Brussels parlement debatteert over stemrecht voor buitenlanders

Bij Brusselse politici groeit de consensus over stemrecht voor EU-onderdanen bij de gewestverkiezingen. Daarnaast gaan stemmen op om ook Brusselaars met een niet-Europese nationaliteit en zelfs studenten hier te laten stemmen. De kwestie staat maandagmiddag op de agenda van het Brusselse parlement, maar moet federaal beslecht worden.

De vaststelling is ondertussen al enkele jaren oud: de Brusselse democratie is steeds minder representatief. Naast een aanzienlijke groep niet-stemmers en mensen die blanco of ongeldig stemmen, is er ook een groeiende groep Brusselaars die niet mogen stemmen voor het Brussels parlement.

Het gaat dan in eerste instantie om inwoners die afkomstig zijn uit de Europese Unie. Terwijl de totale bevolking tussen 2000 en 2018 groeide met bijna een kwart tot 1,2 miljoen, groeide de groep EU-burgers met maar liefst 90 procent tot 276.000.

Daarmee is die groep goed voor 23 procent van de bevolking. Het aandeel van de inwoners met niet-Europese nationaliteit daalde lichtjes tot net onder 12 procent, zo blijkt uit cijfers van het Brussels statistiekbureau Bisa.

In totaal is een derde van de Brusselaars uitgesloten van het democratisch proces. De kwestie is het voorbije jaar op de kaart gezet door 1Bru1Vote en staat maandag op de agenda van het Brussels parlement. In de commissie Financiën worden maar liefst vijf resolutievoorstellen besproken, ingediend voor verschillende partijen uit meerderheid en oppositie.

Twee snelheden

Alle voorstellen pleiten voor een uitbreiding van het stemrecht naar EU-onderdanen. Daar bestaat dus een grote consensus over. “Door hen stemrecht te ontzeggen, hanteren we een dubbel discours”, zegt Olivier de Clippele (MR), die zijn resolutievoorstel al in 2010 indiende. “Aan de ene kant verwelkomen we het statuut van Europese hoofdstad en de economische activiteit die daarbij hoort, maar anderzijds ontzeggen we deze burgers de mogelijkheid deel te nemen aan het bestuur van het gewest. Brussel is een micro-laboratorium van het Europees project. Het zou jammer zijn om tot een gewest met twee snelheden te komen, met het Brussel van Schuman aan de ene kant en de rest van de stad aan de andere.”

Daarnaast dienden PS, Ecolo-Groen en Défi ondertussen ook resolutievoorstellen in. Zij willen het stemrecht ook graag uitbreiden naar niet-Europeanen, al dan niet met bijkomende voorwaarden zoals bijvoorbeeld minstens vijf jaar in Brussel wonen. SP.A toonde zich eerder al voorstander van dergelijke uitbreiding. Bert Anciaux legde daarvoor eerder een wetsvoorstel neer in de Senaat.

Keuze voor studenten

Tot slot is er ook een resolutievoorstel van CD&V en Open VLD. Zij willen geen stemrecht voor niet-Europeanen, maar wel voor studenten. Brussel telt ongeveer 90.000 studenten, waarvan 35.500 ook (deeltijds) in Brussel wonen. “Bij gewestverkiezingen moeten zij terugkeren naar de woonplaats waar ze gedomicilieerd zijn; een plaats waar ze misschien al een tijd niet meer verblijven”, zegt Paul Delva (CD&V). “Met ons voorstel willen we hen de keuze geven om te stemmen waar ze gedomicilieerd zijn of waar ze het grootste deel van hun tijd doorbrengen. Studenten zullen daardoor misschien meer aangemoedigd worden om na hun studies in Brussel te blijven wonen.”

De commissie zal debatteren over de verschillende voorstellen, maar de uitbreiding van het stemrecht is zeker nog niet voor morgen. Het is immers een federale materie. “Theoretisch zou het nog kunnen voor de verkiezingen van mei, maar ik geloof niet in de Kerstman”, aldus nog de Clippele. “Het is echter belangrijk dat we tot een gezamenlijk standpunt komen. Zo kan Brussel een signaal geven met het oog op de vorming van een nieuwe federale regering.”

Ook over de juridische weg is het laatste woord nog niet gezegd. Mogelijk is een grondwetswijziging nodig, of moet een Europees verdrag worden aangepast.