Cultuurzalen improviseren door vierde golf: ‘We zoeken voor elk concert een oplossing’

Veel cultuurzalen hebben het weer zitten. Clubs moeten de komende drie weken al zeker sluiten, en voor concertzalen is organiseren voor een zittend publiek met mondmaskers ingrijpender dan voor theaters. “Ik maak me zorgen over het personeel, dat weer een klap krijgt, en over het publiek op de langere termijn.”

Laten we beginnen met wat op dit ogenblik de grootste slachtoffers zijn van de vierde coronagolf in de cultuursector. De clubs en discotheken, die eerder pas als laatste weer open mochten, zijn voorlopig ook weer de enige die sinds dit weekend volledig moeten sluiten. En dat al zeker voor de komende drie weken. Jammer genoeg is dat ook net het sectorsegment met het jongste publiek, dat de afgelopen weken het meest last had van de befaamde knaldrang. Dat weet ook Koen Galle van club C12 aan de Grasmarkt, dat vorig weekend en de komende twee weekends al zeker vier geplande shows moest annuleren, terwijl ook nog andere vastgelegde avonden in het gedrang komen.

“We belanden weer helemaal op nul en dat valt dik tegen,” zegt Galle nuchter. “Je hebt natuurlijk begrip voor de moeilijke situatie in de ziekenhuizen, maar dat je na twee maanden al dicht moet nadat je eerder al vijfhonderd dagen gesloten was geweest, en nadat je vorige week nog had geïnvesteerd in sneltesten om toch open te kunnen blijven, is een heel moeilijke zaak.” Financieel natuurlijk in de eerste plaats. “De vraag is wat de steunmaatregelen van de overheid zullen zijn, want die zijn wel nodig. Sinds Covid zijn de artiesten heel meegaand om hun optredens om te boeken naar een nieuwe datum, zodat we de vergoedingen voor geannuleerde optredens niet kwijt zijn. Maar de inkomsten van de avonden vallen weg en er zijn ook verloren uitgaven van geboekte hotels en vluchten. Het hele kaartenhuis stort dus weer in elkaar.” Daarnaast valt natuurlijk weer een uitlaatklep weg voor de jongeren. “Het duurt altijd even als je weer opstart, maar het jongere clubpubliek is duidelijk minder bezig met zijn sterfelijkheid en ging weer heel graag uit. Wij haalden heel hoge bezoekerscijfers. Op onze sociale media staan heel veel gebroken hartjes en tranende gezichtjes.”

Over hoe het straks verder moet, valt nu weinig zinnigs te zeggen. Het is moeilijk in deze omstandigheden te blijven anticiperen en improviseren. “Het zou fijn zijn om in de toekomst weer wat meer op de lange termijn te kunnen werken, maar voorlopig wachten we gewoon de beslissingen af en zijn we realistisch. Ook al is ons realisme tegenwoordig aan de pessimistische kant.”

Verschuiven

Een grote impact is er zeker ook bij de concertzalen. Bij grote tempels als Paleis 12 of Vorst Nationaal lijkt de schade voorlopig mee te vallen door het beperkte aantal evenementen zonder zitplaatsen die daar dit jaar nog op het programma staan. Maar voor zowel de AB als de Botanique volstond de toelating om concerten voor een zittend publiek te organiseren maar net om open te kunnen blijven.

Bij de AB werd snel geschakeld en meteen beslist om alle concerten van de komende drie weken in de grote zaal – een vijftiental – uit te stellen. Alleen de concerten voor 200 à 250 man die in de Club stonden geprogrammeerd kunnen nu nog plaatsvinden voor een zittend publiek in de vrijgekomen grote zaal. “Wij zagen de bui natuurlijk al een beetje hangen,” zegt directeur Tom Bonte, die zelf net terugkomt uit quarantaine. “Als we de zittende concerten ook in bubbels hadden moeten organiseren, dan zouden we waarschijnlijk volledig dicht zijn gegaan, omdat de tribune dan zelfs te weinig capaciteit heeft om de kleine concerten te organiseren. Nu kunnen we toch nog de inkomsten garanderen van de Club-artiesten. Ook al zijn dat voor ons, door de lagere inkomsten, de duurste concerten.”

Bij de uitgestelde grotezaal­concerten die wel veel inkomsten genereren, zitten liefst vijf uitverkochte optredens van Zwangere Guy. Dat betekent nieuwe data vinden voor zo'n 10.000 tickethouders, en dat wordt nog een moeilijke klus. Bonte: “Zoveel vrije data zijn er simpelweg niet meer, want er is al zoveel doorgeschoven naar 2022.”

Bonte sprak op sociale media al over 'de golf te veel'. “Vooral op mentaal vlak. Niemand bestrijdt dat we ook vandaag nog in een crisis zitten en dat iedereen zijn steentje moet bijdragen. Ik begrijp ook dat politici hun woord dat we onverminderd open zouden kunnen blijven niet hebben kunnen houden. Maar ik maak me wel zorgen over het personeel dat weer een klap krijgt, en over het publiek op de langere termijn. De cijfers van 'no shows' – mensen die een ticket hebben gekocht, maar toch niet komen opdagen – gingen snel richting 20, en de laatste dagen zelfs tot 30 en 40 procent. Die inkomsten heb je dan wel nog, maar vervolgens kopen die mensen geen tickets voor latere concerten. Daarom zou het voor ons goed zijn dat we naar een situatie kunnen gaan waarin de garantie er is dat we open kunnen blijven. Want een zittend publiek is geen duurzame oplossing voor een concertzaal.”

Hetzelfde geluid is te horen bij de Botanique, waar met man en macht wordt geprobeerd om zoveel mogelijk geplande concerten nog te redden. “Waar het kan, gaan wij de concerten voor een zittend publiek organiseren,” legt woordvoerder Kris Mouchaers uit. “Concerten in de Rotonde waar maximaal driehonderd mensen binnen kunnen, kunnen we 'zittend' maken in de Orangerie. Maar zelfs voor uitverkochte concerten die in de Orangerie gepland staan, zoeken we een oplossing. Zo heeft Black Midi naast het geplande concert dinsdag ook al op maandag gespeeld, zodat we het publiek konden opsplitsen. Maar dat vraagt dus inspanningen van de band, die geen extra fee vraagt, van het publiek dat zich moet kunnen vrijmaken, en van ons personeel dat in een weekend totaal onvoorzien een moeilijke klus moet klaren.”

Mondmasker verplicht

Concertgangers houden de komende weken dus best de mediakanalen van de Botanique in de gaten. Tickethouders worden meteen op de hoogte gebracht van de nieuwe regeling. “Ook wij zagen sinds september een groot aantal 'no shows', maar we zijn deze inspanning verplicht aan onze sector om niet meteen weer een mental breakdown te krijgen.”

De theaters, ten slotte, ontspringen voorlopig de dans. Omdat boven op het verplichte CST alleen een mondmasker gedurende het volledige theaterbezoek verplicht werd, hoeven geen voorstellingen verschoven of geannuleerd te worden. “In de huidige omstandigheden is mondmaskerplicht veel logischer dan een CST zonder mondmaskerplicht,” zegt KVS-directeur Michael De Cock.

Hij hoopt dat de verhoogde waakzaamheid zal volstaan, want 'normaal' is de toestand in de theaters ondertussen nog altijd niet. “Wij hebben hier net het festival Próximamente afgerond, waar veel volk op is afgekomen. Ook voor Metamorphoses zaten de zalen vol, en toen ik in De Munt naar Lulu ging kijken was dat ook in een volle zaal. Je ziet dus dat producties die een goede receptie krijgen bij publiek en media het nog altijd goed kunnen doen. Maar Covid heeft de sector ook veranderd. Er is nog altijd een verhoogde en terechte alertheid bij het publiek. Het publiek wordt weer lokaler, zeggen studies. Dus als je heel erg op je community's en je doelgroepen hebt gewerkt, en aan nieuwe manieren om met hen te communiceren, dan blijf je wel overeind. Ook al is het knokken voor het hele bedrijf. Want die voortdurende waakzaamheid maakt het niet altijd leuk werken, en je zit ook met preventieve quarantaines en personeelsuitval. Ondanks de goede monitoring en de zelftesten die we hier in huis hebben.”