Ahmed Laaouej, Brussels PS-voorzitter: ‘Bij de PS vergeten we niets’

Minstens één en misschien wel drie extra burgemeesterssjerpen zal de PS halen in het gewest. Dat is mede de verdienste van haar Brusselse voorzitter en meester-tacticus Ahmed Laaouej. “Ik vind de provocaties van Georges-Louis Bouchez tegenover Groen onaanvaardbaar.”

De afspraak met Ahmed Laaouej begint met een fotoshoot in zijn stijlvolle burgemeesterskantoor in Koekelberg. Terwijl de BRUZZ-fotograaf zich voorbereidt, stopt de Brusselse PS-baas ons zonder commentaar een verkiezingsflyer in de hand. ‘Verkocht aan Arabieren. Enculé’ (klootzak) staat met balpen op de foto van Dirk Lagast geschreven, nummer drie op de lijst die Laaouej zelf trok. De kandidaat vond het briefje in zijn brievenbus. Racisme, het is een thema waar de zoon van Marokkaanse migranten zwaar aan tilt, ook tijdens het touwtrekken voor de laatste burgemeesterssjerpen.

Zit er een tevreden Brussels PS-voorzitter voor ons?
Ahmed Laaouej: Jazeker, de PS blijft de eerste partij en doet het in veel gemeenten uitstekend. En misschien het belangrijkste: we gaan er vooral op vooruit in het zuiden en oosten van Brussel, waar we het altijd wel moeilijker hebben. De MR gaat er meer op vooruit in stemmen, terwijl de PS meer burgemeesterssjerpen binnenhaalde.

Kunnen we zeggen dat de liberalen het vooral goed hebben gedaan op verkiezingsdag, maar de PS de kampioen van de onderhandelingen was?
Laaouej: Bij de PS houden we rekening met de realiteit en de verschillende parameters. Ik maak onderscheid tussen bepalende parameters en des paramètres influents, parameters die een zekere invloed uitoefenen. Vanaf de verkiezingsavond moet je in de eerste plaats met die bepalende parameters rekening houden. Dat MR en Les Engagés aan elkaar geklikt waren, zelfs als ze geen gemeenschappelijke lijst vormden, was bijvoorbeeld zo’n factor. Neem nu Elsene: vanaf het moment dat Les Engagés en MR absoluut niet met Ecolo wilden, veranderde dat de onderhandelingen.

Er waren daar toch genoeg stemmen voor een coalitie van groenen en socialisten?
Laaouej: Met één stem was dat te nipt. Je hebt verschillende rondes bij de verkiezingen. De eerste is de stembusgang, de tweede de coalitieonderhandelingen en dan is er nog een derde ronde: in de loop van de legislatuur zijn er vaak nog gemeenteraadsleden die naar de meerderheid overstappen zodat die bijvoorbeeld minder krap wordt. In Elsene konden we daar niet op hopen.

In Molenbeek zei een kandidate dat God haar had gevraagd om aan politiek te doen. En verschillende PS-gemeenten willen levensbeschouwelijke symbolen bij gemeentepersoneel mogelijk maken. Groeit de invloed van religie bij de PS?
Laaouej: Ach, ik kan u ook voorbeelden tonen uit andere partijen waar een kandidaat er religie bijhaalt. De discussie over de verhouding tussen de PS en religie is al oud: Emile Vandervelde schreef aan het begin van de twintigste eeuw al een boek over de vraag of de Belgische Werklieden Partij christelijke arbeiders moest opnemen. Zijn conclusie: die mensen zijn in de eerste plaats arbeiders, dus hebben ze ook een plaats in de partij. Ook ik heb in de eerste plaats oog voor de sociale positie en de maatschappelijke visie van een kandidaat.

Iedereen verwachtte een hele reeks afspiegelingscoalities in de gemeenten, naar het beeld van de Franstalige helft van de toekomstige Brusselse regering: socialisten, liberalen en Les Engagés. Dat gebeurde lang niet overal.
Laaouej: Dank u voor de vraag. In het begin van de avond was er een gemeente waar dat kon: Watermaal-Bosvoorde, de gemeente van David Leisterh (MR), maar hij koos voor de groenen (en niet voor de PS, red.). Het eerste signaal van de gewestelijke formateur was dat het niet nodig was.

Was dat belangrijk voor de rest van de avond en de coalities die u in andere gemeenten smeedde?
Laaouej: (Glimlachje) Paramètre influent. Als het voor de MR niet hoefde, dan waren wij natuurlijk ook vrij.

Mogelijk komt de PTB-PVDA voor het eerst in het bestuur, bijvoorbeeld in Molenbeek. De PS en uzelf staan daar niet om te trappelen.
Laaouej: Ik heb de PTB aan het werk gezien toen ik fractieleider was in de Kamer. Hun parlementsleden vlogen de hele tijd op automatische piloot tégen de PS, of wij nu in de meerderheid zaten of in de oppositie. Niet een paar keer, maar honderden keren. Die mensen hebben ook geen bestuurservaring, ze hebben nog niet bewezen dat ze een compromis kunnen sluiten.

Dat kan allemaal duidelijk worden door ermee te besturen.
Laaouej: Ja, maar politiek mag geen loterij zijn. Je kan niet in een meerderheid stappen in een moeilijke gemeente met een partner waarvan je niet weet of die betrouwbaar is. Van de andere partijen weten we dat ze kunnen besturen en akkoorden respecteren.

Bent u dan niet ongerust over Molenbeek?
Laaouej: Dat is een apart geval. Het politieke landschap is daar zo versnipperd, dat we onvermijdelijk verkennende gesprekken met de PTB moeten beginnen.

De vorige Brusselse regering heeft de begroting flink laten ontsporen. Hoe wil u dat rechttrekken in de volgende regeerperiode?
Laaouej: We hebben een expertencomité samengesteld om het begrotingstekort te analyseren. Er wordt over 2,2 miljard euro gesproken, ik ben benieuwd of het wel echt zo hoog is. Verder zijn een begrotingsevenwicht en afbouw van de schuld wel belangrijk, maar kunnen we bekijken tegen wanneer dat moet. Zo’n traject in vier, zeven of tien jaar afleggen is niet hetzelfde. Ook de overheidsinvesteringen kunnen we in de tijd spreiden, zodat ze minder zwaar doorwegen.

Dat klinkt allemaal pijnloos, maar het tekort is zo groot dat die maatregelen toch nooit zullen volstaan?
Laaouej: We kunnen de gewestelijke overheidsdiensten ook reorganiseren. We staan open voor discussies over bijvoorbeeld fusies, maar we willen geen brutale besparingen.

De Arizonapartijen willen ook de zes politiezones fuseren om eenheid van commando te krijgen.
Laaouej: Dat is een zware fout. Als ik in mijn politiezone een veiligheidsprobleem heb, bel ik de korpschef en geeft die steun. Als er morgen één politiezone is, zal het zoals bij de slager zijn: ik ga een ticketje mogen nemen en in de wachtrij plaatsnemen. Verder merk ik dat de voorstanders ook niet goed beseffen wat ze met die fusie willen bereiken. We moeten naar de maan reizen, ja. Maar waarom?

Zal de Brusselse regeringsvorming opnieuw vlotten, nu de gemeenteraadsverkiezingen achter de rug zijn?
Laaouej: Dat denk ik wel. Ik wil nog even zeggen dat ik de provocaties van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez tegenover Groen onaanvaardbaar vind (Bouchez dreigde om behalve de lage-emissiezone ook Good Move in het parlement aan te pakken in plaats van in de toekomstige regering, red.).

U maakte zelf deel uit van een maneuver dat door Groen als provocatie werd ervaren: het uitstel voor de lage-emissiezone erdoor duwen in het parlement, terwijl u over een toekomstige regering onderhandelde.
Laaouej: Maar ik was nooit arrogant. Je kan trouw zijn aan een partner als je een huwelijkscontract hebt afgesloten.

En dat is niet nodig als je verloofd bent?
Laaouej: We waren nog niet verloofd, zelfs niet aan het flirten. Er was immers nog geen Nederlandstalige meerderheid.

Het blijft erg waarschijnlijk dat u samen in een regering belandt. U had over een compromis kunnen onderhandelen: uitstel met één jaar bijvoorbeeld.
Laaouej: U hebt gelijk dat we misschien een compromis hadden kunnen vinden, over de duur en de keuze van de bewoordingen bijvoorbeeld. Maar het moest snel gaan, het ging over ruim 30.000 Brusselse auto’s. Op straat werd ik er ook voortdurend over aangesproken: “Monsieur Laaouej, euro 5!”

De demarche via het parlement wordt door veel Vlaamse partijen als een aanslag op de Brusselse constructie beschouwd. In het parlement wegen de Nederlandstaligen nu eenmaal lichter dan in de regering.
Laaouej: Het was geen communautaire kwestie: Open VLD, PVDA en de Lijst Ahidar hebben voor gestemd. Als Brusselaar zou ik nooit een alternatieve meerderheid steunen voor een initiatief dat raakt aan de belangen van de Nederlandstaligen als groep.

Lopen we dan niet het risico op een legislatuur met voortdurend alternatieve meerderheden?
Laaouej: Dat ben ik niet van plan, ik doe op een serieuze manier aan politiek. Ik ben ook niet per se anti-Groen of anti-Ecolo. Ik betreur wel dat ze de sociale dimensie van de ecologische transitie niet echt vatten.

Nog even terug naar de gemeenten: hoe moet het nu verder met Schaarbeek? Hasan Koyuncu (PS) moet er burgemeester worden, maar dat stuit op weerstand.
Laaouej: Ik ben er hoe langer hoe meer van overtuigd dat het veto dat sommigen denken te kunnen uitspreken (Bouchez, red.) te maken heeft met de roots van Hasan Koyuncu. Hij is onze kandidaat-burgemeester en dat zal niet veranderen. Als mensen het over zijn capaciteiten hebben, word ik nog bozer, want dan gaat het over le mépris social, het neerkijken op sociale klassen. We kennen dat bij de PS. De burgerij deed ook al laatdunkend over de eerste arbeiders die in het parlement zaten. En mensen als ikzelf of Ridouane Chahid (burgemeester van Evere, red.) hebben nog voortdurend met racisme te maken. (Klopt op tafel) Maar we gaan ons niet laten doen. Toen ik burgemeester werd, heeft een lid van de MR geweigerd me de hand te schudden (Lucas Ducarme, red.). Ik onthoud dat. Bij de PS vergeten we niets.