Op de binnenkoer van Decoratelier: publieke ruimte voor iedereen (als het niet regent)

Zin in koffie, een kappersbeurt, capoeira, cultuur of een politieke discussie in de openlucht? Dan kan je tot eind september terecht op de betoverende binnenkoer van Decoratelier in de Manchesterstraat. Tijdens Something when it doesn't rain wordt daar altijd wel “iets” georganiseerd door “iemand”. Als het niet regent tenminste.

De Manchester-scene in Molenbeek boomt. Recyclart organiseert er nog tot eind augustus de Recyclart Holidays op Manchester Plage, waar ook gemeenschapscentrum De Vaartkapoen openluchtcinema en -concerten presenteert. Het is daar op deze vrijdagavond zo druk als Covid-19 het toelaat.

Maar wij zijn in de Manchesterstraat voor een bezoek aan de ruime binnenplaats van het Decoratelier vlak ernaast. Bij Decoratelier is de bedrijvigheid sinds de lockdown nooit opgehouden. Het veelkoppige geesteskind van beeldend kunstenaar, scenograaf en autonoom artist in residence bij Damaged Goods Jozef Wouters produceerde tijdens de lockdown bijvoorbeeld nog handgelzuiltjes uit recuperatiemateriaal voor vzw's in de sociale en zorgsector.

Zo'n zuiltje dat je met je voet kan bedienen, staat ook aan de toegangspoort van de grote binnenkoer. Daar wordt het zomerprogramma Something when it doesn't rain op gang getrapt – onder meer gefinancierd met de staycation-subsidie van de VGC, de opbrengst van de handgelpompjes, Molenbeek CRU en de uitkoopsom die het geannuleerde Kunstenfestivaldesarts uitbetaalde.

Meteen rechts op de binnenkoer staat de metershoge houten koffiekan die vorig jaar nog een van de decorstukken was in de voor Het TheaterFestival geselecteerde installatieperformance Underneath which rivers flow, die Decoratelier maakte met vluchtelingen, nieuwkomers, buurtbewoners en in samenwerking met het open kunstenhuis Globe Aroma.

De koffiekan is nu een kiosk waar je frisdrank, pils en “smaken uit de Heyvaertbuurt” kan kopen, zoals Santos-koffie of tahinhoning. Alles wordt geserveerd door barman, kunstenaar en fotograaf Enzo Smits en kan worden geconsumeerd in de indrukwekkende replica van het interieur van café Greenwich, die Decoratelier bouwde als terras. Dat Decoratelier voor Greenwich koos, zal wellicht geen toeval zijn. Niet zo heel veel jaren geleden kwamen Jan en alleman urenlang schaken in dat mooie café in de Kartuizerstraat, bij een steeds kouder wordende kop koffie, die de toenmalige uitbaters niet meteen veel winst opleverde. Toen de uitbating veranderde, gingen de schakers eruit: een klein voorbeeld van de moeilijke verhouding tussen de burger, het kapitaal en de (semi)publieke ruimte.

INCLUSIEF PARK
Laat die verhouding nu ook het thema zijn van het zomerprogramma van Decoratelier. De vraag in welke mate de publieke ruimte ook effectief veilig toegankelijk is voor iedereen, was ook al een thema in Underneath which rivers flow, en is sinds corona alleen maar prangender geworden.

Daarom offreert Something when it doesn't rain met deze binnenkoer dus tot eind september een inclusief park van hout en steen, een safe space met extra aandacht voor de noden van 'kwetsbare' groepen en gemeenschappen. Jozef Wouters: “Daarvoor hebben we contact gemaakt met de mensen in de straten en op de markt, hebben we onze vijf residenten – sommigen van hen weten wat het is om een minderheid te zijn – gevraagd welk soort publieke ruimte ze willen toevoegen aan Molenbeek, en steunen we ook op allianties binnen het Brusselse netwerk van vaak nomadische kunstenaars, activisten en organisaties die zelf niet over corona-proof infrastructuur beschikken. Wij kunnen de ruimte hier snel omvormen naar hun noden, zonder dat daar eerst zeven vergaderingen voor nodig zijn. Zo kunnen we de ene keer een debat in het Engels programmeren, en de andere keer een gymsessie voor vrouwen uit de buurt. Het komt erop aan die verschillende energieën in één programma te steken en rekening te houden met elkaar. Ondertussen leren wij zelf ook om af en toe onze ruimtes los te laten, en in vertrouwen de sleutel uit handen te geven.”

DORP IN DE WIJK
Iemand die erg gedijt bij dat vertrouwen, is bijvoorbeeld de 22-jarige Molenbekenaar M'hamed. Samen met Youssef, Younes en Cissé is hij een van de begeleiders bij de zelfgebouwde gymtoestellen die hier dagelijks tussen 14 en 16 uur kunnen worden gebezigd. “Ik ben van de Ransfortstraat, maar ik loop graag rond in de stad. Deze plek kende ik nog niet, maar Decoratelier heeft de stap gezet en zo heb ik mee het idee van deze gym kunnen uitwerken. Nu heeft niemand in de buurt nog het excuus dat ze nergens kunnen sporten.” (Lacht)

M'hamed demonstreert de ingenieuze halters, gemaakt van autobanden, waarin je kasseien met het gewenste gewicht kan stoppen. “Sinds juni hebben al veel gasten vooruitgang geboekt,” zegt hij. “Het is ook gewoon fijn dat je in je wijk eens ergens naar binnen kan stappen en het vertrouwen krijgt om iets te doen. Ik zie dit als een klein dorp in de wijk.”

In dat dorp staat ook de openluchtkapperszaak van Fars. Hij is net de geknipte haren van zijn laatste klant bij elkaar aan het vegen. Fars heeft de stiel al doende geleerd, al houdt hij het bij vrouwelijke klanten veiligheidshalve bij het knippen van de puntjes. Tussendoor moet hij ook nog regelmatig terug naar zijn asielcentrum bij de Franse grens, maar hij is blij dat hij in deze relaxte omgeving iets kan doen wat op een echte job lijkt.

Wie het volledige programma van Something when it doesn't rain op Facebook checkt, ziet op veel data nog geen titel en uitvoerder staan, maar “something by someone” of zelfs “maybe something by someone.” Niet alleen het weer en corona, maar ook de precaire omstandigheden waarin de gastorganisatoren soms werken, vragen om enige flexibiliteit.

ARTIVISTISCH NETWERK
Dat wil niet zeggen dat Decoratelier zich laat tegenhouden door de vijf minuten regen die uitgerekend op deze openingsavond om acht uur besluit te vallen. Net op het moment dat de Egyptisch-Nubische academica Menna Agha aan haar inleidende lezing moet beginnen bij een documentaire over de manieren waarop Filipijnse arbeidsmigranten in Hongkong de publieke ruimte inpalmen om iets van hun enige vrije dag te kunnen maken. Na het nodige dweilwerk toont het fraaie openluchttheater met de grote scène en dito zittribune zich uiterst geschikt voor de uiteenlopende activiteiten die het fijnmazige netwerk van artivisten dat Brussel ondertussen rijk is, zal presenteren.

Onder meer Leaving Dakota, He4rtbroken, The Slayers en recente winnaar van de Ultima Amateurkunsten Mama's Open Mic komen de komende weken langs. Op 21 augustus cureren Bouchra Lamsyeh en Samira Hmouda de multidisciplinaire avond Let's do we, met uitsluitend vrouwelijke Brusselse kunstenaars. Psst Mlle zal een week later cosmetica maken met aloë vera, maar evengoed koffiedik kijken (letterlijk dan), debatteren over moslimfeminisme, en dansen. Activiste Isabelle N'Diaye organiseert op 22 augustus en nog tweemaal in september workshops rond politiegeweld.

SOMETHING WHEN IT DOESN’T RAIN
> 30/9, Decoratelier, Facebook: DecoratelierBrussels