SOS Brabantwijk: straten veranderen in vuilnisbelt na staking Net Brussel

Ongeziene taferelen in de Brabantwijk achter het Noordstation. Al dagen stapelt het huis- en straatvuil zich op, tot grote ontzetting van de buurtbewoners. "Dit is een catastrofe."

De wijk in Schaarbeek heeft sowieso al niet de beste reputatie qua netheid, maar wat er sinds twee weken te zien is, tart alle verbeelding. De straten liggen bezaaid met allerhande afval: van kapotgescheurde vuilniszakken, weggegooide blikjes en flesjes, gebruikte lachgas-cilinders tot gedumpte meubelen, bouwafval en zelfs auto-onderdelen.

De vuilnischaos is merkbaar in beide grote slagaders van de wijk, die parallel liggen maar twee grotendeels aparte werelden vormen. De Aarschotstraat, vlak achter het Noordstation, is bekend van zijn raamprostitutie en sinds enige tijd ook van de openlijke drugshandel en rondhangende transmigranten.

De Brabantstraat wil daar niets mee te maken en is een levendige winkelstraat die bekend is om zijn vele Turkse winkels, oosterse snuisterijen en djellaba-winkels. Dat trekt vooral - maar niet exclusief - een moslimpubliek aan, zelfs vanuit Nederland. Die buitenlandse klanten schrikken zich nu een hoedje als ze de chaos in de wijk aantreffen.

“Het is een catastrofe”, zegt de uitbaatster van een café tussen de Brabantstraat en de Aarschotstraat. Zij woont ondertussen al twaalf jaar in de wijk. “Ik ga niet beweren dat het hier vroeger spic en span was. Maar de laatste weken is de buurt een ware stortplaats geworden. Overal ligt vuiligheid”, zegt ze, wijzend naar buiten.

De enige gast in haar zaak, een pendelaar, beaamt dat. “Een week of twee geleden kwam ik terug van vakantie. Het leek alsof ik een andere wereld binnenstapte. De situatie is echt uit de hand gelopen.”

Net Brussel versus gemeente Schaarbeek

De vuilnischaos heeft alles te maken met het wegblijven van de schoonmaakploegen van Net Brussel, na verscheidene gevallen van agressie tegen personeelsleden.

"Er is een probleem van drugsgebruik en alcoholisme, gecombineerd met een groot veiligheidsprobleem. We kunnen niet blijven werken in deze omstandigheden", zo verklaarde Adel Lassouli, woordvoerder van Net Brussel, de toestand na het meest recente geval van agressie, op 11 juni.

Begin mei hadden de schoonmaakploegen van Net Brussel hun werk ook al eens opgeschort, na een gelijkaardige aanval. Het agentschap, de aanpalende gemeenten Schaarbeek en Sint-Joost-ten-Node, en de lokale politie voerden daarop enkele maatregelen in, zoals de wijziging van de uurroosters voor meer sociale controle en meer politie-aanwezigheid.

Maar dat botste snel op zijn limieten. "De politie kwam af en toe wel tussenbeide, maar haar aanwezigheid was beperkt door een gebrek aan mankracht, vooral in het weekend en op feestdagen", zegt Net Brussel.

Extra gemeenschapswachten of politie

Het agentschap eist van de gemeente Schaarbeek daarom extra toezichthoudend personeel, zoals gemeenschapswachten of politie. Het komt echter maar niet tot een akkoord tussen beide partijen.

Net Brussel voert nu de druk verder op door de staking een nog officiëler karakter te geven. Het agentschap schort voor onbepaalde duur alle schoonmaakactiviteiten in de Brabantstraat, Aarschotstraat, Kwatrechtstraat, Rogierstraat, d’Hoogvorststaat, Allardstraat, Potterstraat en Liedtsstraat op, zich beroepend op "overmacht", zoals in de beheersovereenkomst met het Gewest is omschreven.

"We vragen al twee jaar structurele maatregelen om de veiligheid van onze ploegen te verzekeren", zo argumenteert Net Brussel zijn nieuwe démarche. "Het is aan de gemeente Schaarbeek om de veiligheid in de wijk te versterken."

De gemeente vindt dan weer dat ook Net Brussel extra personeel moet voorzien - de zogeheten 'brigadiers'. Maar volgens het agentschap is zijn opdracht beperkt tot de openbare netheid: "Alles wat de veiligheid aangaat, valt onder de verantwoordelijkheid van de burgemeesters en politiezones."

Ook de handelaars dringen aan op meer politie. “We zien de politie regelmatig passeren, maar toch lijken de dealers hier ongestoord hun ding te kunnen doen. Dat moet aangepakt worden.”

Far-West

Voor een goed begrip: de staking van Net Brussel slaat niet op de wekelijkse ophalingen van de vuilniszakken, maar alleen op de schoonmaak van de straten. Toch liggen de straten bezaaid met volle witte zakken. "Die komen van mensen in de buurt die ze gewoon dumpen. C'est la fête. Het is de Far-West", zegt Lassouli.

Een verkoopster van Syrische specialiteiten in een zijstraat van de Brabantstraat, bevestigt de anarchie. “Hoe vuiler de wijk wordt, hoe minder sommige mensen zich er iets van lijken aan te trekken. Regelmatig zie ik mensen blikjes, peuken of ander afval op de grond gooien, vermoedelijk omdat de straat er al smerig bijligt."

De gemeente Schaarbeek gaat nu een privéfirma inhuren om de rommel op te kuisen. Dat is evenwel geen duurzame oplossing, want dat kost 10.000 euro per dag en zelfs 12.500 euro op weekenddagen.

Commercieel drama

Voor de handelaars in de Brabantstraat is de vuilnischaos een ramp. Hun associatie roept de winkeliers op om dan maar zoveel mogelijk zelf voor eigen stoep te vegen. “Eigenlijk is het een gevaar voor de volksgezondheid”, vertelt een parfumhandelaar in de Brabantstraat. “De voorbije dagen hebben al heel wat klanten hun beklag gedaan over de hopen afval in de straat. En ik kan ze geen ongelijk geven. Op een warme dag als vandaag kan je het vuil vanop een afstand ruiken.”

Ook de prostituees in de Aarschotstraat klagen. Ze zien het aantal klanten sowieso al teruglopen door de drugsoverlast, zoals te opdringerige dealers of de courante gevechtjes tussen verslaafden. Met name de pendelaars en andere occasionele bezoekers durven zich niet meer in die Brusselse 'jungle' wagen. Het vuilnis in de straat maakt een bezoekje aan de vitrines nog onaantrekkelijker.

"Netheidsmedewerkers krijgen niet het respect dat ze verdienen, sekswerkers vertrekken uit de wijk en winkeliers zien hun omzet dalen", zo vat Anton Schuurmans, CD&V-gemeenteraadslid in Schaarbeek, samen. "Wat niet helpt is dat de gemeenten Schaarbeek en Sint-Joost en Net Brussel de voorbije weken in een eindeloze vingerwijzen verwikkeld zijn geraakt."

Druggebruikers en dealers

Dat de medewerkers van Net Brussel het werk neerlegden wegens de stijgende onveiligheid, verbaast de handelaars die BRUZZ kon spreken niet. Volgens de uitbaatster van het café is de situatie sinds zowat een jaar fel verergerd.

“Op eender moment van de dag kan je wel enkele druggebruikers uitgeteld op straat zien liggen. En de dealers, die hebben geen respect voor niets of niemand. Regelmatig zie ik ze mensen lastigvallen, soms zelfs bestelen.”

Of ze zichzelf nog lang in de buurt ziet blijven? “Dat kan ik nu nog niet zeggen. Ik heb altijd graag gewoond in deze buurt. Maar als er niets verandert, zal ik waarschijnlijk wel andere opties moeten overwegen. Mijn cliënteel is de laatste jaren sterk afgenomen.”