Mist rond Molenbeekse organisatie van El Kaouakibi blijft

Niet alleen over de geldstromen van en naar de Antwerpse organisaties van Sihame El Kaouakibi is er vandaag nog veel onduidelijkheid. Ook wat er precies met de honderdduizenden euro's subsidies voor haar Brusselse vzw We Love BXL gebeurd is, blijft een mysterie. Niemand lijkt overigens banden te hebben met de Molenbeekse vzw of het bestuur. “Met de crisis hebben we El Kaouakibi niet meer gehoord,” klinkt het binnen de organisatie.

"We love wat? Neen, dat zegt me niets," zegt een jongeman voor de Brussels Event Brewery, de vroegere Belle Vue-brouwerij in Molenbeek. In dit complex is de jeugdorganisatie We Love BXL gehuisvest, net als verschillende andere organisaties, zoals het OCMW van Molenbeek. Een deurbel of postbus van We Love BXL, dat zien we nergens.

Het is nochtans op dit adres, op deze naam, dat een renovatieklusje van 3.630 euro in een van de Antwerpse privéwoningen van oprichter en voorzitter Sihame El Kaouakibi gefactureerd werd. Het is maar een van de vele verdachte geldstromen die nu onderzocht worden door het gerecht en de subsidiërende overheden.

Molenbeek

We Love BXL werd in juli 2017 opgericht in Antwerpen door Sihame El Kaouakibi en Erika Nguyen. El Kaouakibi vond daarvoor steun bij toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA). Ze hadden elkaar eerder dat jaar leren kennen op een ondernemers­conferentie in Parijs. Haar Antwerpse jongerenorganisatie Let's Go Urban bestond toen al enkele jaren en was intussen uitgegroeid tot een relatief grote organisatie.

“Toen ze over haar werk vertelde, wist ik meteen: dit hebben we ook in Brussel nodig,” zei Jambon daarover. En dus werd er luidop gedroomd over een Brusselse variant van Let's Go Urban. Na de aanslagen in Brussel en Zaventem moest die Brusselse versie een rol spelen in de strijd tegen radicalisering, in het kader van het Kanaalplan. Aanvankelijk beloofde Jambon een opstart­subsidie van 100.000 euro, als de gemeente Molenbeek mee in het verhaal zou stappen.

“Vanuit het college hadden wij onze bedenkingen. Wat met de andere bestaande projecten in Molenbeek?” zegt toenmalig Molenbeeks schepen Annalisa Gadaleta (Groen) over die periode.

“Omdat we toen geen akkoord konden bereiken, werd beslist om het project te realiseren zonder ons,” aldus Françoise Schepmans (MR), die toen burgemeester was en vandaag eerste schepen. Tijdens de zomervakantie van 2018 beslist Jambon om niet 100.000 euro, maar 200.000 euro uit de federale subsidiepot toe te kennen aan de organisatie van El Kaouakibi en Nguyen. Zij verhuizen de maatschappelijke zetel enkele weken later naar het pand in Molenbeek.

Urban youth

Niet alleen binnen de Molenbeekse meerderheid en minderheid van toen was er kritiek bij het begin van de oprichting van We Love BXL. Ook het Molenbeekse middenveld was argwanend, omdat een niet-Brusselse organisatie zonder ervaring of aantoonbare knowhow op het terrein rond deradicalisering uit het niets gelanceerd werd met veel financiële steun van de overheid. Dat We Love BXL geen of amper toenadering zocht met gelijkaardige, gevestigde organisaties die uiteindelijk in dezelfde publieksvijvers vissen, voedde het idee dat de vzw een lege doos is die maar weinig waarmaakt voor de subsidies die ze gekregen heeft.

“Hebt u onze Instagram-account al gezien? Daar staat heel veel over wat we doen,” vertelt een medewerker van We Love BXL die anoniem wil blijven. “Ik ben ook maar een medewerker die niet geassocieerd wil worden met deze mediarel.” Op de website van We Love BXL zien we een rijkgevulde agenda met dagelijks activiteiten, op Instagram aankondigingen van allerlei workshops: van hiphopdans tot conversatietafels – in samenwerking met het Huis van het Nederlands – tot de anatomie van het vrouwenlichaam.

Sinds het begin van de tweede lockdown in het najaar van 2020 vinden alle evenementen online plaats. “Zelfs de dansworkshops, wat niet evident is. We doen nog heel veel, ondanks corona. Van maandag tot vrijdag hebben we dagelijks een activiteit. We zijn er voor de Brusselse jongeren, maar krijgen ook jongeren uit Leuven, Bergen, Antwerpen en Luik over de vloer. We zijn er voor de urban youth,” gaat de anonieme werknemer van We Love BXL verder.Activiteiten- of jaarverslagen van de vzw vinden we nergens terug.

Hoeveel jongeren We Love BXL precies bereikt, is niet duidelijk, al zou 2020 “een recordjaar” geweest zijn. “Vorig jaar hebben we drie en een halve maand stilgelegen door de eerste lockdown. Midden juni zijn we opnieuw in gang geschoten en we hebben een prachtig zomerprogramma gehad. Tussen augustus en december – de activiteiten waren toen vooral online – hebben we 1.600 deelnemers geteld.”

Vier E's

“Wij organiseren fun activities als dans, slam en graffiti. Zo komen jongeren met ons in contact. Zodra wij er een goede band mee hebben – ze vertrouwen ons – kunnen we overschakelen naar ons ander aanbod, wat eigenlijk de kern is van onze organisatie: workshops rond empowerment, entrepreneurship, educatie en de professionele carrière.” De vier E's dus – empowerment, entrepreneurship, educatie en employment – van chief believer El Kaouakibi en haar Antwerpse organisatie Let's Go Urban.

Daar, in Antwerpen, ging de bal in februari aan het rollen nadat enkele bestuursleden duidelijkheid hadden gevraagd over de boekhouding. Die kwam er niet. Via de ondernemingsrechtbank van Antwerpen werd een voorlopig bewindvoerster aangesteld die duidelijkheid moest scheppen over de geldstromen van en naar Let's Go Urban. Het voorlopige rapport werd eind maart voorgesteld aan de Antwerpse ondernemingsrechtbank, die zich pas op 20 april uitspreekt.

Dat de boekhouding van de jongerenorganisatie chaotisch en onvolledig is, was eerder al gebleken, net als de vervlechting tussen Let's Go Urban en andere organisaties van El Kaouakibi. Volgens de voorlopige bewindvoerster heeft El Kaouakibi bewust 450.000 euro doorgesluisd naar haar eigen vennootschappen en zouden verschillende facturen vervalst geweest zijn. “Het versterkt mijn vermoeden dat zeker de laatste jaren het financiële geldgewin voor mevrouw El Kaouakibi en de met haar verbonden vennootschappen voorop stond,” klinkt een deel van de conclusie.

Onduidelijkheid over financiën en bestuur

De verontrustende signalen uit Antwerpen doen dan ook veel vragen rijzen over We Love BXL. Werden de subsidies gebruikt waarvoor ze bestemd waren? Behalve de 200.000 euro via de federale overheid, heeft de Brusselse organisatie van El Kaouakibi ook heel wat geld uit Vlaanderen gekregen. Onder vorig minister van Brussel Sven Gatz (Open VLD) kon We Love BXL aanspraak maken op de impulssubsidie via het Brusselfonds: 80.000 euro in 2019 en nog eens 80.000 euro het jaar daarop.

De vzw kan dezelfde subsidie ook voor 2021 aanvragen, maar heeft dat nog niet gedaan. Daarnaast heeft ze dit jaar ruim 60.000 euro gekregen als steunmaatregel in het kader van de coronacrisis en heeft ze ook een projectsubsidie via de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) ontvangen in het kader van de staycation-projecten voor de zomer.

“Ik heb daar geen inzage in. De financiën worden geregeld door het bestuur,” vertelt de anonieme werknemer. En wie in dat bestuur zit? “Naar mijn weten zijn dat Sihame en Erika.” Of El Kaouakibi nog nauw betrokken is, kan de werknemer bijvoorbeeld niet zeggen. “Want ik ben niet de contactpersoon van Sihame. Ik heb geen contact met het bestuur, ik ben gewoon een werknemer en maak deel uit van het operationele team. Dat bestaat uit een team van twee – vroeger drie – mensen.”

“Wij werken als volgt: jongeren kunnen naar ons komen met een vraag of wens voor een bepaald type workshops of ondersteuning. Wij proberen dan een coach te vinden en stellen een plan op dat we doorsturen naar het bestuur, dat de beslissingen neemt.” Hoe het contact dan tussen 'het operationele team' en het bestuur verloopt? “Dat hangt ervan af. Met de crisis horen we ze niet en houden wij ons gewoon bezig met de dagelijkse activiteiten voor de jongeren. Daarvoor verliep de communicatie met het bestuur per mail en telefoon, en dat verliep goed.”

Onderzoek

Voor vragen over financiële zaken moeten we bij het bestuur zijn, dat onbereikbaar blijkt. Dat privézaken gefactureerd werden op We Love BXL kan tot nu toe niet weerlegd worden. De gelekte factuur van 3.630 euro is overigens de reden waarom huidig minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) een onderzoek naar de subsidie van 200.000 euro heeft gevraagd. Bij de oorspronkelijke rapportering van die subsidie waren geen onregelmatigheden aan het licht gekomen, maar of de controles voldoende zijn, blijft een vraag.

Ook de rapportering voor de eerste schijf van 80.000 euro via het Brusselfonds in 2019 was in orde, aldus Gatz' opvolger in de Vlaamse regering Benjamin Dalle (CD&V). De rapportering voor de tweede schijf in 2020 moet nog gebeuren. De administratie heeft We Love BXL nu wel gevraagd om dat vervroegd te doen, al is daar officieel nog tijd voor tot eind juni. Er lopen nog verschillende onderzoeken naar de geldstromen rond El Kaouakibi's organisaties, onder meer een gerechtelijk onderzoek, al is het Brusselse parket daar voorlopig niet bij betrokken.

En nu? Exit Open VLD

Begin april startte Open VLD de procedure op om El Kaouakibi uit de partij te zetten. Donderdag kondigde het Vlaams Parlementslid aan “de eer aan zichzelf te houden”. Ze is geen lid meer van de Vlaamse liberale partij, maar zal wel nog als onafhankelijke in het Vlaams halfrond zitting hebben.

De Antwerpse stapt ook uit het bestuur van Let's Go Urban. Of ze dat ook van plan is bij de Brusselse versie van de jongerenorganisatie, is nog niet duidelijk. “Het is belangrijk dat dit project kan doorgaan, onafhankelijk,” schrijft El Kaouakibi op Instagram over haar beslissing over haar rol binnen Let's Go Urban.

“In het belang van het onderzoek en mijn eigen situatie kan en mag ik niet op elke beschuldiging reageren,” aldus El Kaouakibi nog. “Ik zal me dan ook zolang het nodig is van elke commentaar onthouden.”