Wie is stemmenkanon Hasan Koyuncu? ‘Niet de nieuwe Emir Kir, daarvoor weegt hij te licht'

In Schaarbeek is de strijd om de sjerp nog niet beslecht. Met zijn vele voorkeurstemmen lijkt Hasan Koyuncu (PS) over de beste kaarten te beschikken om burgemeester te worden. Maar wie is Koyuncu? “Hij is niet echt bezig met religie, wel met zijn Turkse achterban", klinkt het in Schaarbeek.

Er werd stevig gevierd bij de Schaarbeekse PS zondagavond. Voor het eerst zijn de socialisten er de grootste partij. En dat is grotendeels te danken aan lijsttrekker Hasan Koyuncu, met 3.832 voorkeurstemmen de best scorende politicus in Schaarbeek. Hij deed ruim 1.200 stemmen beter dan burgemeester Bernard Clerfayt (Défi) en MR-leider Audrey Henry.

Maar voor MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez is het onaanvaardbaar dat Koyuncu burgemeester van Schaarbeek zou worden, de MR-voorzitter vindt dat hij onvoldoende respect heeft voor de scheiding tussen Kerk en Staat. Voor Brussels PS-leider Ahmed Laaouej is het dan weer ondenkbaar dat hij dat niet wordt, ‘daar is geen discussie over’. De meningen over Koyuncu lopen uiteen, maar wie is de man die mogelijk de komende zes jaar Schaarbeek zal besturen?

Populair is Koyuncu zeker. Al twaalf jaar is hij hét stemmenkanon voor de PS in Schaarbeek. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2012 haalt hij als nieuwkomer het vierde hoogste aantal voorkeurstemmen (1.652) voor de PS vanop een zeer slechte plaats.

In 2014 en 2019 stunt hij opnieuw voor het Brussels parlement. Afgelopen juni bemachtigt hij de vijfde beste PS-score voor het Brussels parlement. Sindsdien is Koyuncu naast Brussels parlementslid ook deelstaatsenator.

Derde generatie

Maar erg bekend bij het grote publiek is hij niet, en al zeker niet buiten Schaarbeek. Koyuncu is 43 jaar oud en vader van twee kinderen. "Hij is een kind van de derde generatie arbeidsmigranten", zo schetst Justine Harzé, nummer 2 op de Schaarbeekse PS-lijst. "Zijn grootvader is naar België gekomen om in de mijnen in Henegouwen te werken, zijn vader had een café in Schaarbeek. Hasan heeft heel zijn leven in Schaarbeek gewoond en spreekt ook een aardig mondje Nederlands en Engels. Zijn loyaliteit ligt echt wel bij zijn thuisgemeente."

Wanneer zijn tegenstanders hem beschrijven, zijn ze niet lovend. Ook binnen de socialistische familie in Brussel klinkt kritiek, anoniem weliswaar. “Hij is wat timide, teruggetrokken", klinkt het. "Een brave partijsoldaat, die mooi doet wat van hem wordt verwacht, een zwak figuur.” La Dernière Heure schrijft dinsdag over zijn gebrek aan charisma, al hoort de krant ook positieve geluiden: "Hij is niet iemand die je een mes in de rug zal steken, een aardige vent.”

Vriend en vijand zijn het erover eens dat Koyuncu best sympathiek is. “Hij is altijd vriendelijk en beleefd, ook tegen mensen van andere partijen. Dat is ook een factor die bijdraagt aan zijn populariteit", zegt een gewezen gemeenteraadslid.

“Maar hij is geen bevlogen spreker, dat is waar”, zo observeert de Schaarbekenaar. “Hij kwam amper aan bod in de gemeenteraad. Ik heb Koyuncu maar één keer met passie weten spreken. Dat was toen hij uithaalde tegen een voorstel om de belasting op meerdere eigendommen te verhogen. Toch vreemd voor een PS-verkozene.”

Volgens het ex-gemeenteraadslid is Koyuncu niet de meest flamboyante politicus. Voormalig Brussels parlementslid Els Rochette (Vooruit.brussels) stelt het zo: “Hij is een van de weinige parlementsleden met wie ik geen contact heb gehad en dus niet goed ken. Opmerkelijk, want hij is al tien jaar parlementslid.”

“Mocht ik bij de PS zitten, ik zou hem niet naar voren hebben geschoven als kandidaat-burgemeester. Als burgervader van zo’n grote gemeente moet je toch stevig in je schoenen staan”, klinkt het bij het gewezen gemeenteraadslid. “Maar ik kan me voorstellen dat ze bij de PS niet hadden verwacht dat Clerfayt het zo slecht zou doen. En nu dus wel met Koyuncu verder moeten.”

'Koyuncu managen'

Volgens zakenkrant L'Echo is dan ook niet hij, maar Harzé het echte brein achter zijn burgemeesterschap. Wanneer we Koyuncu contacteren voor een reactie, verwijst hij door naar haar.

Een Brusselse Franstalige socialist die BRUZZ kon spreken, is niet verrast. “Koyuncu zal als burgemeester goed omringd worden en dat is nodig. In juni is erg veel competent PS-personeel hun job kwijtgeraakt. Daar zal de partij vast wel een goede kabinetschef kunnen vinden, die Koyuncu kan managen. Hij zal intussen zijn rol spelen en doen en zeggen wat hem wordt opgedragen door zijn kabinet”, is zijn harde oordeel.

Volgens Franstalige kranten bestaat Koyuncu's aanhang vooral uit conservatieve Turkse moslims in Schaarbeek. Koyuncu kwam dan ook vooral in het nieuws bij interculturele incidenten. Zo was het Koyuncu die midden februari de imam naar het Brussels parlement haalde voor een rondleiding. Waarop die imam, op het spreekgestoelte een Koranvers reciteerde. Koyuncu moest zich achteraf verdedigen en zei dat hij het idee van de scheiding van Kerk en Staat, volmondig ondersteunde.

Daarnaast kwam Koyuncu in 2015 in opspraak omdat hij de minuut stilte voor de honderdste verjaardag van de Armeense genocide probeerde af te blazen. Onder PS-druk werd het uiteindelijk een minuut stilte voor de Armeniërs, of vluchtelingen die in dat jaar waren omgekomen in de Middellandse Zee. Het woord ‘genocide’ kwam er niet aan te pas.

Turkse achterban

Beide oud-politici die BRUZZ kon spreken zijn het erover eens dat Koyuncu erg populair is binnen de Turkse gemeenschap. Maar de Schaarbeekse bron weerlegt dat Koyuncu een aartsconservatieve islamist zou zijn. “Naar mijn ervaring is hij niet echt met religie bezig. Maar hij komt sterk op voor zijn gemeenschap, zijn achterban.”

De PS'er die BRUZZ sprak, bevestigt dat beeld. “Ik betwijfel of hij wel een socialist is. Koyuncu rijdt voor zijn eigen gemeenschap. Als die met financiële problemen kampt, dan zal hij met sociale voorstellen afkomen. Maar hij schiet ook goed op met projectontwikkelaars en ondernemers.”

Hij waarschuwt voor bestuur op maat van één bevolkingsgroep in de gemeente als Koyuncu aan de macht komt. “Wanneer een bepaalde gemeenschap zo dominant wordt in een gemeente, dan trekt die zich niets meer aan van de rest, dat staat nu ook te gebeuren in Schaarbeek.”

Maar Justine Harzé is de beschuldigingen van ‘communautarisme’ en het voortrekken van Turken aan het adres van haar lijsttrekker beu. “Hasan Koyuncu wordt burgemeester voor álle Schaarbekenaren", zegt ze. “Met meer dan 3.800 stemmen spreekt zijn score voor zich. Hij heeft brede steun, anders zouden we niet de grootste partij zijn geworden.”

“Hij is slachtoffer geworden van een overdreven polemiek rond bepaalde voorstellen. Bijvoorbeeld zijn voorstel om het rijexamen ook in andere talen te laten afleggen. Dat is toch een goede manier om anderstalige mensen te integreren? Met een rijbewijs op zak kunnen ze gemakkelijker aan werk komen, goed voor hun integratie in de maatschappij, en goed voor benadeelde gemeenschappen die die steun nodig hebben.” “Wie Koyuncu ervan beschuldigt dat hij alleen voor de Turkse gemeenschap opkomt, reduceert hem tot zijn afkomst”, zo klinkt Harzé ferm.

Harzé verdedigt ook zijn parlementair rapport. “Hij was helemaal niet afwezig als parlementslid of gemeenteraadslid. Hij heeft er hard gewerkt en zich ingezet voor zelfstandigen tijdens de covidcrisis, voor opleidingen in de digitale sector en onze gezondheidszorg. Maar dat deed hij eerder in de luwte.”

“De echte sterkte van Koyuncu is dat hij het terrein extreem goed kent”, zo besluit Harzé. Hij kent de wijken waar hij is opgegroeid door en door, en voelt zeer goed aan wat er speelt.” De nummer 2 van de Schaarbeekse PS voert verder aan dat ze bewust als een tandem naar de kiezer zijn getrokken. “We vullen elkaar goed aan, als hij burgemeester wordt, zal ik ook een rol opnemen in het bestuur.” Over de geruchten dat niet Koyuncu, maar zijzelf aan de touwtjes zou trekken is Harzé beslist: "We zijn een team, maar hij wordt burgemeester. Hij zal uiteindelijk de beslissingen nemen, niemand anders."

'Ons volk vergeet niet'

Veel Turkse Schaarbekenaren willen Koyuncu absoluut als burgemeester zien. Het kan het bochtenwerk van oud-schepen Sait Köse verklaren. De man, ook van Turkse komaf, ging dinsdag de MR-fractie vervoegen om zo MR-lijsttrekker Audrey Henry haar claim op de burgemeesterssjerp te verstevigen, ten koste van Koyuncu. Maar enkele uren later kwam Köse met een ‘verduidelijking’, waarin hij liet weten toch bij zijn oude fractie te blijven en van daaruit MR te steunen.

L’Echo schrijft daarover op 16 oktober dat die bizarre wending geen toeval is. “Köse trok zich terug onder druk van de Turkse gemeenschap”, zo klinkt het. Figuren in die gemeenschap zouden woest zijn geweest dat Köse met zijn manoeuvre het burgemeesterschap aan een andere Turk zou ontzeggen.

Schaarbeeks PS-collega Ibrahim Dönmez schreef op Facebook in het Turks dat ‘ons volk niet zal vergeten’, een niet mis te verstane waarschuwing aan het adres van elke politicus met Turkse roots in de gemeente. De socialist die BRUZZ kon spreken bevestigt het verhaal, een bron binnen de Schaarbeekse MR zegt dat Köse voor 'verrader' zou zijn uitgemaakt.

Riskeert de Schaarbeekse PS dan niet dat ze een nieuwe Emir Kir hebben binnen gehaald, en daarmee ook het gevaar van een nieuwe breuk binnen de socialistische partij? “Neen, daarvoor is hij ideologisch niet sterk genoeg onderlegd, hij weegt te licht”, klinkt het. “Kir heeft zijn eigen ideeën, een sterk omlijnd project, en ook de machtsbasis om die uit te voeren. Koyuncu heeft de PS echt nodig om aan de macht te blijven. Voorlopig toch.”