Een nieuw jaar, dezelfde blokkade in de formatie: ‘Je kunt niet voorbij de as MR-PS’

Terwijl de federale onderhandelaars de maand van de waarheid aansnijden, blijft de Brusselse formatie vastzitten in een bodemloos moeras. “Misschien wacht Ahmed Laaouej (PS) tot formateur David Leisterh (MR) de handdoek in de ring gooit”, denkt politicoloog Pascal Delwit.

De persconferentie die MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez net voor de kerstvakantie op touw zette met Brussels formateur David Leisterh (MR) heeft geen zoden aan de dijk gebracht in de uiterst benarde regeringsvorming. Hun oproep aan het adres van de Franstalige partijvoorzitters om zich te betrekken in de Brusselse formatie kreeg nauwelijks gehoor.

Dat de MR mee aan de knoppen zit bij de federale onderhandelingen, die deze maand hun finale ingaan, gebruikte Bouchez om druk te zetten op PS, Ecolo en Défi. Die partijen zitten federaal niet mee aan tafel, in tegenstelling tot Les Engagés. Bouchez weet dat zijn partij enerzijds met de PS of anderzijds met Ecolo en Défi een coalitie moet vormen, aangevuld met de partij van Maxime Prévot, waaraan de MR zich heeft vastgeklikt.

Maar de posities op het schaakbord blijven onveranderd. De PS klonk voor de kerstdagen dan wel ietwat positief omdat de MR de Franstalige socialisten weer een levenslijn toewierp in de formatie, maar aan het veto van Brussels PS-voorzitter Ahmed Laaouej tegen de N-VA is niets veranderd.

De piste met Ecolo en Défi lijkt dan weer dood en begraven. Ecolo kiest resoluut voor oppositie en zit verveeld met de aanwezigheid van de N-VA, Défi moet na het vertrek van godfather Olivier Maingain vooral het hoofd boven water zien te houden. Achter de schermen werd die piste, toen er aan gesnuffeld werd begin december, al van meet af aan erg weinig slaagkansen toegedicht.

Slagkracht Bouchez

“De MR leek er wat mee te dreigen om hervormingen op het federale niveau door te voeren, zoals de fusie van de Brusselse politiezones, om de PS uit haar kot te lokken”, zegt politicoloog Pascal Delwit (ULB) aan BRUZZ over het laatste wezenlijke initiatief van de Franstalige liberalen.

Bouchez stak inderdaad niet onder stoelen of banken dat hij de Brusselse formatie een nationale dimensie wou geven, terwijl de PS net huivert van het idee dat er op federaal vlak meer beslissingen over Brussel genomen worden. Voor de PS moet een volgende Brusselse regering vooral gewestelijk draagkracht hebben en niet langer de optelsom van de twee gemeenschappen zijn.

“De voorzitter van de MR heeft zijn hand wat overspeeld”, aldus Delwit. “Denkt hij dat zijn eigen burgemeesters zouden willen meegaan in een fusie van de politiezones, laat staan de gemeenten? Ik denk dat Bouchez zijn eigen slagkracht in Brussel soms wat overschat, zeker vergeleken met die van de PS.”

Tegelijkertijd weerklinkt de vraag waar Laaouej juist naartoe wil steeds luider, ook bij de Vlaamse partijen. Een bron: “Wij hebben er het raden naar. Maar dat hij Leisterh wil doen zweten, is al langer duidelijk.”

Volgens Delwit is het mogelijk dat Laaouej baat heeft bij de patstelling omdat het op die manier steeds waarschijnlijker wordt dat iemand bij de MR het stokje zal moeten overnemen van Leisterh.

Zeven maanden

“Het kan natuurlijk niet blijven duren", weet Delwit. "Volgende week liggen de verkiezingen al zeven maanden achter ons. Als dit blijft aanslepen, zou de MR misschien iemand anders in het veld moeten sturen, zodat ze tenminste de touwtjes in handen houden. Maar Leisterh daarna nog tot minister-president benoemen? Dat is moeilijk in te beelden. In dit scenario hoopt Laaouej misschien in het gat springen. Want: die nieuwe formateur kan moeilijk iemand uit de Brusselse MR-stal zijn. Dat zou de ultieme blamage zijn voor Leisterh.”

Ondertussen verzuren verschillende relaties tussen de Franstalige en Nederlandstalige partners, nog een factor die de zaak bemoeilijkt. Het is bekend dat Leisterh en Laaouej er na de verkiezingen geen slechte band op nahielden. De laatste maanden is dan weer duidelijker geworden dat die band erop achteruitgaat.

Ook de as PS-Open VLD, van oudsher sterk in Brussel, lijkt meer en meer weg te smelten. Volgens de ene door de houding van Laaouej, volgens de andere door de het feit dat de nieuwe Brusselse Open VLD-kopman Frédéric De Gucht de N-VA niet wil lossen.

Arizona

“Maar ook als Laaouej zelf een regering wil gaan vormen, zal hij met de MR te maken krijgen”, aldus Delwit. Een hyperlinkse formule met PS, Ecolo, PTB/PVDA, Groen, Team Fouad Ahidar en Vooruit, die op papier mogelijk is, lijkt politieke sciencefiction. “Je kunt niet voorbij die as MR-PS.”

Terwijl het windstil blijft bij de formateur, rijst ook de vraag of de Brusselse formatie nu nog meer vertraging zal oplopen door het make-or-breakmoment van de federale Arizona-coalitie met N-VA, Vooruit, CD&V, MR en Les Engagés. Die moet ofwel voor het einde van de maand landen, ofwel haar laatste adem uitblazen.

“Ik weet dat het in de praktijk anders gaat, maar wat verandert het voor Brussel als Arizona wel of niet slaagt?”, vraagt Delwit zich af. “De volgende federale regering zal sowieso geen mooie verrassingen voor Brussel in petto hebben, en elke dag die je afsluit zonder een stap te zetten richting een nieuwe Brusselse regering, maken oplossingen om de bloedrode Brusselse begroting aan te pakken nog moeilijker.”

Ook uit Nederlandstalige hoek wordt dan ontkend dat de Brusselse formatie moet wachten op witte rook uit de Wetstraat. “Voor ons is de deadline februari, wanneer de begroting gestemd moet worden”, klinkt het bij een woordvoerder. “Ondertussen is het goed dat de MR lijkt te beseffen dat ze niet anders kan dan met de PS aan tafel te gaan, maar wij zijn niet van plan om onze coalitie aan te passen onder druk van de PS.” De patstelling blijft zo voortduren.