Coördinatie aanpak Zuidstation is weer terug bij Gewest: 'Politiecommissariaat komt er'

De onveiligheid in en rond het Zuidstation bereikte afgelopen zomer een hoogtepunt, waarna de federale en Brusselse regering het Nationaal Crisiscentrum inschakelden. Maandelijks bracht die alle diensten samen die betrokken zijn bij de veiligheid en opvangcapaciteit in het Zuidstation. Intussen nam het Brusselse gewest die coördinerende rol over via safe.brussels. Hoe ver staat het nu met de aangekondigde maatregelen? Een overzicht.

In september vorig jaar stelde premier Alexander De Croo (Open VLD) een actieplan voor dat de situatie in en rond het Zuidstation moest verbeteren. De federale en Brusselse regering, de gemeenten Sint-Gillis en Anderlecht en de NMBS beslisten dat er onder meer een eigen politiecommissariaat, meer patrouilles en een alcoholverbod moest komen.

“Het actieplan was gebaseerd op drie assen: de strijd tegen criminaliteit en illegaliteit, het beheer van de netheid en de socio-sanitaire problemen, en de verbetering van de infrastructuur,” recapituleert Nick Gyselinck, woordvoerder van Binnenlandminister Annelies Verlinden (CD&V).

“Elke as werd geleid door belangrijke actoren, waaronder de federale politie en de politiezone Zuid voor criminaliteit, het Brussels Gewest en safe.brussels voor netheid, en de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de geschikte infrastructuur (versta: de NMBS).”

Een aanpak die vruchten afwierp, volgens politiezone Brussel Zuid en burgemeester van Sint-Gillis Jean Spinette (PS). “Dankzij de tussenkomst van het federale niveau in en rond het Zuidstation hadden we meer middelen ter beschikking voor de uitvoering van het Zomerplan.”, zei Spinette in oktober vorig jaar. “En ook vandaag laat die samenwerking toe om overlast in andere wijken, zoals rond de Hallepoort, aan te pakken,” zegt Spinette.

Safe.brussels neemt over van Crisiscentrum

Van bij aanvang was evenwel duidelijk dat de coördinatieopdracht van het Nationale Crisiscentrum tijdelijk was. De gecoördineerde aanpak zou tot het voorjaar in handen blijven van het federale niveau, maar half december droeg het die coördinerende taak over naar het Brusselse gewest. Safe.brussels zet sindsdien de opvolging verder voor alle assen van het actieplan.

“We zijn een facilitator,” laat Christophe Dubois, woordvoerder van safe.brussels, weten. “De betrokken gemeentelijke, gewestelijke en federale actoren blijven evenwel verantwoordelijk voor het al dan niet uitvoeren van de langetermijnacties die werden vastgelegd in het nationaal actieplan.”

Politiecommissariaat

Zo is de coördinatie van de politionele acties in handen van politiezone Zuid, dat daarvoor samenwerkt met de federale politie en eerstdaags de resultaten van haar aanpak communiceert. Het aangekondigde politiecommissariaat in het station laat nog steeds op zich wachten. Nochtans zijn de nodige middelen daarvoor vrijgemaakt, weet Gyselinck.

Tot op vandaag lopen erover onderhandelingen tussen de Federale Politie en de NMBS. “Er moeten nog een aantal technische zaken besproken worden,” laat Gyselinck weten. “Concreet worden momenteel de noden bekeken op vlak van onthaal, IT-infrastructuur, zichtbaarheid, beveiliging, ...”

Aangepaste verlichting

De NMBS is dan ook verantwoordelijk voor alle infrastructurele vraagstukken binnenin station Brussel-Zuid.

Het parkeerbeleid voor bussen en fietsers wordt verder uitgewerkt onder leiding van Brussel Mobiliteit, laat NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman weten. Wel al vernieuwd zijn de Wifi-hotspots en de verlichting in het station. “Dat laatste is bijvoorbeeld zo in de overdekte straat, waar ook de trams stoppen. Ook aan een aantal in- en uitgangen is er al bijkomende verlichting geplaatst,” aldus NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman. (Lees verder onder de afbeelding)

“De komende weken volgen nog een wachtzaal en een wachtruimte voor de reizigers die een internationale trein nemen. Daarnaast wordt de goede werking van de bestaande en nieuwe verlichting extra goed gecontroleerd, zodat deze indien nodig meteen kan worden hersteld.”

Ook aan de netheid in het stationsgebouw werd gewerkt. “Sinds het najaar van 2023 wordt er elke dag regelmatiger schoongemaakt. Daarnaast hebben we een aantal in- en uitgangen wat aangekleed, om deze aangenamer te maken voor de reizigers en zo het veiligheidsgevoel te vergroten.”

Netheid in stationsbuurt

De netheid en zogenaamde socio-sanitaire problemen buiten het station, maar in de stationsbuurt, worden gemonitord door safe.brussels.

Net Brussel zet sowieso al veertig werknemers in die 7 dagen op 7 de straten proper houden. In het kader van het actieplan voor Brussel Zuid kwamen daar vijftien extra medewerkers bij. Op gezette tijdstippen (twee tot drie keer per maand vanaf augustus) voerde Net Brussel netheidsacties uit. (Lees verder onder de afbeelding)

Daarbij poetste het niet alleen de straten rondom het station, maar pakte het ook sluikstorten aan. Verder hield het gerichte acties in de tunnel van de Veeartsenstraat. “Die plek dient als onderkomen voor kwetsbare mensen die op straat leven,” laat Net Brussel weten. “Het is niet evident om daar tussen te komen.”

Net Brussel benadrukt dat het om veiligheidsredenen niet altijd kan ingrijpen op plaatsen waar dakloze mensen verblijven. “Bovendien zien we in het algemeen steeds meer vuilnis op straat en ondervinden onze teams meer en meer agressie. De psychologische impact daarvan op onze teams valt niet te onderschatten,” wil men bij Net Brussel daarover nog kwijt.

Centrum voor niet-begeleide minderjarige vluchtelingen

En dan is er nog het probleem van de niet-begeleide minderjarige vluchtelingen waarvoor een nieuw centrum werd aangekondigd in september vorig jaar. “De gemeente Anderlecht bevestigt dat dat centrum in de lente van 2024 de deuren zal openen,” zegt woordvoerder van safe.brussels Dubois. “Aangezien het over een centrum voor minderjarigen gaat, wordt niet gecommuniceerd over de precieze locatie. We bevestigen wel dat het zich in de buurt van Brussel Zuid zal bevinden.”

Het centrum zal worden uitgebaat door Samusocial en plaats bieden aan 10 niet-begeleide minderjarige jongeren. Zij krijgen multidisciplinaire ondersteuning, daarbij moet gedacht worden aan werken rond trauma’s ten gevolge van migratie, wonen op straat, het verlies van de kindertijd, hulp bieden in geval van problematisch druggebruik, een familiaal kader bieden, kinderen de gelegenheid geven kind te zijn en in een veilige omgeving samen nadenken over hun toekomst.

Drugsverslaafden

Voor de begeleiding van drugsverslaafden verwijst Iriscare naar de bestaande initiatieven van het Brusselse gewest. Zo gaan medewerkers van SubLINK in metrostations op zoek naar mensen met een drugsverslaving om hen te begeleiden en door te verwijzen. Dat kan naar het crisiscentrum van Transit vzw, waar ze psychosociale ondersteuning kunnen krijgen, of gebruikersruimte GATE. Daar kunnen drugsgebruikers onder andere op een veilige en gecontroleerde manier hun eigen drugs gebruiken.

Een tweede gebruikersruimte is momenteel gepland voor medio 2024, met een bijhorende crisisopvang voor korte duur (max. 48 uur) in het najaar.