Na vier jaar is Zinneke Parade terug: ‘Veel goesting om samen te feesten’

Na vier jaar trekt de Zinneke Parade zaterdag weer door de stad. Door corona moest de editie 2020 worden geschrapt. “Ook de huidige parade kwam door de pandemie moeizaam tot stand,” zeggen Maaika Santana en Alessandra Esposito van de vzw Zinneke. “Maar we zijn er weer.”

In het grondig verbouwde hoofdkwartier van Zinneke aan het Masuiplein is iedereen druk in de weer met de laatste voorbereidingen voor de parade. Enkele lassers-in-opleiding leggen in het metaalatelier de laatste hand aan een enorme constructie die een wolf moet voorstellen. Het thema dit jaar is 'Gezichtsbedrog', maar met hun project wilden de metaalbewerkers toch nog even het thema van de gecancelde editie, 'Wolven', in herinnering brengen.

Waarom hebben jullie het thema van de parade 2020 niet behouden?
Maaika Santana: Met het schrappen van de vorige editie hebben we het thema begraven. Bij elke biënnale hoort een nieuw thema.

Hoe groot was de impact van corona voor jullie?
Santana: We hebben een biënnale moeten schrappen, maar er is meer. Mensen hebben elkaar zo lang niet kunnen ontmoeten, hele fundamenten zijn weggeslagen. We voelen de impact daarvan nog steeds heel sterk.

Het had flinke gevolgen voor de voorbereiding van deze parade. Normaal beginnen we een jaar op voorhand. De deelnemende groepen, de zinnodes, werken vanaf januari echt op volle kracht. Dit jaar zat de samenleving in januari nog grotendeels op slot. Pas toen alles weer wat losser werd, konden de zinnodes voorzichtig, in heel kleine groepjes beginnen met de voorbereiding.
Alessandra Esposito: Veel van onze deelnemende organisaties hadden toen andere prioriteiten. Scholen focusten op leerachterstand, de gehandicaptenzorg bleef lang op slot, het jeugdwerk was bezig de band met de jongeren opnieuw op te bouwen. Een aantal deelnemers heeft halverwege dan ook afgehaakt.

Daardoor zijn er deze keer minder zinnodes?
Esposito: Klopt, normaal zijn het er een twintigtal, nu zeventien.
Santana: Maar het mooie is: je merkt na zo'n moeilijke periode dat er des te meer goesting is om samen te feesten op straat. Dat merkte je al tijdens de soumonces, de avant-­premières die de afgelopen weken op verschillende plekken plaatsvonden.

Covid dwong jullie ook tot budgettaire ingrepen voor deze editie?
Esposito: Covid en andere zaken. We zijn tijdens corona de meer dan honderd artiesten die we engageren voor elke editie blijven doorbetalen. Maar we hebben ook meer kosten, doordat we sinds enkele maanden ons gebouw, dat prachtig verbouwd werd, weer helemaal in gebruik hebben.
Daarom hebben we moeilijke budgettaire keuzes moeten maken. We hebben besloten dat de zinnodes voldoende budget moesten krijgen, maar andere zaken zijn gesneuveld, zoals het grote banket voor alle deelnemers na afloop van de parade.

Wat is anno 2022 het belang van Zinneke Parade?
Santana: Zinneke Parade werd in 2000, ter gelegenheid van Brussel Culturele Hoofdstad, opgezet om een nieuwe traditie, een nieuw ritueel te creëren dat niet stoelt op een gezamenlijk verleden, maar een nieuwe referentie is voor alle Brusselaars, van welke afkomst ook. De bedoeling is om mensen van verschillende horizonten, die elkaar normaal niet ontmoeten, samen te brengen rond een artistiek project.

Ontmoeting is vandaag nog steeds de kern. Maar we moeten eerlijk zijn, we zijn 22 jaar verder, we moeten ons durven af te vragen welke plek Zinneke vandaag inneemt en of de vorm nog aangepast is aan de stad van nu. Een spektakel op straat, wie wordt daar anno 2022 nog door aangesproken?ESPOSITO: We moeten niet alleen durven na te denken over de vorm, ook over manieren van samenwerking. Een workshop bijvoorbeeld is een typisch westers verschijnsel. Er zijn andere manieren van samenwerking, meer spontane.SANTANA: Onze projecten zijn vaak met een westerse blik opgezet, van a tot z, alles gebudgetteerd. Maar dat werkt niet voor alle groepen.

Eind vorig jaar vertrok Myriam Stoffen, die Zinneke Parade jaren leidde. Nu doen jullie het zonder directeur?
Esposito: Het vertrek van onze directeur was een gelegenheid om onze eigen organisatie te herdenken. Onze zinnodes hebben een heel horizontale manier van werken. Wat op het terrein gebeurt, moeten we ook zelf doen, vonden we. We hebben nu een systeem van gedeeld bestuurschap, geen directeur meer, iedereen is verantwoordelijk voor het project.
Santana: Het is een experiment. Ook daarin zijn we zoekende.