Artikel 76, de ontsnappings­route voor de geblokkeerde formatie in Brussel

Grondwetspecialist Guillaume Delvaux (UCLouvain) ziet een uitweg om voor CD&V alsnog een soort van halve ministerpost te creëren in de Brusselse regering. Al komt daar veel juridische creativiteit aan te pas.

Het netelige probleem in de moeizame Brusselse regeringsvorming is bekend. Elke Van den Brandt (Groen) probeert aan Vlaamse kant een coalitie met vier partijen (Groen, Vooruit.brussels, Open VLD en CD&V) op de been te krijgen, maar er zijn binnen een Brusselse regering maar drie Nederlandstalige mandaten (minister of staatssecretaris) te verdelen.

Een van de vier beoogde coalitiepartners valt dus uit de boot. Er werd eerder al gesuggereerd om voor de kleinste van de vier, CD&V, een functie als regeringscommissaris te creëren, maar dat leidt bij CD&V-kopstuk Benjamin Dalle tot weinig enthousiasme.

In een ander scenario zou Groen de post van voorzitter van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) afstaan aan CD&V.

Via Vlaamse regering

Guillaume Delvaux, doctorandus constitutioneel recht aan UCLouvain, ziet nog een derde piste, en wel via de Vlaamse regering.

Artikel 76 van de Bijzondere Brusselwet schrijft voor dat de minister voor Brusselse aangelegenheden in de Vlaamse regering - momenteel is dat Dalle - de vergaderingen van het college van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) kan bijwonen, weliswaar slechts met raadgevende stem. Dat GGC-college wordt voorgezeten door de Brusselse minister-president.

De deelname van de Vlaamse 'Brussel-minister' aan het GGC-college is echter "al twintig jaar dode letter", zo klaagde toenmalig Vlaams parlementslid Karl Vanlouwe (N-VA) vorig jaar in het Vlaams Parlement nog aan. De GGC heeft volgens de Ganshorenaar nochtans "belangrijke bevoegdheden". Ze regelt persoonsgebonden aangelegenheden zoals gezondheid in het Brussels Gewest en speelde een belangrijke rol tijdens de coronacrisis.

Halve Brusselse ministerpost

Als men de Brusselwet strikter zou toepassen, ontstaat er politieke manoeuvreerruimte, zo redeneert Delvaux. "Men zou kunnen beslissen om artikel 76 te respecteren én de Vlaamse vertegenwoordiger uit te nodigen op de GGC-vergadering én daarbovenop in het Brusselse regeerakkoord kunnen afspreken om die persoon ook toe te laten tot de vergaderingen van de Brusselse regering."

Die 'bezoekende' Vlaamse minister zou formeel geen lid zijn van de Brusselse regering en alleen een adviserende rol hebben, maar in de praktijk wel zijn zeg kunnen doen. Een soort halve Brusselse ministerpost, dus.

Die juridische onderbouw is minder ongebruikelijk dan je zou denken, want ze geldt ook voor de staatssecretarissen, zo stipt Delvaux aan. Die zijn volgens artikel 41 van de Brusselwet eigenlijk geen officieel lid van de Brusselse regering - wat ook zo vermeld wordt op de officiële pagina van de Gewestregering - en hebben formeel geen beslissingsbevoegdheid, maar nemen wel deel aan alle vergaderingen van de Brusselse regering.

Parallelle onderhandelingen?

Het 'artikel 76-scenario' kan Van den Brandt natuurlijk alleen maar depanneren als in de Vlaamse regeringsonderhandelingen tussen N-VA, Vooruit en CD&V de Brussel-minister naar CD&V gaat.

Maar in de Vlaamse regeringsformatie heeft Groen geen enkele vinger in de pap, Vooruit en CD&V wel. Of hoe in het ingewikkelde Belgische staatsbestel alles van elkaar lijkt af te hangen.