Défi stroomt leeg: 'Partij is haar bestaansreden kwijt'

Met de overstap van Mehmet Bilge naar Team Fouad Ahidar is het aantal mandatarissen dat Défi verlaat, haast niet meer te tellen. “Het symptoom van een partij in slechte vorm”, zegt politicoloog Cédric Istasse. De gemeenteraadsverkiezingen van oktober winnen, is dan ook cruciaal voor het overleven van de partij.

“Nog een verrader op de lijst van Team Fouad Ahidar.” Dat was de titel van de mail die het kabinet van Schaarbeeks burgemeester Bernard Clerfayt dinsdag naar alle journalisten stuurde, nadat bekend was geraakt dat schepen Mehmet Bilge, na Elias Ammi, Défi inruilt voor de partij van Fouad Ahidar.

De scherpe bewoordingen zeggen iets over de relatie met Bilge, maar ook over hoe gevoelig het onderwerp ligt bij het vroegere FDF. Naast het tegenvallende resultaat bij de gewestverkiezingen – van 10 naar 6 zetels – kent de partij de jongste maanden immers een heuse leegloop. Ludevine de Magnaville verruilde Défi voor MR, net als gewezen kandidaat-voorzitter Michaël Vossaert, Bernard Guillaume, Sadik Köksal, Filiz Güles en Ariane de Lobkowicz. In Défi-bastion Sint-Lambrechts-Woluwe verliet eerste schepen Isabelle Molenberg de partij om nu een Open-MR lijst te duwen. Alain Kestemont stapt uit Défi ook al was hij in Anderlecht al aangeduid als lijsttrekker, en Rachid Bel Salah stapt over naar de lijst van Catherine Moureaux (PS). Eerder sloeg Cristophe Magdalijns de Défi-deur achter zich dicht.

Opportunisme

Als redenen worden onoverbrugbare ideologische verschillen ingeroepen, of zegt men dat men zich niet meer in de partij herkent. “Natuurlijk hameren ze op die ideologische kant en dat zal soms wel ook kloppen”, zegt Cédric Istasse van het politiek onderzoeksinstituut CRISP. “Maar als je amper twee maanden na de verkiezingen al van kamp verandert (Ludevine de Magnaville, red.), dan is dat heel duidelijk opportunisme van iemand die op het verkeerde paard heeft gewed, en nu van stal verandert.”

Maar meer nog dan de motivatie is het hoge aantal overlopers interessant. “Het is een symptoom van een partij waarmee het niet goed gaat”, zegt Istasse. "En niet alleen de passagiers verlaten het schip, maar ook de onderkapiteins."

Over de oorzaak is Istasse formeel: “Défi is z'n bestaansreden kwijt – het verdedigingen van de Franstaligen – en hun links-liberalisme of secularisme vervangt dat niet. De mayonaise pakt niet."

Het gevolg: geruzie tussen stamvader Olivier Maingain en gewezen voorzitter François De Smet, veel overlopers en een partij in vrije val. In juni heeft Défi in Vlaams-Brabant niet eens kieslijsten kunnen indienen omdat ze niet aan genoeg handtekeningen kwamen, terwijl de partij in de periferie vroeger net sterk stond.

Cruciale verkiezingen

De gemeenteraadsverkiezingen op 13 oktober zijn dan ook cruciaal voor Défi. “Lokale verankering is altijd erg belangrijk geweest voor de partij”, zegt Istasse. “Als ze daar opnieuw achteruitgaan, komt de partij in levensgevaar.”

Of dat zo zal zijn, moet natuurlijk nog blijken, maar de vooruitzichten zijn wisselend. In Sint-Lambrechts-Woluwe zal Olivier Maingain (Défi) wellicht standhouden als burgemeester. In Schaarbeek werd de gemeente veel rommeliger bestuurd, met iets te veel waarnemende burgemeesters om goed te zijn. Waardoor huidig titelvoerend burgemeester Bernard Clerfayt toch moet uitkijken naar wat de concurrentie doet.

In Oudergem lijkt Sophie De Vos (Défi) dan weer heel stevig op haar troon te zitten, maar daar leggen MR en Les Engagés een gemeenschappelijk lijst neer, met als lijsttrekker stemmenkanon Valérie Glatigny (MR) - die weliswaar haar ministerpost niet wil opgeven.

Die entente tussen MR en Les Engagés is er ook in Sint-Pieters-Woluwe, waar huidige coalitiepartner Défi wellicht niet nodig zal zijn voor een meerderheid. En ook in de Stad Brussel en Evere is het hoogst onzeker of Défi weer aan boord van het college zal worden gehesen.

Er wachten kersvers Défi-voorzitter Sophie Rohonyi spannende tijden. Als ze deze gemeenteraadsverkiezingen overleeft, heeft de partij nog een kans, denkt Istasse. “Voorzitter Maxime Prévot is er wonderlijk in geslaagd Les Engagés te laten vervellen, met nieuwe kleuren, nieuwe personen en een nieuwe naam – vergeet niet dat de fractie in het Brussels parlement op sterven na dood was.”

“Maar", zo nuanceert hij, "Prévot profiteerde van een door PTB en Georges-Louis Bouchez (MR) opgeklopte links-rechtstegenstelling, waar niet iedereen zich in terugvond. Die stemmen gingen naar de rasechte centrumpartij Les Engagés."

"En hoewel Défi nu ook zo’n soort centrumpositie inneemt, blijft hun links-liberalisme wat flou en staan ze er niet voor gekend", klinkt het. "In een politiek landschap waar ‘links’ en ‘rechts’ weer belangrijk geworden zijn, blijven ze wat verloren achter.”