'Voor vzw Gial kan schandaal uitdraaien op financiële kater'

De verontwaardiging over deze nieuwe affaire in Brussel-Stad is groot, temeer daar het niet de eerste keer is dat Gial in opspraak komt. In 2006 moesten de toenmalige directeur en secretaris-generaal vertrekken wegens fraude en wanbeheer. Ze hadden een nv opgericht om de informaticatoepassingen van Gial te commercialiseren en op die manier een enorm deficit veroorzaakt bij de vzw.
Eind 2016 was het opnieuw raak. Toen werd Yves Vander Auwera, die amper een jaar in dienst was als directeur-generaal, samen met twee medewerkers de laan uitgestuurd na een open brief van het personeel met daarin beschuldigingen over snoepreisjes.

Audit

Het is na dat incident dat de raad van bestuur in mei 2017 - de Samusocial-affaire was net losgebarsten - opdracht gaf voor een nieuwe audit door een advocatenkantoor. In oktober bleek dat de juristen vraagtekens plaatsten bij het contract met Leroy. Twee maanden later, in december, werd het contract voorzichtigheidshalve verbroken.

Voor de oppositie van Brussel-Stad is de nieuwe zaak het zoveelste bewijs van het wanbeleid door het PS-bestuur. “Het gaat hier over een praktijk die schepen na schepen in stand werd gehouden,” meent Bart Dhondt (Groen). Johan Van den Driessche (N-VA) vroeg intussen het ontslag van schepen Lalieux, die het laatste consultancycontract ondertekende. Hij kreeg al steun van zijn federale minister Johan Van Overtveldt, die de fiscus gevraagd heeft Gial door te lichten. En Bianca Debaets (CD&V), behalve gemeenteraadslid ook Brussels staatssecretaris voor Informaticabeleid, laakt vooral het feit dat Brussel-Stad vasthoudt aan een eigen informaticadienst met 130 man, terwijl er al jarenlang een gewestelijke informaticadienst bestaat, het CIBG.

De twee geviseerde PS-schepenen, Karine Lalieux en Mohamed Ouriaghli stuurden na het weekend een persbericht uit waarin ze zichzelf verdedigen: de audit wordt selectief gelezen en politiek misbruikt. Ook beweert Lalieux dat ze juridisch advies vroeg voor ze het contract tekende. Ten slotte zeggen de twee dat de betaalde vergoedingen marktconform zijn.

Gangbare prijzen

“Dat laatste klopt,” zegt professor fiscaal recht Michel Maus. “Het zijn gangbare prijzen voor IT-consultancy.” Maar over de hele betalingsconstructie heeft Maus zijn bedenkingen. “Een zelfstandige met slechts één klant is een schijnzelfstandige en die schijnzelfstandigheid leidt ertoe dat de overheid inkomsten misloopt.” Op fiscaal vlak maakt het volgens Maus niet zoveel uit omdat een zelfstandige evenveel belastingen betaalt. Alleen krijgt de fiscus zijn centen later omdat er geen bedrijfsvoorheffing is.

Maar de sociale zekerheid is een ander verhaal. “Door iemand als consultant te vergoeden worden er minder sociale bijdragen betaald. De consultant houdt hierdoor netto meer over, maar de vzw loopt een flink risico. Als de rechtbank oordeelt dat het om schijnzelfstandigheid gaat, zal de socialezekerheidsdienst de vzw aanpakken. Die zal met terugwerkende kracht sociale bijdragen moeten betalen, wat kan uitdraaien op een zware financiële aderlating. Dat was indertijd het geval bij Club Brugge dat trainer Georges Leekens als zelfstandige had betaald.”

De kwestie roept bij Maus bovendien ethische vragen op. “Dit is toch een vzw die afhangt van de overheid. Moet die meewerken aan een scenario waarbij er minder socialezekerheidsbijdragen in de staatskas terechtkomen?”