Vincent, de wolf van Etterbeek

Wie Etterbeek zegt, zegt Vincent De Wolf (MR). De liberaal was met zijn 33 jaar de jongste Brusselse burgemeester ooit toen hij in 1992 de FDF’er Léon Defosset opvolgde. Na 26 jaar is hij nog niet klaar om de fakkel door te geven: “Tijd voor een frisse wind? Ik ken de gemeente goed en weet wat goed bestuur is.”

Na de verkiezingen van 2006 had De Wolf met zijn Lijst van de Burgemeester (LB) de absolute meerderheid in de gemeente.

Die moest hij zes jaar later afgeven toen het toenmalige FDF zich afscheurde van de LB en zich als gevolg van die beslissing naast CDH op de oppositiebanken mocht neervlijen. Sindsdien wordt de gemeente bestuurd door de regenboogcoalitie van de LB (17 zetels), Ecolo-Groen (6 zetels) en PS-SP.A (5 zetels).

Hoewel hij zijn absolute meerderheid kwijt is, heeft De Wolf de touwtjes nog heel stevig in handen. Zo heeft hij een lange lijst van bevoegdheden, met onder meer Onderwijs en Huisvesting, en heeft hij tijdens de gemeenteraden veel weg van een schooldirecteur die altijd het laatste woord wil hebben. Om de gemeenteraadsleden wat meer spreekruimte te geven, wil meerderheidspartij Ecolo-Groen graag de gemeenteraad laten voorzitten door een onafhankelijke voorzitter. “Als wij na oktober opnieuw in de meerderheid zitten, is dat een eis die wij op tafel zullen leggen,” zegt schepen Rik Jellema (Ecolo-Groen).

Een ander heikel punt bij zowel meerderheid als oppositie is dat De Wolf verschillende politieke functies cumuleert. Behalve burgervader is De Wolf namelijk ook fractieleider van MR in het Brussels parlement.

Zijn politieke functies combineert hij met een job als advocaat en docent aan de ULB. Als hij voor de keuze gesteld wordt - en die kans bestaat omdat de bevoegde commissie in het parlement het cumulverbod goedgekeurd heeft - kiest De Wolf voor de sjerp en niet voor het parlementaire pluche. “Ik ben een geboren en getogen Etterbekenaar. Burgemeester zijn is mijn passie,” verklaart hij.

Hoewel er ideologisch gezien grote verschillen tussen de meerderheidspartijen zijn, is er - volgens die partijen - een goede onderlinge verstandhouding en samenwerking. “De meerderheidspartijen geven elkaar de ruimte om hun eigen ding te doen,” zegt schepen Rik Baeten (SP.A),die op de PS-lijst staat.

Toch slaagt De Wolf erin om bepaalde beslissingen erdoor te duwen, hoewel er bij de coalitiepartners tegenstand is. Zo besliste hij naar de Raad van State te stappen tegen de plannen die het gewest had voor de Reyerstunnels, een beslissing die hij overigens later ongedaan maakte, en hield hij de goedkeuring tegen van een motie tegen de federale wet op woonstbetredingen, hoewel in beide gevallen de coalitiepartners het niet met hem eens waren. De Wolf is op het einde van de rit dus toch de baas. “Deze coalitie houdt geen steek, iedereen doet maar wat,” oordeelt oppositielid Damien Gerard (CDH). “Er is een gebrek aan een coherente visie.”

Grote projecten

Deze bewindsperiode hebben enkele grote projecten in Etterbeek eindelijk vaart gekregen. De meest ingrijpende verandering komt er vlak bij De Jacht. Daar bouwt de gemeente een totaal nieuwe wijk, die de naam Jachthof kreeg. Er komt een nieuw administratief centrum dat het gemeentehuis, de politie en het OCMW centraliseert.

Er is ook plaats voor onder meer 250 nieuwe woongelegenheden, een nieuwe Franstalige crèche en 300 ondergrondse parkeerplaatsen. De burgemeester noemt het project "uniek in ons land" en benadrukt dat de burger er optimaal bediend zal worden. Het nieuwe centrum, waarvoor de gemeente 42 miljoen euro neertelt, zal wellicht eind volgend jaar de deuren openen. Lintjes knippen zal dus niet meer voor deze regeerperiode zijn.

Het megaproject wordt niet onverdeeld enthousiast onthaald. Hoewel er volgens sommigen in de gemeente een bedroevend gebrek is aan sociale woningen, komen er in deze buurt geen nieuwe bij. Ook over de architectuur is niet iedereen het eens. “Een totaal gemiste kans,” zeggen kritische stemmen die het nieuwe gemeentehuis al honend “het paleis van koning De Wolf” noemen.

Ook op het Jourdanplein ging de eerste schop eindelijk de grond in. Het plein wordt deels autovrij en er komt meer plaats voor de terrassen. De plannen, volledig gefinancierd door het federaal Brusselsfonds Beliris, lagen al sinds begin jaren 2000 op tafel.

Struikelpunt was het schrappen van parkeerplaatsen, een plan waar de handelaars tegen waren. Zij werden overtuigd door een nieuwe ondergrondse parking in de buurt. Op hetzelfde plein werd de bekendste frituur van het land, frituur Antoine, in een nieuw kleedje gestoken. Voor meer dan 400.000 euro is dat volgens de oppositie wel een erg duur kleedje.

De wijk tussen het Jachtkruispunt, het gemeentehuis, het Jourdanplein en de Mouterijbrug krijgt een facelift. Daarvoor sleepte schepen van Openbare Werken Rik Jellema (Ecolo-Groen) in 2013 een Duurzaam Wijkcontract in de wacht, het eerste van de gemeente.

De eerste plannen werden eind vorig jaar voorgesteld aan het grote publiek. De gemeente investeert het budget van 20 miljoen euro in onder andere een dertigtal nieuwe woningen, de restauratie van het Haphuis en een nieuwe Franstalige crèche met plaats voor 25 kinderen.

Nette straten

Behalve op die grote projecten werd er de afgelopen zes jaar ook ingezet op netheid. “Toen we in 2013 in gesprek gingen met de bewoners, bleek dat een van hun grootste bekommernissen,” herinnert De Wolf zich. Bevoegd schepen Marie-Rose Geuten (Ecolo-Groen)

lanceerde in 2015 een heus netheidsplan. Extra straatvegers werden er niet in dienst genomen, maar er kwam wel een dienst die zich bezighoudt met preventie.

Daarnaast nam de gemeente wel extra mensen in dienst voor de nieuwe cel voor gemeentelijke administratieve sancties, of GAS-boetes. Die sancties hebben volgens de burgemeester vorig jaar 270.000 euro opgeleverd.

Niet alle Etterbekenaren merken veel van de inspanningen, maar volgens De Wolf is het werk rond netheid dan ook “nog niet afgelopen”.

Transparantie

Een ander stokpaardje van dit bestuur is transparantie. Etterbeek werd vorig jaar beloond voor die inspanning. In Brussels Papers, een onderzoek naar hoe transparant de negentien Brusselse gemeenten zijn, was de gemeente immers de beste leerling van de klas. Op de website van de gemeente staat een onlinekadaster met mandaten en nevenmandaten, vergoedingen en onkosten. Daar kwam onlangs ook de asbestinventaris van de gemeentelijke gebouwen bij.

Volgens Défi-fractieleider Christophe Gasia zijn de goede punten voor Etterbeek vooral een verdienste van Défi. “Ik heb telkens weer gehamerd op die transparantie, De Wolf mag mij dankbaar zijn,” klinkt het. Zit deze regenboogcoalitie na oktober voor een derde keer aan het roer? Zijzelf zien dat in ieder geval wel zitten, maar er zijn wel wat obstakels.

Zo trekt OCMW-voorzitter Françoise Bertieaux (LB), bij de vorige verkiezingen goed voor ruim duizend voorkeurstemmen, de deur van de gemeentepolitiek achter zich dicht, wat slecht nieuws betekent voor de lijst van De Wolf.

De schandaalgeur die vanuit Brussel-Stad naar de Franstalige socialisten komt overgewaaid zou bovendien weleens roet in het eten kunnen gooien van de socialisten. In die zin is het niet verrassend dat De Wolf een coalitie met Défi erbij niet op voorhand uitsluit. “Alles is mogelijk.”

Zo goed als onbetwistbaar is wel dat De Wolf zichzelf nog een keer opvolgt. Er lijkt namelijk geen andere kandidaat te zijn die kans maakt. Lijsttrekker voor de groenen Rik Jellema mag niet omdat hij Nederlander is. Rachid Madrane, lijsttrekker voor PS-SP.A is al minister in de Franse Gemeenschapsregering en verkiest die job.

Hoewel zowel Christophe Gasia (Défi) als Damien Gerard (CDH) verklaart bereid te zijn verantwoordelijkheid op te nemen, is het nog maar de vraag of die jonge politici De Wolf, goed voor 3.500 voorkeurstemmen in 2012, van zijn troon kunnen stoten.

Wat de resultaten ook zijn, de uitdagingen voor de komende zes jaar zijn niet min. De gemeente moet dringend werk maken van meer betaalbare en sociale woningen. Ook het netheidsplan verdient opvolging. Ten slotte moet er ook nagedacht worden over de versterking van de sociale cohesie. Die ontbreekt omdat Etterbeek wordt gekenmerkt door een bevolking die snel verandert. Europese expats vestigen zich er vaak tijdelijk en de hoge vastgoedprijzen jagen de jonge gezinnen weg. Wil Etterbeek meer zijn dan een passagegemeente, moet ook daar iets aan gedaan worden.

Nederlandstalig beleid: Frank Van Bockstal en de twee Rikken

Frank Van Bockstal (CD&V) volgde in 2006 de populaire socialist Michiel Vandenbussche op, die dat jaar overleed. Voor de verkiezingen van datzelfde jaar brak Van Bockstal met zijn lijstpartners van CDH en kreeg een plaats op de Lijst van de Burgemeester. Twaalf jaar later is hij nog altijd schepen voor Nederlandstalige Aangelegenheden in Etterbeek.

Van Bockstal is niet de typische ‘negende schepen’ die de gemeente alleen een financieel voordeel oplevert en verder wat lichte bevoegdheden toegewezen krijgt. Naast het Nederlandstalig Cultuurbeleid is hij ook bevoegd voor Begroting, Leefmilieu, Financiën en Stedenbouw. “Met zo’n grote portefeuille is hij zelfs een van de belangrijkste schepenen,” zegt burgemeester Vincent De Wolf (MR).

Van Bockstal is trouwens niet de enige Nederlandstalige schepen. Hij wordt vergezeld door twee Rikken: Rik Baeten (PS-SP.A), bevoegd onder meer voor Sociale Cohesie en Rik Jellema (Ecolo-Groen), bevoegd voor onder meer Openbare Werken en Wegen, en Duurzame Wijkcontracten. Opvallend: in de oppositie zitten er alleen Franstalige politici. Van Bockstal krijgt dus zelden het vuur aan de schenen gelegd over Nederlandstalige Aangelegenheden.

Van Bockstal ziet zichzelf en de gemeente vooral als katalysator van het lokale cultuurbeleid. Doel is om de partners gemeenschapscentrum De Maalbeek, de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek, Brede School Domino en het wijkhuis Chambéry te laten samenwerken en hen te ondersteunen. Zo hielp de gemeente met de ontwikkeling van een aanbod voor jonge kinderen, met onder meer Kokeroo in de bib. Die partners zien in hem een betrokken schepen, die regelmatig zijn gezicht laat zien.

Hoewel er wel wat te doen valt in de Etterbeekse Nederlandstalige cultuurscene, trekt de gemeente weinig de aandacht met die evenementen. “Communicatie is een werkpunt, zeker naar die eigen bevolking,” geeft Van Bockstal toe. Dit jaar lanceert de gemeente een gezamenlijke facebookpagina en komt er ook een gezamenlijk logo om het cultuurbeleid meer zichtbaarheid te geven.

Een gemeentelijke basisschool is er niet, en zal er wellicht niet komen. “Het is niet eenvoudig om een kwalitatieve school op te starten. Daarvoor is de administratieve en financiële drempel te groot,” legt Van Bockstal uit. Een gemeentelijke Nederlandstalige crèche is er eveneens niet, en ook daarvoor liggen er geen plannen op tafel.

Als Van Bockstal na oktober opnieuw bevoegd wordt voor Nederlandstalige Aangelegenheden, zal dat zijn derde keer zijn. De christendemocraat wil graag zijn beleid voortzetten, en de kans dat dat lukt is reëel. Rik Jellema, lijsttrekker voor Ecolo-Groen, wil zich vooral concentreren op de projecten waar hij al mee bezig is, zoals het wijkcontract Jacht-Gray. Rik Baeten houdt er na oktober mee op. Zijn partijgenote, de jonge en nog onbekende socialiste, Myriam Gistelinck is een mogelijke concurrente voor Van Bockstal.

Gistelinck zou graag de gemeente zelf meer initiatief laten nemen en Nederlandstalige speelpleinen op poten zetten of zwemlessen in het Nederlands organiseren in het gemeentelijk zwembad, samen met andere gemeenten.