Laptopia: Zavelenberg

Wat denkt de koe wanneer ze naar een trein staart? Kom je dat te weten wanneer je haar plaats inneemt? Dat laatste kan momenteel namelijk nog op de Zavelenberg, waar de koeien van de naburige boerderij vanwege de onbetrouwbare lente nog aarzelen of ze naar buiten zouden komen.

Wanneer je de Zavelenbergwei eens oploopt om een en ander vanuit runderperspectief te bekijken, dan speelt hetzelfde vervreemdingseffect. Drie vierde van het panorama zijn wolkjes aan de lucht. Daaronder zit een dikke laag bebouwing met stukken Avenue Charles Quint en Brusselse Ring er tussendoor.

Als de koe kon lezen, dan zag ze dat heel wat van de gebouwen getagd zijn met nare namen als Ford, Volvo, Randstad, L’Oréal, Shell, Carrefour, Lukoil, Mediamarkt, H&M, en Carglass. Onder die smurrie zit een strook struiken en bomen, die via een sliert sluikafval zachtjes overgaat in het groen van de wei, waarin de koe doorgaans met haar vier poten verankerd zit.

Het groengebied van de Zavelenberg is groter dan doorgaans wordt gedacht aan gene zijde van de voorruiten. Aan deze zijde klinkt het autoverkeer opvallend stil. Het verwaaide geluid van een claxon en een sirene evoceren op clichématige wijze het verre stadsgewoel. De Zavelenberg heeft ook echt iets van een berg, waar de nattigheid van afdruipt tot ze weglekt in drassige gronden en stille waters. De zon schijnt, de uitgeroeid gewaande merel zingt voor twee, en er zoemt af en toe een mollig, pasgeboren hommeltje voorbij.

Toch is dit niet dezelfde idylle als die van de frisse alpenwei. Een vroeg dagpauwoog volstaat niet om de dagdepressie op afstand te houden. Het grasland is een hobbelig terrein met stoppels, natte molshopen, kapotte bomen, en altijd weer die grijzende kraaien met hun grijsgedraaide kreten. Hoe langer je rondkijkt op zoek naar iets opwekkends om over naar huis te schrijven, hoe neerslachtiger je wordt. Je moet al snel terugdenken aan de vadsige houtduiven die je zag aan het begin van je wandeling. Ook zij willen waarschijnlijk al lang hun nest niet meer uit.

Omdat er weinig is om tot andere, interessantere overpeinzingen te inspireren, besef je nu ook opeens, na een heel leven lang het verband niet te hebben gelegd, wat die halfhoge dorre stokjes zijn die wel onder je voeten in twee knappen wanneer je op brakke grond verzeild bent geraakt.

Het zijn dezelfde netels die na hun revival in de zomer weer voor ondoordringbare miserie zullen zorgen. Samen met de scheve heipalen, de karrensporen, het kreupelhout en de prikkeldraad op de glooiende hellingen, doen ze denken aan de donkere landschappen van Anselm Kiefer, de dappere Duitse kunstenaar die al zijn genialiteit aanwendt om treffende beelden van eenzaamheid, dood en de onverschilligheid van de natuur neer te zetten.

En ja hoor, daar staat ook een verregende zetel met gescheurde bekleding te midden van nog meer zwerfvuil, ontspoorde winkelkarren en een uitgebrand brommertje.

De trog waar de koeien straks uit drinken is eigenlijk een verroeste aanhangwagen waarvan de banden door onkruid zijn verscheurd. Waar de brokstukken van natuur en cultuur samen een puinhoop vormen is unheimlichkeit troef. Dit is zo duidelijk periferie en zo letterlijk marginaal dat er niet snel genoeg een einde kan komen aan mijn experimentele période vache.