Franstalige architectenorde gefrustreerd over Brusselse bouwmeester

De Franstalige Orde van Architecten vindt dat Brussels bouwmeester Kristiaan Borret Nederlandstalige architecten bevoordeelt. In het Brussels parlement verdedigde Borret zijn aanpak. “De bedoeling van architectuurwedstrijden is goede projecten kiezen, niet een taalverdeling respecteren.”

Een aanzienlijk deel van de Franstalige Brusselse architectenbureaus heeft het moeilijk met de aanpak van Kristiaan Borret, die vorig jaar aan zijn tweede termijn als Brussels bouwmeester begon.

Helemaal nieuw is die vaststelling niet. Tijdens zijn eerste termijn kreeg Borret ook als eens flinke tegenwind van de MR in het parlement, die de frustratie van de traditionele Brusselse bouw- en architectuursector vertolkte. De kern van de kritiek: Borret en zijn team bevoordelen Nederlandstalige architecten bij de architectuurwedstrijden die ze begeleiden.

Vorige week deed de Frans- en Duitstalige Raad van de Orde van Architecten daar nog een schep bovenop. Naar aanleiding van het activiteitenverslag van de bouwmeester voor 2020 maakte de Raad een eigen analyse van de winnaars van de architectuurwedstrijden die de bouwmeester vorig jaar organiseerde. Volgens de raad werden 30 van de 48 wedstrijden gewonnen door Brusselse bureaus, maar waren er van die 30 maar 8 Franstalig, terwijl de Franstalige architectenbureaus wel ruim 90 procent van de Brusselse bureaus uitmaken.

Voor de telling lijkt de Raad zich te baseren op de taal waarin het bureau is ingeschreven.

Conclusie van de Brusselse ondervoorzitter in Le Soir van vorige week: wie meedoet aan wedstrijden van de bouwmeester is maar beter geen Franstalige Brusselse architect. Francis Metzger vraagt zich in een adem ook af of Brussel wel een bouwmeester nodig heeft.

De onvrede van de Franstalige architecten leidde twee weken geleden tot een volgens aanwezigen gespannen vergadering met de bouwmeester, waar die laatste op vragen van de Franstalige architecten antwoordde.

Parlement

Afgelopen maandag kreeg die vergadering nog eens een verlengstuk in het parlement, waar de bouwmeester zijn activiteitenverslag kwam voorstellen en zich meteen verdedigde tegen de aanvallen van de Franstalige architecten.

Borret deed dat in zijn kenmerkende directe stijl. Hij legde er onder meer uit dat het wedstrijdsysteem zo is opgevat dat hij het onmogelijk persoonlijk kan gaan beïnvloeden om zijn favoriete kandidaten systematisch voor te trekken. “Daarvoor zijn er veel te veel grendels in de vorm van controle door een hele resem van overheden.”

De bouwmeester benadrukte dat de wedstrijden niet bedoeld zijn om een gelijkmatige spreiding qua taal of geografie te krijgen. “Zo’n criteria toevoegen zou zelfs verboden zijn. Wat telt is de kwaliteit van het project!”

Dat Nederlandstalige architecten vaak de bovenhand halen in Brussel ontkent Borret niet. “Maar dat is niet enkel in Brussel zo. De Franse Gemeenschap organiseerde vijf van die wedstrijden en ook daar won drie keer een Nederlandstalig bureau. Vanwaar dat overwicht? Dat is een interessante vraag. Wellicht heeft het te maken de inspanningen van het Vlaams Instituut voor de Architectuur, dat nu al 20 jaar aan de weg timmert. Vlaanderen kent de voorbije jaren ook een echte hoogconjunctuur in de architectuur, net zoals dat in Franstalig België het geval is voor de filmsector.”

Architectuurcultuur

Borret ziet dan ook verschillende architectuurculturen bij de twee taalgemeenschappen. “Architectuur zit in Franstalig België nog erg verweven met immobiliënontwikkeling. Dat zie je ook in de pers. Als een Nederlandstalig journalist me opbelt over een nieuw project, vraagt hij eerst naar de architect. Franstalige collega’s willen als eerste weten hoeveel de prijs per vierkante meter bedraagt.”

Dat kwaliteit niet altijd voorop staat, blijkt uit een ander voorbeeld dat Borret gebruikte. “Een Franstalige kandidaat-architect deed schriftelijk uit de doeken waarom hij de beste keuze zou zijn. Het kwam hierop neer: ‘1. Ik ben een groot bureau. 2. Ik ken meneer X, een hoge verantwoordelijke bij de administratie goed. 3. Ik sta dicht bij meneer Y in de politiek.’

“Dat systeem heb ik willen doorbreken, maar dat heeft wellicht tot gevolg dat sommige bureaus die op die manier werkten nu minder opdrachten krijgen”, aldus Borret.

Openbare jury's

De bouwmeester kondigde ook aan dat hij opnieuw met infosessies wil starten om de manier van werken bij de architectuurwedstrijden toe te lichten. Hij gaf ook aan voorstander te zijn van nog meer openheid waarbij jury’s zelfs openbaar zouden kunnen toegankelijk zijn voor het publiek.

Niet alle parlementsleden bleken na afloop van de sessie in het parlement overtuigd. “Een stad moet je samen met zijn actoren bouwen,” vond Marie Nagy (Défi). “Het kan toch niet dat we zoveel architectuurrichtingen hebben, maar dat wie er afstudeert vervolgens geen kans krijgt om deze stad mee vorm te geven. De cijfers tonen dat er wel degelijk een probleem is.”