25 jaar Braziliaanse jiujitsu: 'Ik leerde de sport kennen via cassettes'

Zeg nooit zomaar jiujitsu tegen de Braziliaanse variant, die ook in Brussel hoogtij viert. Bij die vorm is het de kunst om het gevecht naar de grond te brengen. Dieter Truyen is er al 25 jaar door gebeten, en geeft jonge Brusselaars de kans om de sport te leren kennen.

Zacht dat van hard kan winnen. Dat is de idee en filosofie achter de Braziliaanse gevechtssport jiujitsu. Concreet: een kleiner, zwakker persoon kan met de juiste technieken en bewegingen zichzelf verdedigen tegen een sterkere, veel grotere aanvaller.

En die technieken doceert Dieter Truyen al een kwarteeuw aan de Brusselse Brazilian Jiu-Jitsu Academy in Koekelberg. Behalve lesgever is hij ook algemeen coördinator van de club, die dit jaar haar vijfentwintigste verjaardag viert door tal van activiteiten te organiseren zoals een 'Ninja Wijkfeest', toernooidagen voor het lager en middelbaar onderwijs in Molenbeek, en workshops over bijvoorbeeld vrouwen en gevechtssport.

De club telt ongeveer 700 leden. Meer nog: “De werking bestaat voor 25 procent uit vrouwen, in de traditionele jiujitsu is dat gemiddeld slechts zes procent,” zegt Truyen, niet zonder enige trots. Toch kwam dat succes niet vanzelf.

Voor hij zich in de wereld van Braziliaanse jiujitsu smeet, was Truyen als jeugdwerker actief in Centrum West, Molenbeek, een sociale dienst die onder andere jongeren en hun ouders helpt bij administratieve moeilijkheden. Hijzelf wilde vooral kinderen bereiken, maar dan door judolessen aan te bieden. “Een van de jongeren met wie ik toen in contact kwam, deed aan Braziliaanse jiujitsu. Ik kende sport niet,”, vertelt hij, “maar ik leerde het beetje bij beetje.”

Ondanks zijn nieuwsgierigheid en gedrevenheid was het een moeizaam proces, “omdat er vroeger geen echte voorbeelden en leermeester beschikbaar waren”. De grote boost, qua bekendheid en populariteit, kwam in de jaren negentig, toen videocassettes uit Brazilië het grote publiek lieten kennismaken met de sport. “Er werd toen besloten om ook een club in Brussel op te richten.”

Vertrouwen in de jeugd

Truyen: “In het begin waren er niet eens wedstrijden in Europa. Meer nog: de club had niet eens scheidsrechters, nochtans nodig om gevechten fair te laten verlopen. Dus besloot het bestuur om jongeren van twaalf à dertien jaar de regels te leren, zodat zij dat probleem konden oplossen. Dat paste perfect in de visie van de club: geef de jeugd het nodige vertrouwen. Want zij moeten Brussel tenslotte opbouwen.”

Braziliaans jiujitsu is afgeleid van technieken uit judo, en jiujitsu die uit Japan komt. Bedoeling van de krijgskunst is om het gevecht naar de grond te brengen, en de tegenstander onschadelijk te maken met wurg-, klem- en spiercompressietechnieken.

De Brusselse Brazilian Jiu-Jitsu Academy is uitgegroeid tot een van de grootste clubs in Europa, gespecialiseerd in de discipline, met onder anderen wereldkampioen Florian Bayili in de rangen.

Ook de 'schoolgrappelings' gedurende het jaar bepalen mee het succes: dat zijn wedstrijden waarbij jongeren met elkaar kunnen vechten. “Dat is meer ravotten dan iets anders, maar het slaat aan: veel scholen zoeken naar een nieuw soort pedagogie die ook inzet op weerbaarheid. Braziliaanse jiujitsu kan daarbij helpen.”