Oud KVS-directeur en vernieuwend regisseur Franz Marijnen overleden

Oud-directeur van de KVS en vernieuwend theaterregisseur Franz Marijnen is in de nacht van dinsdag op woensdag op 79-jarige leeftijd overleden. Dat meldt zijn familie woensdag.

Marijnen werd op 4 april 1943 geboren in Mechelen, waar hij als regisseur ook zijn eerste voorstelling maakte. Het Mechels Miniatuur Teater was een klein experimenteel theater waar Marijnen in de jaren zestig Zoo-Story van dramaturg Edward Albee op de planken bracht. Albee was toen een nobele onbekende en zou pas veel later meerdere Pulitzerprijzen winnen voor zijn theaterteksten.

Marijnen hoorde bij de eerste lichting studenten aan het RITCS, in de jaren zestig. Tijdens de vroege jaren van zijn carrière trok hij naar Polen om het werk van de Poolse theaterhervormer Jerzy Grotowski beter te leren begrijpen. "Daar heeft hij de essentie van het theater gezien: sober in plaats van pompeus," zegt acteur en theatercriticus Guido Lauwaert.

"De acteurs moesten hun rol vergeten. De teksten moesten uit hun ziel komen. Vergeet niet: het was de periode van de Aktie Tomaat. Toneelschoolstudenten vonden theater zo oubollig dat ze tomaten gooiden naar theatergezelschappen. Er werd geschiedenis geschreven."

Theaterhervormer

Toch kreeg Marijnen volgens Lauwaert niet de erkenning in België waar hij op hoopte. "Franz is vervolgens naar New York getrokken, waar hij zijn eigen gezelschap Camera Obscura oprichtte." Het was de opstap naar zijn internationale doorbraak in avant-gardistische kringen in Europa en de VS.

Vanaf de tweede helft van de jaren '70 keerde hij terug naar Europa. Het hoogtepunt van de carrière van Marijnen situeerde zich in de laatste decennia van de twintigste eeuw, toen hij artistiek leider was van meerdere grote stadstheaters in Nederland en België, waaronder het Ro Theater in Rotterdam en de Koninklijke Vlaamse Schouwburg in Brussel.

'Ivo van Hove van zijn tijd'

"Er was een periode waarin hij de Ivo van Hove van zijn tijd was," zegt Lauwaert. Maar dat veranderde tegen het einde van de twintigste eeuw. Lauwaert: "Problemen in de KVS speelden daar een rol bij, onder meer de verbouwing verliep stroef. Hij ervoer veel politieke druk en onder meer de loge, waar hij zich nooit bij heeft willen aansluiten, liet hem geen moment met rust."

Nog voor de renovatie van de KVS afgerond is, beslist Marijnen afstand te doen van zijn directeurspost. In de jaren die volgen keert hij terug naar waar het begon: het Mechels Miniatuur Teater in Mechelen dat inmiddels is omgedoopt tot ’t Arsenaal. Al regisseerde hij nog wel hier en daar een theaterproductie, waaronder in Den Haag.