Toezichtcommissie hekelt openhouden Sint-Gillis: 'Basisrechten worden niet gerespecteerd'

De onafhankelijke toezichtcommissie van het gevangeniswezen is kritisch op de beslissing om de gevangenis van Sint-Gillis langer open te houden en klaagt de leefomstandigheden er aan. "Het cellencomplex is een ramp", klinkt het ook bij een ex-gedetineerde. De vakbonden daarentegen vinden het noodzakelijk dat de gevangenis wel open blijft.

De gevangenis van Sint-Gillis zou normaal eind dit jaar moeten sluiten, maar maandag bleek dat die door plaatsgebrek ook in 2025 nog openblijft. Dat is niet naar de zin van de toezichtcommissie, een onafhankelijk orgaan dat wekelijks poolshoogte gaat nemen in de gevangenis.

"De basisrechten van de gevangenen worden niet gerespecteerd. Zeker op vlak van hygiëne", zegt Jade Lefevere van de toezichtcommissie. "Er vliegen duiven binnen die er ook hun gevoeg doen. Dat geeft onder meer geurhinder. Maar er is ook een probleem met schimmel aan de muren, en een vochtproblematiek."

Ook ex-gedetineerde Dirk onderschrijft die problemen: "Het cellencomplex is een ramp, er hangt bloed aan de muren, ratten die uit de wc's kruipen. Ik heb er elke dag ratten gezien", zei hij in april aan BRUZZ.

Urgentie

Voor de toezichtcommissie is het langer openhouden van de gevangenis dan ook onbegrijpelijk. “De gevangenis zou normaal bij de opening van Haren dichtgaan, en die nieuwe gevangenis ging vorig jaar open. We betreuren dat Sint-Gillis nog niet gaat sluiten, omdat we merken dat de overheid de urgentie niet iinziet."

De vakbonden vinden het wel een goede zaak dat Sint-Gillis langer openblijft. Het complex sluiten na de opening van de megagevangenis van Haren leek hen van bij het begin onrealistisch.

"Laat ons zeggen dat het vanuit nationaal oogpunt een goede zaak is om langer open te blijven, want we hebben hier nog 500 gedetineerden. Als ze deze gevangenis sluiten, waar gaan ze die dan zetten? In de andere gevangenissen die al overbevolkt zijn?”, reageert Xavier Kruys, regionaal voorzitter van overheidsvakbond VSOA.

“Het ontwerp van Haren dateert van vele jaren geleden. De capaciteit van die gevangenis is berekend op basis van de gevangenisbevolking van toen. De bevolking neemt toe, dus het aantal mensen dat in de gevangenis zit zal ook toenemen. Dat is wiskunde.”

Kort verblijf

Gezien de levensomstandigheden valt het niet te verbazen dat de meeste gevangenen er relatief kort verblijven. Het grootste deel van de gevangenen zit er een straf uit van minder dan drie jaar.

“Dat zijn net de mensen waar je zeker geen recidive wil zien”, klinkt het bij Lefevere. “Als je een gevangenis hebt waar zo veel basisrechten niet gerespecteerd worden, is de kans groot dat de gedetineerde niet beter uit de gevangenis komt. Wij pleiten ervoor om geen korte straffen meer te laten uitvoeren, dat zou al een beetje zoden aan de dijk brengen."

De definitieve beslissing over de sluiting zal op het bord komen van de volgende minister van Justitie, wanneer de nieuwe federale regering is gevormd. Tot dan weet niemand hoelang de gevangenis van Sint-Gillis precies open blijft.