Vier nieuwe torens aan Noordstation: openbaar onderzoek gaat van start

Promotoren willen ter vervanging van het grotendeels gesloopte CCN-gebouw aan het Noordstation vier torens neerzetten. Het openbaar onderzoek ging deze maandag van start. Enkele stadsbewegingen noemen het plan "een gemiste kans."

Vastgoedontwikkelaars Atenor en AG Real Estate willen het Communicatiecentrum Noord (CCN), dat momenteel gesloopt wordt, vervangen door vier torens. De hoogste zal dertig verdiepingen tellen. Twee torens zijn bedoeld voor woningen, 509 in het totaal, wat neerkomt op een duizendtal bewoners. In de twee andere torens komt 92.000m2 aan kantoren. Beneden wordt winkelruimte gemaakt en is er plaats voor publieke voorzieningen. Ondergronds komen er net geen 700 parkeerplaatsen.

Ook het Noordplein wordt aangepakt en tussen de torens wordt extra openbare ruimte gecreëerd. Zo komt er een nieuwe square aan het Simon Bolivarplein. Voorts wordt de busterminal heraangelegd. De plannen moeten de grauwgrijze wijk levendiger maken.

Manhattanplan

Het eerste deel van het CCN werd in de jaren zeventig neergezet als uitbreiding van het Noordstation. Het kaderde in het Manhattanplan, dat erin bestond om van de Noordwijk, ooit een volksbuurt, een kantoorwijk te maken. In de jaren negentig zette het Brussels gewest er nog flink wat verdiepingen bovenop om zo kantoorruimte te creëren voor zijn ambtenaren.

De sokkel van het gebouw deed dienst als toegangsweg - met winkels - naar de trein. Beneden en ondergronds waren en zijn nog steeds de haltes voor de bussen van De Lijn en de MIVB en ook het premetro-station. Straks moet ook metro 3 er passeren.

Vijf jaar geleden verkocht het gewest het gebouw voor zestig miljoen aan vastgoedontwikkelaars Atenor, AG Real Estate en Axa. Ondertussen hebben de twee eerst genoemden alle aandelen in handen. Hun opdracht was om er een gemengde buurt van te maken met behalve woningen ook winkels en woningen.

De promotoren kregen midden 2022 een stedenbouwkundige vergunning voor de afbraak van het CCN en het inrichten, op de sokkel, van een tijdelijk buurtproject met skatepark, sportterreintjes en een zomerbar. De sloop van het CCN, die vorig jaar begon, is ondertussen al flink gevorderd. Het maakt dat het Noordstation, een mooi, jarenvijftiggebouw dat altijd verstopt lag achter het CCN, weer zichtbaar is.

Meer woningen

Midden 2022 vroegen de promotoren ook de vergunning aan voor het definitieve project, waarover nu dus een openbaar onderzoek loopt. Bureau Stratec voerde ondertussen de vereiste effectenstudie uit. Het studiebureau vindt dat er te weinig plaats is ingeruimd voor de busterminal en vraagt om ook het Solvayplein, aan de noordkant van het station, mee op te nemen in de heraanleg. Ook moet het aantal woningen naar omhoog en moet nagegaan worden of er sociale woningen kunnen komen.

Globaal genomen is het oordeel overwegend positief. Het studiebureau vindt het project een duidelijke verbetering ten opzichte van het vroegere, massieve CCN-gebouw en de sombere busterminal beneden. Het plan maakt de wijk denser, maar op een plek met veel openbaar vervoer kan dat. De sociale controle zal groter zijn en daardoor ook de veiligheid, is de inschatting.

Positief ook, aldus de studie, is dat de westgevel van het Noordstation in de toekomst zichtbaar blijft. Het bureau vindt de hoge torens passen in de Brusselse skyline, maar erkent dat de flatgebouwen hun schaduw zullen werpen op de omgeving.

Enkele Brusselse stadsverenigingen staan juist zeer sceptisch tegenover de plannen. “Het is een gemiste kans. Wij zijn niet tegen torens en ook niet tegen het plan om er een mixed wijk van te maken, maar mixed voor wie?”, stelt Raf Pauly, coördinator van Bral. “Het ziet er niet naar uit dat de woningen bedoeld zijn voor de mensen uit de wijk die hard op zoek zijn naar een gerenoveerde woning, terwijl de noden heel hoog zijn in deze buurt.”

Openbaar onderzoek tijdens vakantie

Pauly betreurt ook dat het openbaar onderzoek, dat slechts loopt tot 17 september, tijdens de vakantie van start ging. “Typisch.”

Samen met Inter-Environnement Bruxelles (IEB), Arau en enkele buurtbewoners ging Bral eerder al in beroep bij de Raad van State tegen de aanpassing van het Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) dat van toepassing is op de site. Omdat het project niet paste binnen de bestaande stedenbouwkundige voorschriften wijzigde de gemeente Schaarbeek vorig jaar immers het BBP Westwijk van het Noordstation.

“Wij vonden dat niet kunnen, dit project komt vooral ten goede van de vastgoedontwikkelaars, niet van de bewoners,” zegt Martin Rosenfeld van IEB. “Het is nu al een buurt met heel veel torens. Met nog vier torens erbij, waarvan de helft voor kantoren, wordt het echt problematisch.” Rosenfeld verwijst ook naar de mobiliteitsproblemen. “De busterminal functioneert niet naar behoren en er zijn problemen met de aanleg van de metro. Los eerst die problemen op voor je privépromotoren hun ding laat doen.”