Aanval op Brussels bouwmeester Borret drijft wig tussen architecten

Francis Metzger, professor aan de ULB en voorzitter van de Franstalige Orde van Architecten haalt in Le Soir zwaar uit naar de huidige bouwmeester Kristiaan Borret. Maar dat blijft niet zonder gevolg. Een petitie met 750 handtekeningen gaat in het verweer. “Het bouwmeesterschap staat op het spel.”

Francis Metzger heeft zich in het verleden al kritisch uitgelaten over huidig bouwmeester Kristiaan Borret, maar in Le Soir trok hij onlangs wel heel hard van leer.

“De verwachtingen waren hoog gespannen bij de aanstelling van de bouwmeester,” zo zegt hij in een interview. “Maar we hebben geen geluk met de huidige bouwmeester Kristiaan Borret. Hij is er niet in geslaagd die functie te incarneren. Hij mag dan wel een diploma architectuur bezitten, hij heeft nooit stage gelopen, en is dus ook geen lid van de Orde van Architecten. Desondanks maakt men van hem een superarchitect. Waar is de geloofwaardigheid,” zo vraagt Metzger zich af.

Metzger verwijt Borret verder autoritaire trekken, “alsof hij de waarheid in pacht zou hebben. Daarvoor heb je een verlichte geest nodig. Maar dat is hij niet,” zo gaat Metzger verder, die in één moeite door pleit het bouwmeesterschap te hervormen tot een commissie, zoals die van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (waar Metzger zelf lid van is). Die expertencommissie kan dan een advies afleveren, waarmee de gemachtigd ambtenaar aan de slag kan gaan.

De Orde van Architecten, waar Metzger voorzitter van is, nam dat voorstel ook over in haar verkiezingsmemorandum 2024.

Die uitspraken zijn in het verkeerde keelgat geschoten bij ingenieur-architect Lisa De Visscher. Ze kroop samen met Gilles Debrun, Ward Verbakel en Nicolas Hemeleers in de pen en schreef een opiniestuk dat is rondgestuurd onder architecten en binnenkort in kranten zal verschijnen.

Het stuk “Wie is er bang van de bouwmeester?”, verzamelde in een mum van tijd 750 handtekeningen van Brusselse en internationale architecten, onder wie ook grote namen als Pierre Blondel, Gery Leloutre, Paola Vigano, Sven Grooten, Djamel Klouche, Oana Bogdan en Xaveer De Geyter.

Lisa De Visscher: “Na het interview in Le Soir zijn we met Francis Metzger gaan spreken om ons ongenoegen te laten blijken. Hij vroeg ons toen: Wie zijn jullie? Wie vertegenwoordigen jullie eigenlijk? Daarom hebben we deze tekst geschreven. Om te tonen dat we niet alleen staan.”

Na het interview in Le Soir organiseerde de Orde van Architecten ook een politiek debat. Daaruit bleek dat MR en Les Engagés wel te vinden zijn voor het voorstel van Metzger om het bouwmeesterschap om te vormen tot een expertencommissie naar het voorbeeld van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen. “Een extra reden om in onze pen te kruipen,” zegt De Visscher.

De Visscher vindt dat na vijftien jaar bouwmeesterschap de belangrijke verwovendheden in de verf mogen worden gezet. “In die tijd realiseerde de bouwmeester een radicale transformatie in het Brussels architectuurbestuur,” zo valt te lezen in de opinietekst. Door architectuurwedstrijden werd de markt open gebroken, en kregen plots alle architecten, en niet alleen de gevestigde namen, de kans om mee te dingen naar een project.

“Vandaag, in tegenstelling tot 15 jaar geleden, worden architecten niet meer gekozen enkel op basis van de prijs of de omvang van hun adresboekje, maar op basis van een projectontwerp, betaald en beoordeeld door een jury, gebaseerd op transparante en objectieve criteria,” zo klinkt het.

De tekst wijst ook op de internationale erkenning voor de manier waarop Borret het Brusselse bouwmeesterschap heeft ingevuld.

Lisa De Visscher houdt daarom een warm pleidooi voor het voortbestaan van de bouwmeester. “Een bouwmeester werkt onafhankelijk en transparant en heeft daarvoor een reeks instrumenten in handen zoals de architectuurwedstrijd, de projectvergaderingen, het onderzoek. De bouwmeester gaat ook al heel vroeg in het proces met het bouwproject aan de slag en laat het algemeen belang primeren boven andere belangen,” zegt ze aan BRUZZ. "Dat mag niet verloren gaan."

De Visscher vindt de commissie die Metzger voorstelt hoe dan ook geen goed idee. "Want wat krijg je dan? Een handvol architecten die na hun uren een beetje bouwmeester gaan spelen. Dit is een volledige uitholling van de functie.”

Scheidslijn

Opvallend: terwijl de Franstalige Orde van Architecten in haar memorandum oproept om de bouwmeester om te vormen tot een expertencommissie, zegt de Nederlandstalige Orde van Architecten net het tegenovergestelde. Het Brussels bouwmeesterschap wordt zelfs als voorbeeld gegeven van hoe Vlaanderen het in de toekomst zou moeten doen.

Loopt er een communautaire scheidslijn in het debat over de bouwmeester? Lisa De Visscher gelooft van niet en verwijst naar de talrijke Franstalige architecten die de petitietekst mee hebben ondertekend. “Het is meer een generatiekloof", zegt ze. "De oudere generatie is het niet gewoon om plots met architectuurwedstrijden te worden geconfronteerd. Terwijl ze vroeger via hun netwerk contracten binnen konden halen, moeten ze nu voor een jury verschijnen. Dat is een veel belangrijkere verklaring dan de communautaire verschillen."