde uitbouw van de detentiehuizen. Die moeten gedetineerden opvangen die korte straffen uitzitten. Ook een versnelling van de vooronderzoeken kan helpen. Een aanzienlijk aandeel van de gedetineerden wacht immers op zijn of haar proces.

Duizendtal geïnterneerden

De Smedt wijst erop dat er ook circa duizend geïnterneerden in de gevangenissen zitten. “Als die mensen naar aangepaste inrichtingen voor mentale zorg gaan, is al een groot deel van het tekort opgelost. Als je dan ook nog eens de gedetineerden zonder verblijfspapieren naar hun thuisland kan brengen, is het tekort ongeveer verdwenen.”

Ook bij het ACOD hoopt men op een verlichting door detentiehuizen. “Al is het nog maar de vraag of die nieuwe capaciteit niet meteen zal vollopen,” bedenkt federaal secretaris Robby De Kaey. “Er bestaat ook zoiets als een aanzuigeffect. Als je bijbouwt, worden ook meer mensen naar de gevangenis gestuurd.”

Het Brussels Gewest van zijn kant wil de sites van de oude gevangenissen graag overnemen van de federale overheid om er onder meer woonwijken te bouwen. De federale regering liet tot nog toe niet in haar kaarten kijken over de toekomst van de sites.