Sophie Rohonyi, de vrouw die Défi moet redden: 'Overleven van de partij staat op het spel'

Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen de meubelen redden. Dat wordt de eerste opdracht van Sophie Rohonyi, de nieuwe voorzitter van Défi. Onderliggend sluimert een fundamentele vraag: heeft de partij, oorspronkelijk opgericht om de rechten van Franstaligen in en rond Brussel te verdedigen, nog wel een bestaansreden?

Défi moet nog altijd bekomen van de zware verkiezingsnederlaag op 9 juni. De Franstalige partij zag bijna de helft van haar kiezers vertrekken, ging van tien naar zes zetels in het Brussels parlement en kon in de federale Kamer maar één van haar twee zitjes behouden: die van toenmalig voorzitter François De Smet.

Voorafgaand aan de verkiezingen werd de partij maandenlang gegijzeld door een bitter haantjesgevecht tussen De Smet en Olivier Maingain, decennialang boegbeeld van de partij. Voor veel militanten was dat interne geruzie de hoofdoorzaak van de slechte score. De Smet nam ontslag als voorzitter.

Hoewel de 37-jarige Sophie Rohonyi haar kamerzetel verloor, ging haar naam meteen over de tongen als de geknipte persoon om de partij te herlanceren. De roep naar een nieuwe wind leidde tot de voorzittersverkiezingen van vorige vrijdag, die Rohonyi met gemak won: ze haalde 79 procent van de stemmen.

Rohonyi heeft een stevig mandaat, maar haar financiële middelen zijn beperkt. De partij is na de nederlaag noodgedwongen in besparingsmodus: ze moest bijna het hele personeel ontslaan en is ook van plan de hoofdzetel op de Charleroisesteenweg in Sint-Gillis te verkopen. In haar eerste kranteninterviews als voorzitter zegt ze dat Défi "de partij van de middenklasse" moet worden en een centrumkoers gaat varen.

Centrumkoers

"We zijn liberalen, maar we zijn ook sociaal en progressief," zo verklaarde Rohonyi vrijdag in haar speech. Zowel coalities met uiterst rechts als met uiterst links zijn voor haar totaal onbespreekbaar.

De juriste verliest ook de klassieke achterban van voorloper FDF, die zich profileerde als belangenverdediger van de Franstaligen, niet uit het oog. "We verwerpen staatshervormingen, omdat ze het confederalistische project van de Vlaams-nationalisten dienen, die tot alles bereid zijn," zo zei ze in haar speech. "We weigeren te marchanderen over onze fundamentele rechten."

Rohonyi, een kleindochter van Hongaarse vluchtelingen, noemt zich "een echte Belgische": ze werd geboren in Braine-l'Alleud, groeide op in Waterloo, studeerde in Brussel en sinds 2012 woont ze in Sint-Genesius-Rode, een Vlaamse gemeente met taalfaciliteiten voor Franstaligen.

FDF-legende Antoinette Spaak, in de vorige eeuw een voorvechter van Franstalige politieke rechten en van vrouwenrechten, noemt ze haar grote voorbeeld.

Existentiële vraag

Zo lijkt het Défi van Rohonyi een mix van MR en Les Engagés, met de oude communautaire FDF-saus, plus nog wat ingrediënten van PS (sociaal-economisch beleid) en Ecolo (stedelijk beleid). Maar naar een unique selling proposition is het nog zoeken voor de partij.

"Het is dé kwestie voor Défi: wat voor partij wil ze zijn? Wat wil ze incarneren?" analyseert politicoloog Pascal Delwit (ULB). "De partij is ontstaan om de rechten van Franstaligen in Brussel - en breder in wat nu Vlaams- en Waals-Brabant heet - te verdedigen. Maar vandaag is er geen gevoel meer dat een absolute verdediging van die rechten nog nodig is na de staatshervormingen."

"Bovendien leidt de politieke ontwikkeling van het Brussels Gewest tot een Brusselse identiteit, waarbij het lidmaatschap van een taalgroep ondergeschikt wordt. Kijk maar naar de tweetalige lijsten en de recente discussies rond de organisatie van de Brusselse verkiezingen in twee aparte taalgroepen."

Een vraag die Rohonyi vaak voorgeschoteld krijgt, is waarin Défi zich nu precies onderscheidt van Les Engagés, dat zich eveneens een centrumpartij noemt, of MR. "Een verschil met beide partijen is dat Défi nooit met de N-VA gaat regeren," zo gaf ze in de voorbije kiescampagne aan.

Les Engagés vaart op ethisch vlak een conservatieve koers, zo benadrukt Rohonyi, terwijl Défi voor haar een progressieve partij is. Zo pleit Rohonyi voor een versterking van het recht op abortus.

Overleven in Brussel

Een aangescherpte politieke identiteit zal de komende maanden wellicht niet de grootste prioriteit zijn voor Rohonyi. De gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober komen er met rasse schreden aan. Na de uitslag van 9 juni staat alles voor de partij in het teken van damage control. De grote ideologische discussies zijn voor daarna.

"Het overleven van de partij staat op het spel," zegt Rohonyi in Le Soir over de huidige toestand van Défi. Het komt er voor de nieuwe voorzitter vooral op aan de troepen op lokaal niveau te hergroeperen en de militanten, met hun kenmerkende amarantkleurige t-shirts, verse moed in te praten na de oplawaai van de laatste verkiezingen. Of zoals Rohonyi het zelf formuleert: "We hebben meer teamgeest nodig."

De partij heeft nu drie Brusselse burgemeesterssjerpen in handen: Sint-Lambrechts-Woluwe (Olivier Maingain), Oudergem (Sophie De Vos) en Schaarbeek (eerst Bernard Clerfayt, dan Cécile Jodogne en sinds kort Frédéric Nimal).

Politicoloog Delwit: "Rohonyi zal de meubelen moeten redden door zeker het burgemeesterschap in Sint-Lambrechts-Woluwe en Oudergem, en misschien ook in Schaarbeek, veilig te stellen. Je ziet ook dat Défi in Ukkel en Vorst een alliantie is aangegaan met de MR."

En Wallonië?

Défi haalde op 9 juni amper 2,7 procent van de stemmen voor het Waals Parlement, tegenover 20,6 procent voor Les Engagés. De strijd om het politieke centrum in Wallonië lijkt daarmee gestreden. Toch zegt Rohonyi de hoop niet opgegeven te hebben om in Wallonië een grotere rol te spelen en er enkele burgemeesters te leveren.

Dat lijkt Delwit niet realistisch: "De eerste prioriteit voor Défi is overduidelijk overleven in Brussel. Daarna moet Rohonyi op zoek naar een nieuwe identiteit voor de partij. Pas in een derde fase kan de partij eventueel denken een verovering van Wallonië, en dat zal bovendien geleidelijk gaan, met eerst Waals-Brabant en daarna misschien Namen en Henegouwen."