Gebruik van explosieven neemt toe in strijd om Brussels drugsterritorium, zegt rapport

Wat Brusselaars al langer aanvoelden, wordt nu bevestigd in een rapport van het Vlaams Vredesinstituut: het drugsgeweld neemt zowel in frequentie als in intensiteit toe. Met een stijging van het aantal schietpartijen en meer overtredingen rond illegale drugshandel en -bezit lijkt Brussel Antwerpen van de troon te stoten als de weinig benijdenswaardige titelhouder van drugsstad van België. En de Matongéwijk speelt daarin een grote rol in.

Brussel groeide de laatste jaren uit tot een belangrijke locatie voor de handel en de consumptie van illegale drugs. Dat blijkt uit een rapport van het Vlaamse Vredesinstituut, dat eerder deze week werd voorgesteld.

Zo registreerde het Gewest in 2023 de hoogste cijfers in België wat betreft de handel in illegale drugs, met 160 inbreuken per 100.000 inwoners. In de volledige provincie Antwerpen werden 95 inbreuken per 100.000 inwoners geregistreerd. Ook op het gebied van bezit scoort de hoofdstad hoog.

Escalerend geweld

Tweede vaststelling: met het escalerende geweld neemt ook het aantal schietpartijen toe. Maar waar in Antwerpen vaak panden en voertuigen worden beschoten, zijn in Brussel vrijwel alle schietpartijen gericht op personen. De meeste incidenten vonden plaats op openbare plekken, wat het veiligheidsgevoel sterk beïnvloedt.

Naast schietpartijen wordt ook het gebruik van explosieven steeds gangbaarder. In 2023 vonden in Brussel 13 incidenten plaats met granaten of vuurwerkbommen, voornamelijk bedoeld als intimidatiemiddel.

Volgens het Vredesinstituut is er ook sprake van een toenemende professionalisering van drugsgeweld, waarbij drugsgeweld steeds vaker uitbesteed wordt aan geweldplegers van buiten de organisatie. Het instituut spreekt daarom van "crime as a service".

Zo worden vaker minderjarigen ingeschakeld om geweld te plegen. "Jongeren worden gelokt met de belofte van een aanzienlijke som geld om een "klein klusje" uit te voeren, maar dat kan variëren "van het op de uitkijk staan tijdens een straatdeal tot het beschieten van of explosieven plaatsen voor een woning", leest het rapport.

Daarnaast worden ook vaak mensen uit precaire situaties, mensen met weinig geld of aanzien in de samenleving, geronseld. Volgens het rapport worden jonge asielzoekers aangeworven omdat dit voor hen vaak ook de enige manier is om in het eigen levensonderhoud en dat van hun familie te voorzien.

Bendegeweld in Matongé

Uit het rapport blijkt verder dat de Matongéwijk in Elsene een centraal strijdtoneel is geworden voor rivaliserende drugsbendes, zoals de Black Wolves en Black Démolition. Daarbij heeft de komst van een nieuwe speler, de Versailles-bende, de spanningen in de wijk verder doen escaleren.

Hoewel in Matongé vroeger voornamelijk cannabis werd verhandeld, is het aanbod van illegale middelen de voorbije jaren aanzienlijk uitgebreid als gevolg van een gediversifieerd klantenbestand dat zowel dakloze verslaafden, lokale jongeren, als hooggeplaatste werknemers van de Europese Commissie omvat. "Een erg gegeerde plek onder drugsbendes, dus, om een bloeiende handel op te zetten", aldus het rapport.

In de wijk heeft iedere bende een duidelijk afgebakend territorium om zijn waar aan te bieden. De Black Démolition-bende bevoorraadt het cliënteel in de Francartstraat en de Edinburgstraat, terwijl de Black Wolves de galerij langs de Elsensesteenweg voor hun rekening nemen.

Dat evenwicht werd echter verstoord toen een van de leiders van de Black Wolves, een drugsbende uit Laken, de Versailles-bende, inschakelde om zijn vuile werk op te knappen. De aanwezigheid van deze bende wordt echter niet getolereerd in de buurt.

Dit ontketende bijgevolg een erg gewelddadige territoriumstrijd, met confrontaties zoals de steekpartij in juni 2022 en een schietpartij op de Gulden Vlieslaan in december 2023. De schutter van die laatste schietpartij zou ingehuurd zijn om een rivaliserend bendelid, dat samenwerkt met de Versailles-bende, uit te schakelen. De man werd vier keer geraakt, maar ook vier onschuldige voorbijgangers raakten gewond tijdens de schietpartij.