De dictatuur van de Kommandantur

Het Legermuseum in het Jubelpark heeft sinds vorige week zijn eigen expo over zowel het wapengekletter als het burgerleven tijdens WOI.

Naast de politieke dimensie van WOI en de onvermijdelijke zandzakjes komt ook het leven van de burgerbevolking aan bod. Brussel werd op 20 augustus 2014 een bezette stad, en dat zou zo blijven tot aan de Wapenstilstand. In tegenstelling tot Leuven gebeurde dat vrijwel zonder slag of stoot. De hoofdstad had weinig strategische waarde en de koning en de regering namen de wijk naar vestingstad Antwerpen.

De Duitsers deden tijdens de bezetting wel hun reputatie van Gründlichkeit alle eer aan en voerden een indrukwekkende bureaucratie in. Zo toont een vitrinekast een toestemming van de Duitsers om in het Zoniënwoud hout te sprokkelen. Het verkeer tussen de verschillende gemeenten en gebieden in het land was ook gereglementeerd.

Het hart van de Duitse bezetting was de Kommandantur, waar de burgers terecht konden voor voedselbonnen, allerhande toelatingen en de Ausweis. Het waren trouwens de Duitsers die in België de identiteitskaart invoerden. Een idee dat nadien bleef hangen.
Een van de mooi uitgewerkte decors op de expo is een reproductie van die Kommandantur. Een ander richt zich op de gevangenis van Sint-Gillis, waar spionnen en verzetslui werden vastgehouden.

Naast de bureaucratie en de onderdrukking, kregen de burgers ook te maken met een nijpend voedseltekort. Na de bezetting voorkomt alleen massale voedselhulp uit de Verenigde Staten een hongersnood. De oorlog had daarom een ingrijpend effect op het dieet van de bevolking. Zo deed voedsel uit blik, zoals corned beef, zijn intrede. Eten moest dan weer ingeslagen worden in de zogenaamde Amerikaanse winkels, waar de expo ook een reproductie van toont.

De tentoonstelling is een aangename opwarmer voor de volledig eigen expo van het museum, die er in 2015 komt. 14-18, Dit is onze geschiedenis zal wie wat wil bijleren over eerste grote wereldbrand niet teleurstellen. En ze biedt het voordeel dat er veel verder wordt gekeken dan beide oevers van de IJzer.

‘Expo 14-18, Dit is onze geschiedenis’. Nog tot 26/04/15 in het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis. Toegang: 12 euro.